جنگ 12 روزه و جاسوس‌بازي مجازي
در نتيجه، آنها به برخي نخبه‌هاي سياسي، چهره‌هاي رسانه‌اي يا اتفاق جديد، نگاه همراه با شك و «احتمال نفوذ» پيدا كرده‌اند. در نتيجه شايعه‌هاي اتهام جاسوس در فضاي مجازي باورپذير شده‌اند. اين باورپذيري با بازنشر محتواها وكامنت‌هاي مشابه افزايش مي‌يابد. بخشي از پديده «جاسوس‌بازي» در فضاي مجازي ايرانيان، جنبه تخليه رواني دارد كه بر اساس آن افراد ترس‌هاي جمعي خود را مهار مي‌كنند. همچنين اين پديده نشانه بي‌اعتمادي به تحليل رسمي و گرايش به تحليل عاميانه است كه در آن روايت‌هاي عاميانه براي مردم ملموس‌تر است. «جاسوس‌بازي مجازي» مي‌تواند انسجام اجتماعي، ثبات رواني، حكمراني و امنيت ملي را تهديد كند. اين پديده رسانه‌اي افكار عمومي را به جاي پرداختن ريشه‌اي به مساله نفوذ، به هيجانات و گمانه‌زني‌هاي كاذب مشغول مي‌كند كه نتيجه آن فروپاشي سرمايه اجتماعي، بي‌اعتمادي به هر گونه خبر رسمي يا غيررسمي و رشد سوءظن در روابط اجتماعي است. جاسوس خواندن افراد بدون محكمه عادلانه يا با اهداف سياسي مي‌تواند به ابزار تسويه حساب بدل شود. اين كار باعث نابودي اعتماد به دستگاه قضايي و امنيتي و بي‌اعتنايي به اصل حاكميت قانون مي‌شود. از طرف ديگر، جامعه ايران با اين وضعيت رواني مي‌تواند در آستانه وسواس جمعي باشد كه آسيب رواني بلندمدت اين وضعيت، ناامني ذهني و اضطراب عمومي در نسل‌هاي مختلف خواهد بود. مهم‌تر آنكه در جنجال گمانه‌زني‌هاي بي‌پايه، پرونده‌هاي واقعي نفوذ و خيانت گم يا بي‌اثر مي‌شوند كه نتيجه آن كاهش اثربخشي دستگاه‌هاي امنيتي واقعي، مشروعيت‌زدايي و كاهش حساسيت نسبت به هشدارهاي واقعي در آينده است. از منظري ديگر اين پديده با سلب اعتماد از رسانه‌هاي داخلي، افكار عمومي را به رسانه‌هاي خارجي يا غيررسمي سوق مي‌دهد كه در نتيجه آن افكار عمومي آسيب‌پذيرتر مي‌شود. براي كنترل مسوولانه اين پديده در شبكه‌هاي اجتماعي، در كنار برخورد شفاف و حقوقي با شايعه‌سازان حرفه‌اي يا بازتوليدكنندگان اطلاعات ساختگي بايد توجه كرد كه در نبود اطلاع‌رساني شفاف، شايعات رشد قارچ‌گونه دارند. بر اين اساس، رسانه‌هاي حرفه‌اي و معتدل بايد با روايت‌سازي مستند، افكار عمومي را از افراط در گمانه‌زني دور كنند. در اين ميان، نهادهاي امنيتي، قضايي و رسانه‌هاي رسمي، با بهره‌گيري از فعالان رسانه و دانشگاهي، با روشنگري در قالب‌هايي چون يادداشت، پادكست و مصاحبه‌هايي كه بين جاسوسي واقعي و توهم جاسوسي تمايز مي‌گذارند، مي‌توانند فضاي گفت‌وگوي عاقلانه ايجاد كنند و در موارد حساس، بدون تهديد و برچسب‌زني، اطلاعات دقيق، ساده و مستند ارايه دهند. همچنين آموزش «سواد رسانه‌اي و امنيتي» مي‌تواند با كمك به تمايز اخبار و اطلاعات معتبر و غير واقعي، افراد را از تله جاسوس‌بازي مجازي دور كند.