در بيست‌وششمين مجمع عمومي سازمان جهاني گردشگري ملل متحد كه همزمان با پنجاهمين سالگرد تاسيس اين نهاد بين‌المللي در رياض برگزار شد، سيدرضا صالحي‌اميري، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي ايران، با فعاليتي گسترده و موثر، توانست ايران را در كانون توجهات جهاني گردشگري قرار دهد. در اين سفر، وزير كشورمان با مقامات گردشگري بيش از ده كشور ديدار و بر گسترش همكاري‌هاي دوجانبه، توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري و ارتقاي ديپلماسي فرهنگي تاكيد كرد، دستاوردي كه از نگاه كارشناسان، نويدبخش فصلي تازه در تعاملات فرهنگي، اقتصادي و گردشگري ايران است.
بيست‌وششمين مجمع عمومي سازمان جهاني گردشگري ملل متحد از ۷ تا ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵ (۱۶ تا ۲۰ آبان ۱۴۰۴) در رياض، پايتخت عربستان‌سعودي برگزار شد. اين اجلاس بين‌المللي كه با شعار «گردشگري مبتني بر هوش مصنوعي؛ بازتعريف آينده» برگزار شد، ميزبان نمايندگان بيش از ۱۶۰ كشور عضو بود و همزمان با پنجاهمين سالگرد تاسيس سازمان جهاني گردشگري، فرصتي استثنايي براي بررسي آينده اين صنعت فراهم كرد.
در حاشيه اين اجلاس، سيدرضا صالحي‌اميري، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي ايران، با وزراي گردشگري و فرهنگ كشورهاي مختلف ازجمله چين، هند، اندونزي، عراق، ارمنستان، ازبكستان، ارمنستان، تاجيكستان، عمان، كامبوج و عربستان ديدار كرد و به گفت‌وگو درباره راه‌هاي گسترش همكاري‌هاي دو جانبه پرداخت.
به گفته كارشناسان، اين سطح از ديپلماسي بين‌المللي نشان‌دهنده رويكرد فعال ايران براي حضور در بازار جهاني گردشگري و استفاده از ظرفيت‌هاي فرهنگي و تمدني كشور است.
همكاري‌هاي ايران و عراق گردشگري زيارتي محور تعاملات
يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي اين سفر، تقويت همكاري‌ها با عراق بود. در ديدار وزراي گردشگري دو كشور، بر گسترش همكاري‌هاي گردشگري و تقويت زيرساخت‌هاي زائرپذيري تاكيد شد و برنامه‌ريزي مشترك براي ارتقاي سطح تعاملات مردمي و تسهيل سفرهاي متقابل آغاز گرديد. همچنين ايجاد يك كميته تخصصي براي توسعه گردشگري زيارتي و سياحتي در دستور كار قرار گرفت تا همكاري‌ها به صورت ساختاري و پايدار دنبال شود.
كارشناسان معتقدند اين اقدام مي‌تواند نقش ايران را به عنوان قطب گردشگري زيارتي در منطقه تقويت و فرصت‌هاي اقتصادي و فرهنگي متعددي را براي دو كشور ايجاد كند.
چين و هند؛ بازارهاي راهبردي گردشگري
در ديدار با وزير فرهنگ و گردشگري چين، صالحي‌اميري از آغاز فصل جديد همكاري‌هاي گردشگري ميان تهران و پكن خبر داد و تاكيد كرد كه توسعه تعاملات فرهنگي و جذب سهم از بازار عظيم گردشگري چين، يكي از اولويت‌هاي اصلي سياست گردشگري ايران است.
همچنين در ديدار با گاجندرا سينگ شكهاوات، وزير گردشگري هند، وزير كشورمان بر گسترش همكاري‌هاي گردشگري و تقويت پيوندهاي فرهنگي ميان دو كشور تاكيد كرد و آن را يكي از اولويت‌هاي راهبردي ايران در عرصه گردشگري جهاني خواند. كارشناسان اين حوزه معتقدند كه حضور فعال ايران در اين بازارها مي‌تواند افزايش درآمد گردشگري، رونق مراكز اقامتي و تقويت ديپلماسي فرهنگي كشور را به دنبال داشته باشد.
توسعه همكاري‌ها با ارمنستان، اندونزي و عمان؛ بازتعريف روابط منطقه‌اي و آسيايي
در حاشيه اجلاس رياض، وزير ميراث فرهنگي ايران با مقامات گردشگري چند كشور كليدي ديدار و مسير تازه‌اي براي همكاري‌هاي دوجانبه و منطقه‌اي ترسيم كرد.
در ديدار با گئورگ پاپويان، وزير اقتصاد و گردشگري ارمنستان، صالحي‌اميري بر توسعه گردشگري خودرويي، تبادل فرهنگي و تشكيل كميته مشترك براي پيگيري مصوبات توافق شده تاكيد كرد. اين اقدام مي‌تواند ارتباطات مردمي، تبادل تجربيات گردشگري و همكاري‌هاي پايدار منطقه‌اي را تقويت و زمينه را براي رشد مشترك گردشگري دو كشور فراهم كند. ويديانتي پوتري واردانا، وزير گردشگري اندونزي، در ديدار با صالحي‌اميري بر فعال‌سازي پروازهاي مستقيم و تقويت روابط گردشگري ميان تهران و جاكارتا تاكيد كرد.
به گفته كارشناسان، اين توافق مي‌تواند سهم ايران از بازار گردشگري جنوب شرق آسيا را افزايش دهد و فرصت‌هاي جديد اقتصادي و فرهنگي براي دو كشور ايجاد كند.
سفر وزير ميراث فرهنگي ايران به رياض فرصتي فراهم كرد تا با سالم بن محمد المحروقي، وزير ميراث فرهنگي و گردشگري عمان، درباره تقويت همكاري‌هاي دوجانبه در حوزه گردشگري دريايي و اقتصاد دريا محور گفت‌وگو شود.
صالحي‌اميري سه محور راهبردي پيشنهاد كرد: افزايش پروازهاي مستقيم ميان ايران و عمان از ۱۲ به ۶۰ پرواز هفتگي، برگزاري رالي گردشگري خودرويي و رويدادهاي فرهنگي مشترك و نمايشگاه‌هاي متقابل گردشگري در تهران و مسقط. اين اقدامات، علاوه بر ايجاد فرصت‌هاي اقتصادي، پيوندهاي فرهنگي و انساني ميان ملت‌ها را تحكيم مي‌كند و مسير تازه‌اي براي همكاري‌هاي منطقه‌اي ايران در حوزه گردشگري رقم مي‌زند.
بازتعريف گردشگري با هوش مصنوعي
در سخنراني خود در بيست‌وششمين مجمع عمومي سازمان جهاني گردشگري، صالحي‌اميري بر نقش انسان‌محور فناوري و هوش مصنوعي در آينده گردشگري تاكيد كرد و پيشنهاد ايجاد شبكه نوآوري گردشگري مبتني بر هوش مصنوعي ميان كشورهاي عضو را ارايه داد.
او اين اقدام را گامي راهبردي در مسير توسعه پايدار، همكاري بين‌المللي و ارتقاي كيفيت تجربه گردشگري جهاني توصيف كرد.
كارشناسان گردشگري معتقدند اين پيشنهاد مي‌تواند ايران را به عنوان يك بازيگر پيشرو در فناوري گردشگري در سطح جهان مطرح كند و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري نوآورانه‌اي را به همراه داشته باشد.
شرق و آسياي ميانه گسترش همكاري‌هاي نوين
ديدار با مقامات كشورهاي كامبوج و ازبكستان نيز به باز كردن فصلي تازه از همكاري‌هاي فرهنگي و اقتصادي منجر شد. وزير ميراث فرهنگي ايران و مقامات اين كشورها بر تقويت مسيرهاي پروازي، تبادل ظرفيت‌هاي گردشگري و تشكيل كميته‌هاي فني مشترك توافق كردند.
اين مذاكرات نشان مي‌دهد ايران در چارچوب ديپلماسي گردشگري خود، شرق آسيا و آسياي ميانه را به عنوان بازارهاي راهبردي هدف قرار داده است و قصد دارد سهم خود را در گردشگري بين‌المللي افزايش دهد.
ديپلماسي گردشگري با عربستان آغاز مسير تازه
يكي از نقاط عطف سفر، ديدار با احمد آل‌خطيب، وزير گردشگري عربستان‌سعودي بود كه به گفته جمشيد حمزه‌زاده، رييس جامعه هتلداران ايران، با اين ديدار زمينه ازسرگيري و گسترش روابط گردشگري ميان دو كشور بيش از هر زمان ديگري فراهم شد.
حمزه‌زاده با اشاره به اهميت بازار عربستان گفت: اين تعاملات چندوجهي است و مي‌تواند در حوزه‌هاي زيارتي، سلامت و گردشگري فرهنگي منافع پايداري به همراه داشته باشد. حتي همكاري در حج عمره مي‌تواند موجب شكل‌گيري فرصت‌هاي جديد براي بخش خصوصي شود.
ديپلماسي فرهنگي و گردشگري ابزار ايران در شرايط پيچيده جهاني
غلامرضا ظريفيان، استاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با «اعتماد»، گفت: حضور فعال و تاثيرگذار وزير ميراث فرهنگي در اجلاس رياض فرصتي ارزشمند براي بازتعريف جايگاه ايران در گردشگري جهاني است. در شرايط پيچيده سياسي و اقتصادي، ديپلماسي فرهنگي و گردشگري مي‌تواند بن‌بست‌هاي سياسي را بشكند و تعاملات سازنده‌اي ميان ملت‌ها ايجاد كند.
او ادامه داد: در دولت چهاردهم، تلاش‌هاي موثري براي بازسازي و تقويت روابط فرهنگي و گردشگري ايران انجام شده است، ازجمله همكاري‌هاي تازه با مصر، كشورهاي آسياي ميانه و قفقاز و اكنون با عربستان، فصل تازه‌اي در تعاملات منطقه‌اي آغاز شده است.
نتايج و پيامدها مسير تازه براي گردشگري ايران
كارشناسان بر اين باورند كه سفر صالحي‌اميري به رياض و ديدارهاي دوجانبه با وزراي گردشگري كشورهاي مختلف، گامي موثر در مسير توسعه همكاري‌هاي بين‌المللي، افزايش سهم ايران در بازار گردشگري جهاني و تقويت ديپلماسي فرهنگي كشور است.
به گفته جمشيد حمزه‌زاده، اين سطح از ديپلماسي گردشگري، فرصت‌هاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي متعددي ايجاد مي‌كند و بازتاب مثبت آن به زودي در عملكرد بخش‌هاي گردشگري و هتلداري ايران مشاهده خواهد شد.
غلامرضا ظريفيان نيز تاكيد كرد: گردشگري نه تنها پشتوانه‌اي براي رونق اقتصادي است، بلكه ابزار بازآفريني تصوير ايران در افكار عمومي جهان و تقويت هويت فرهنگي كشور محسوب مي‌شود. اين سفر، نمونه‌اي روشن از بهره‌گيري هوشمندانه از ظرفيت‌هاي فرهنگي و تاريخي كشور در عرصه بين‌المللي است.
بيست و ششمين مجمع عمومي سازمان جهاني گردشگري در رياض، نه تنها فرصتي براي ارايه دستاوردهاي ايران در حوزه گردشگري بود، بلكه
سفر سيدرضا صالحي‌اميري، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي را به الگويي از ديپلماسي فعال و هدفمند در سطح جهاني تبديل كرد.
از توسعه همكاري‌ها با چين و هند تا ايجاد كميته‌هاي مشترك با عراق، ارمنستان، عمان، ازبكستان و كامبوج و از بازتعريف گردشگري مبتني بر هوش مصنوعي تا آغاز مسير تازه تعاملات با عربستان، اين سفر نشان داد ايران با استفاده از ظرفيت‌هاي فرهنگي، تاريخي و جغرافيايي خود، مي‌تواند جايگاه خود را در گردشگري جهاني بازتعريف كند و تعاملات منطقه‌اي و بين‌المللي خود را به سطح بالاتري ارتقا دهد.
كارشناسان معتقدند كه اين سفر نويدبخش دوره‌اي از همكاري‌هاي پايدار، توسعه اقتصادي و فرهنگي و تقويت ديپلماسي گردشگري ايران است و مي‌تواند به الگويي براي حضور فعال ايران در مجامع بين‌المللي تبديل شود.