براي قدرداني از تلاش‌هاي خستگي‌ناپذير در انجمن ايراني تاريخ
ماهرخ ابراهيم‌پور
يادم نيست چه سالي بود كه در ضيافت افطاري انجمن ايراني تاريخ در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي زنده‌ياد ناصر تكميل همايون گفت: در سفري كه به فرنگ (پاريس) داشتم با افتخار از انجمن ايراني تاريخ گفتم البته اگر هنوز عضو آن باشم و پز دادم كه ما چنين انجمن مردمي داريم كه استادان و دانشجويان تاريخ در آن فعاليت دارند. يادم هست كه در آن ضيافت استاد رضا شعباني، داريوش رحمانيان، شهرام يوسفي‌فر، سميمین فصيحي، حسن حضرتي و عليرضا مولايي‌تواني و ديگر اهل تاريخ حضور داشتند.
شايد آن موقع چندان متوجه اهميت انجمن ايراني تاريخ نبوديم و انجمن هم كج‌دار و مريز در حال فعاليت بود و بيشتر تلاش بر جا افتادن اين انجمن و تشويق استادان به فعاليت در آن بود. به مرور انجمن در يك فترت فرو رفت و گاه اخباري مبني بر جلسات انتخاب روسا شنيده مي‌شد و هر دوره برخي استادان سكاندار انجمن مي‌شدند و هرازگاهي اخباري از حيات انجمن با برگزاري جلساتي درباره مشروطه، كودتاي ۲۸ مرداد و غيره شنيده مي‌شد و ما هم در بعضي از اين جلسات شركت مي‌كرديم. گاهي هم براي استادي در حوزه تاريخ نكوداشتي برگزار مي‌شد كه در گوشه اعلان آرم انجمن هم به چشم مي‌خورد. در دوره ششم (اگر اشتباه نكنم) دكتر عليرضا ملايي‌تواني، عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي و استاد مدعو دانشگاه تهران انجمن دوره خاصي را تجربه كرد، دوره‌اي كه تلاش شد شعبات شهرستان انجمن به پويايي برسد و همين‌طور هم شد و كم‌كم شعبات شهرستاني انجمن قديمي و جديد شروع به اعلان حضور كردند و برنامه‌هايي را به مناسبت‌هاي مختلف برگزار كردند.
مديريت ملايي‌تواني و تلاش ديگر استادان و همراهانش در انجمن باعث شد كه همايش‌هايي هم در شهرهاي مختلف به راه بيفتد و استادان غيرتهراني هم ديده شوند و هم ارتباط بيشتري با شعبه تهران گرفته شود. ملايي‌تواني سعي كرد در همايش‌هايي كه انجمن نقش اصلي را دارد، پيوندي ميان رشته تاريخ و ساير رشته‌ها برقرار شود، از جمله ارتباط ميان تاريخ و صنعت كه به همايش قزوين منجر شد و به دانشجويان تاريخ اين اميد و نويد را داد كه تاريخ عرصه گسترده‌اي براي حضور دانشجويان دارد و با همكاري با بخش صنعت تاريخ شفاهي آن قابل ثبت و ضبط است. پس از آن همايش‌هاي ديگري در شهرهاي مختلف ايران به همت انجمن ايراني تاريخ و شعبات استاني آن برگزار شد كه نويدبخش دوره جديدي از فعاليت اين انجمن بود. در اين دوره چهره‌هاي پژوهشگر هم در انجمن حضور داشتند از جمله رحيم روح‌بخش كه براي تدريس تاريخ در مدارس تلاش زيادي كرد و معلمان بسياري را در اين راه با خود همراه كرد. اين تلاش نشان مي‌دهد كه مي‌توان تاريخ كشوري كهن چون ايران را به خارج از دانشگاه توسعه داد و در ارتقاي بسط و فهم تاريخ فراتر از دانشگاه در ميان دانش‌آموزان و مردم عادي تلاش كرد.