بانكدار خوب، بانكداري بد
حسن لطفي
اين روزها با آنچه بر بانك آينده رفته، يك‌بار ديگر ذهن و فكر ايرانيان به سمت نوعي از بانكداري رفته است كه جز فساد و تبعيض و ويراني براي مردم به ارمغان نياورده است. پول‌هاي مردم براي بانكداران فاسدش نه امانت بلكه مال بادآورده‌اي بوده كه مي‌توانستند در خلا‌هاي، قانوني قدرتمندان و صاحبان زر و زور و تزوير را توانمندتر و مدعي‌تر كنند. اين در حالي است كه گذشته بانكداري ايران افراد مثبت كم نداشته است. براي نويسنده اين مطلب كه بيش از 30 سال از عمر خود را پشت باجه‌هاي بانك و پست‌هاي مرتبط با بانكداري گذشته نام زنده‌ياد محمدعلي مفرح چراغ روشني است كه هر بار در بانكي اختلاس، فساد و بد عهدي با مردم و سپرده‌گذران مي‌بينم ذهنم را از تاريكي دور مي‌كند و به من يادآوري مي‌كند بانك خوب و بد را بانكدار خوب و بد مي‌سازد. بانكداري در اين زمانه و هر زمانه ديگري مردان چون او را مي‌خواهد. مردي كه متولد نهم آبان ماه ۱۲۹۵ بود و وقتي در سي‌وشش سالگي بانك صادرات ايران (با نام اوليه بانك صادرات و معادن ايران) را بنا نهاد كسي تصور نمي‌كرد بي‌آنكه جاي مهر بر پيشاني و سابقه مديريت طولاني داشته باشد در ادامه عمرش به نماد پاك‌دستي شهره شود. دليلش هم ساده بود، فقط در حرف معتقد نبود كه كارمند بانك بايد همچون عقاب از پول مردم محافظت كند. فقط در حرف دم از ساده زيستي نمي‌زد. خاطرات و اسناد زياد از زندگي او وجود دارد كه هر كدامشان مي‌تواند چراغ راهي براي كساني باشد كه مي‌خواهند سالم زندگي كنند. واگذاري خانه بزرگي كه برايش ساخته بودند و او خانه را به كارمند قديمي بي‌خانه داد تا گذشتن از پاداش پايان خدمتش كه به ديگران واگذار كرد و.... تاريخ كاري مهندس مفرح از توجه به منابع انساني زير دستش، پر است. كافي است پاي، صحبت آنها كه دوره او را به خاطر دارند بنشينيد تا بفهميد چطور موانع را از سر راه زندگي ديگران بر مي‌داشت و آسايش و رفاه را به آنها مي‌داد. چگونه هنگام زلزله بویين‌زهرا پا پيش گذاشت كه صداي ملكه زمانه‌اش را در آورد كه باقي بانك‌ها كجايند و... نوشتن از اين بانكدار خوب در زمان اندك امكان‌پذير نيست. اما گفتم شايد همين چند خط حفظ آبرویي كند براي كارمندان خوبي كه در بانك‌ها همچون عقاب نگهدار پول و امانت مردم بوده‌اند و مال‌ها و كارخانه‌هاي خود را از جيب مردم نساخته‌اند و با دادن وام ارزان به كساني كه ادعاي ساده‌زيستي دارند وام يا بهتر بگويم باج نداده‌اند تا سفره‌هایشان چربتر و خانه‌هایشان بزرگ‌تر شود. بانكداران بدي كه اگر نامشان همچون زنده‌ياد محمدعلي مفرح در تاريخ بانكداري ثبت مي‌شود ولي كسي عكسشان را همانند او بر ديوار خانه، محل كار و دلش نمي‌زند تا هر روز به او به عنوان بانكدار خوب سلام كند. جاي امثال او در بانكداري امروز ايران خيلي خالي است.