تمركز بر يك مليت در غياب ستاره‌هاي جهاني
چرا ليگ ايران «ازبكستان» شد؟
با نزديك شدن به آغاز ليگ برتر فوتبال ايران، تب و تاب نقل و انتقالات به اوج خود رسيده است. در فصلي كه فدراسيون فوتبال با هدف شكستن قيمت‌هاي كاذب بازيكنان داخلي، سهميه بازيكنان خارجي را به ۷+۱ (هفت خارجي به علاوه يك آسيايي) افزايش داده بارزترين تغيير در ليست خريد باشگاه‌ها، تمركز بي‌سابقه بر جذب بازيكنان ازبكستاني است. اين رويكرد، در حالي كه كشورهاي همسايه در حال جذب ستاره‌هاي تراز اول جهاني هستند سوالات جدي را در مورد استراتژي و كيفيت ليگ ايران مطرح مي‌كند.
واقعيت اين است كه فوتبال ازبكستان در سال‌هاي اخير پيشرفت قابل توجهي داشته و به عنوان يكي از قدرت‌هاي نوظهور آسيا مطرح شده است. حضور بازيكناني مانند جلال‌الدين ماشاريپوف در استقلال و اوستون اورونوف در پرسپوليس، نمونه‌هاي اخير اين رويكرد هستند. به خصوص اورونوف كه با عملكرد استثنايي خود البته در زمان‌هايي كه مصدوم نبوده، نشان داد پتانسيل بالايي در فوتبال ازبكستان وجود دارد. جذب‌هاي جديدي چون رستم آشورماتوف براي استقلال و احتمال پيوستن اوديل خامرابكوف به تراكتور و اتابك شوكوروف به پرسپوليس، اين روند را تشديد كرده است. تاريخ ليگ ايران نيز مملو از بازيكنان ازبكستاني بوده، از جباروف و لوبانوف گرفته تا تميروف و آمانوف.
اما آيا اين سرمايه‌گذاري هميشه نتيجه‌بخش بوده است؟ داده‌ها نشان مي‌دهد كه در سال گذشته، در كنار درخشش خيره‌كننده اورونوف، بسياري از بازيكنان ازبكستاني ديگر كه به ايران آمده‌اند نتوانسته‌اند انتظارات را برآورده كنند و تاثيرگذاري لازم را نداشته‌اند. مثلا شرزود تميروف! اين در حالي است كه كشورهاي همسايه ايران با جذب بازيكناني در سطح جهاني، كيفيت ليگ‌هاي خود را به شكل چشمگيري ارتقا داده‌اند. ليگ ايران به جاي جذب ستاره‌هاي جهاني، به نوعي به قطب جذب بازيكنان ازبكستاني تبديل شده است. اين وضعيت، سوالاتي را درباره «ارزش هزينه» و «كيفيت» بازيكنان ازبك در مقايسه با همتايان ايراني‌شان مطرح مي‌كند. آيا واقعا بازيكنان ايراني از ازبك‌ها كمتر هستند؟ قطعا خير. فوتبال ايران همواره استعدادهاي درخشاني داشته است. اما به نظر مي‌رسد افزايش سهميه خارجي و تمركز بر ازبكستان بيشتر به دليل ملاحظات قيمتي و دسترسي آسان‌تر باشد تا لزوما برتري كيفي مطلق. هدف فدراسيون براي «شكستن قيمت‌هاي كاذب بازيكنان داخلي» قابل تقدير است اما اگر بازيكنان خارجي جذب شده، به جز موارد معدود نتوانند كيفيت فني ليگ را ارتقا بدهند يا جايگزين‌هاي شايسته‌اي براي استعدادهاي داخلي نباشند اين سياست به اهداف خود نخواهد رسيد. براي فصلي كه در پيش است، عملكرد بازيكنان ازبكستاني جديد و ميزان تاثيرگذاري آنها به دقت زير ذره‌بين خواهد بود تا مشخص شود آيا اين «رويكرد ازبك‌محور» براي فوتبال ايران سودمند است يا خير يا اينكه ليگ ايران، با ناديده گرفتن تنوع و كيفيت ساير بازارهاي خارجي خود را از پتانسيل‌هاي بزرگ‌تر محروم مي‌كند.