اشاره - مهربان گشتاسب پورپارسي، زماني حدود ۴۰سال را براي گردآوري نام‌هاي ايراني وقت گذاشته تا امروز اين گنجينه بسيار با ارزش و پرافتخار براي ما ايرانيان به يادگاري ديرين بماند. كتاب «گنجينه نام‌هاي ايراني» كه توسط چاپخانه «فاروس ايران» چاپ شده، به تاريخ ۱۰/۸/۱۳۵۰ با دست‌خط و امضاي نويسنده به مجلس سنا پيشكش شده است.
مهربان گشتاسب پورپارسي در بخشي از «پيش‌گفتار» اين اثر ماندگار نوشته است كه آغاز گردآوري نام‌هاي اين گنجينه از سال ۱۳۱۰ خورشيدي آغاز شد و در سال ۱۳۱۴ كه فرهنگستان برگزيدن واژه‌هاي شيرين پارسي را به جاي واژه‌هايي بيگانه آغاز كرد، نگارنده نيز دلگرم شد تا اينكه در نهايت موفق به گردآوري «گنجينه نام‌هاي ايراني» نزديك به ۳۱۰۰ نام مردان و ۱۸۰۰ نام زنان شده تا براي هم‌ميهنان نامگذاري فرزندان خود از آن بهره گيرند....
نام‌هاي كنوني ما ريشه و بن بسيار كهن و تاريخي دارد. تندباد رويدادهاي زمانه كه چندين‌بار بدين مرز و بوم وزيده، گرچه شاخه و برگ‌هاي درخت تناور و كهن مليت و فرهنگ و زبان ما را ريخته، ولي خوشبختانه تنه و ريشه كهن اين درخت، پابرجا مانده و از سرچشمه ديرين خود نكاسته است...
نام‌هاي گردآوري شده دراين گنجينه همه ايراني و آريايي است و نام‌هايي كه نياكان ما بدان ناميده مي‌شدند بسيار و هيچ كدام بدون چم (معني) نبوده، گرچه بدبختانه چم بسياري از آنها تاكنون دانسته نشده و برخي كه از راه تاريخ‌نويسان يوناني دوباره به ما برگشته، تاكنون پيكره و گويش و چم درست آن بدست نيامده، ولي اميد مي‌‌رود در آينده نزديكي به ياري باستان‌شناسان و پژوهندگان ايراني، پيكره و فراگوي همه اين‌جور نام‌ها با چم درست آن به دست آيد.
نام‌هايي‌كه در اين گنجينه ديده مي‌شود، برخي واژه پارسي باستاني، پاره‌اي اوستايي، چندي پهلوي، شماره‌اي پارسي و چندتايي دري و گويش‌هاي ديگر پارسي است و همه آنها از يك ريشه و پارسي هستند كه كم‌كم با دگرگوني يافتن گويش‌ها به پيكره امروزي درآمده است...
نام‌هاي ايراني را مي‌توان به چندگروه بخش نمود: ۱-نام‌هاي اوستايي و پارسي‌باستان... ۲-نام‌هاي زمان پيشداديان و كيانيان (پيش از هخامنشيان) ... ۳- نام‌هاي مادي... ۴- نام‌هاي دوران هخامنشي... ۵- نام‌هاي دوران اشكاني... ۶- نام‌هاي دوران ساسانيان... ۷- نام‌هاي زنده و رواميان زرتشتيان كه دنباله نام‌هاي دوران ساساني است...
به تازگي برخي از ايرانيان براي نامگذاري فرزندان خود، نام‌هاي بيگانه، مانند: هلن، آنيتا، ويرجينيا، كارمن، فلور، نلسن و مانند آن برگزيده‌اند، در صورتي‌كه در زبان فارسي نام‌هاي زيبا و زيبنده‌تر داريم كه بيشتر نام‌هاي برگزيده آنها هم از آن ريشه گرفته، مانند: آنيتا كه ريشه آن آناهيتا... اوستايي و كارمن كه ريشه پارسي آن خرمن و سوزان كه ريشه پارسي آن سوسن و ژاسمين كه از ريشه پهلوي ياسمين و پارسي ياسمن گرفته شده و با دگرگوني به پيكره اروپايي به خودمان برگشته. آيا: آناهيتا، ناهيد، خرمن، سوسن، ياسمن، نرگس، فرني، چيستا، آرمئيتي، ميترا، راتا، آدا، ماه‌آفريد و ده‌ها مانند آن، چه از نام‌هاي بيگانه نامبرده شده در بالا يا همانند آن كم دارد...
برخي از هم‌ميهنان نيز دانسته يا نادانسته، از برگزيدن نام بيگانگان پا را فراتر نهاده، نام دشمنان و از ميان‌برنده ادبيات ايران و ويران‌كننده اين مرز و بوم را بر روي فرزندان خود گذاشته‌اند، مانند: اسكندر، تيمور، چنگيز، هلاكو و تموجين. آيا نام‌هاي نامبرده در بالا براي ايراني ميهن‌پرست و فرزندان اين مرز و بوم، خواري‌آور و يادآور خاطره‌هاي غم‌انگيز نيست؟ آيا بهتر نيست دست‌كم، از نامگذاري فرزندان پاك‌نهاد ايراني به نام‌هاي بيگانگان و دشمنان ايران، از اين پس خودداري شده و به جاي آن از نام‌هاي نژاده ايراني برگزيده شود؟...
سپس، وي در دو بخش به نام «مردان» و نام «زنان» پرداخته كه در اينجا به چند نمونه از اين نام‌ها اشاره مي‌شود. نام مردان عبارتند از: «سينا»، در اوستا و به چم (معناي) سيمرغ. «سهراب»، در اوستا و به چم تابش سرخ. «الوند»، در اوستا و به چم توانا و تيزپا است كه در ايران باستان نام مردي بوده و همچنين نام كوه نامي ايران. «برزومهر» به چم آفتاب بلند. «بغداد» در اوستا و به چم خداداد است و نام يكي از سرداران ايراني در زمان هخامنشي است و... نام شهري است در كنار دجله (بغداد كنوني) . «خراسان» به چم خاور= جاي آسايش و خورشيد و نام سپهدار بهرام چوبينه. «دهخدا» به چم بزرگ سرزمين. «رستم» در اوستا و به چم رستن و روئيدن. «منوچهر» در اوستا منوش‌چيتر و در پهلوي منوش‌چيهر و به چم پهلوان‌نژاد يا از نسل و تبار دليران. «هخامنش» به چم دوست‌منش است.
نام «زنان» عبارتند از: پرديس به چم باغ بهشت. «پرند» يا پرنيان يا پرنيا به چم پارچه ابريشمي. «سريرا» به چم زيبا و خوشگل. «ويدا» به چم دانش و فرهنگ. «سهي» به چم راست. «چيستا» به چم بسيار دانا و پردان. «ترانه» به چم تر و تازه، لطيف، نرم و جوان، زيباروي و... .
منبع: كتابخانه‌هاي شماره يك
و ايرانشناسي مجلس