ارن المالي، مدافع گالاتاسراي، مي‌گويد بي‌گناه است و هيچ تخلفي در شرط‌بندي مرتكب نشده، پس از آنكه از سوي فدراسيون فوتبال تركيه تعليق شد. به گزارش« اعتماد» و به نقل از اتلتيك، فوتبال تركيه كه ماه گذشته با رسوايي شرط‌بندي صدها داور خود به‌هم ريخته بود، اكنون با موج جديدي روبه‌رو شده است: اين‌بار بازيكنان در مركز توفان قرار گرفته‌اند. 1024 بازيكن ازسوي فدراسيون فوتبال تركيه (TFF) در ارتباط با همين پرونده تعليق شده‌اند. TFF در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اين بازيكنان در فعاليت‌هاي شرط‌بندي شركت داشته‌اند و پرونده‌شان به كميته انضباطي فوتبال حرفه‌اي ارجاع شده است.
چه اتفاقي در روز دوشنبه افتاد؟
در بيانيه TFF اعلام شد كه بيش از هزار بازيكن در جريان تحقيق درباره شرط‌بندي در ليگ‌هاي حرفه‌اي فوتبال تركيه تعليق شده‌اند. اين فهرست كه به صورت يك فايل PDF در وب‌سايت رسمي فدراسيون منتشر شد، شامل ۲۷ بازيكن از باشگاه‌هاي سوپر ليگ - بالاترين سطح فوتبال تركيه - نيز بود. اين ۲۷ نفر در ۱۴ تيم از ۱۸ تيم ليگ برتر پخش شده‌اند؛ از جمله دو بازيكن از قهرمان فعلي ليگ، گالاتاساراي. آلانيااسپور چهار بازيكن داشت و باشگاه‌هاي بشيكتاش، كايسري‌اسپور، چايكور ريزه‌اسپور، گازيانتپ، گوتزپه، قاسم‌پاشا، ترابزون‌اسپور، فاتح كاراگومروك هر كدام دو نفر و آنتاليااسپور، ايوپ‌اسپور و سامسون‌اسپور هر كدام يك نفر. ۹۹۷ بازيكن ديگر از ليگ‌هاي پايين‌تر بودند؛ يعني ليگ‌هاي ۱، ۲ و ۳ دومين تا چهارمين سطح فوتبال تركيه. TFF همچنين اعلام كرد كه رقابت‌هاي سوپر ليگ و ليگ یک طبق روال ادامه خواهند يافت، اما مسابقات دو ليگ پايين‌تر به مدت دو هفته به تعويق مي‌افتد.
آيا بازيكنان مشهور هم درگير هستند؟
بله؛ شايد مشهورترين آنها ارن المالي، مدافع ۲۵ ساله گالاتاسراي باشد؛ بازيكني كه در هر چهار بازي ليگ قهرمانان اين تيم در اين فصل حضور داشته، از جمله در پيروزي ۱-۰ مقابل ليورپول در سپتامبر. او ۲۰ بازي ملي هم دارد و در فهرست تيم ملي تركيه براي بازي‌هاي انتخابي جام جهاني مقابل بلغارستان و اسپانيا قرار گرفته بود، اما پس از مطرح شدن اتهامات كنار گذاشته شد. او در استوري اينستاگرام نوشت: «مي‌خواهم روشن كنم كه دليل درج نام من اين است كه حدود پنج سال پيش، شرطي روي يك مسابقه تيم سابقم گذاشته شده كه من هيچ اطلاع يا دخالتي در آن نداشتم. از آن روز تا امروز، هيچ ارتباطي با شرط‌بندي نداشته‌ام.» بازيكن ديگر، جليل يوكسل، هافبك ۲۷ ساله سابق آكادمي گالاتاسراي و بازيكن فعلي سامسون‌اسپور است. او نوشت: «كاملا ايمان دارم كه عدالت تركيه پيروز خواهد شد. اتهامات واردشده به من غيرقانوني است و بسيار متأسفم كه حرفه‌ام اين‌گونه آسيب ديده است. اعلام مي‌كنم كه از تمام مسيرهاي قانوني براي دفاع از خود استفاده خواهم كرد.» در بشيكتاش، ارسن دستانوغلو، دروازه‌بان ذخيره ۲۴ ساله و نسيپ اويصال، هافبك ۳۴ ساله و ملي‌پوش سابق، در فهرست قرار داشتند. دستانوغلو در پلتفرم X نوشت كه اتهامات «كاملا بي‌اساس و نادرست» هستند و افزود: «نمي‌گذارم در افكار عمومي براساس اتهامات افتراگونه قضاوت شوم. از همه حقوق قانوني‌ام تا آخر استفاده مي‌كنم.» اويصال نيز كه سخنانش در رسانه‌هاي تركيه منتشر شد، گفت: «در تمام عمرم حتي نزديك شرط‌بندي نشده‌ام. هيچ اپليكيشن شرط‌بندي روي گوشي‌ام نداشته‌ام. هيچ عضويت يا حسابي در هيچ جا ندارم. در يك سايت شرط‌بندي با استفاده از شماره ملي من، بدون اطلاع من حساب باز شده است. از طريق آن حساب دو شرط با كوپن‌هاي بونوس ثبت شده، اما من نه آن حساب را باز كرده‌ام نه آن شرط‌ها را گذاشته‌ام.»
واكنش باشگاه‌ها چه بوده است؟
علاوه بر اظهارات بازيكنان، چند باشگاه سوپر ليگ هم بيانيه صادر كرده‌اند. باشگاه بشيكتاش اعلام كرد: «ما كاملا به بي‌گناهي هر دو بازيكن‌مان ايمان داريم. اقدامات لازم را فورا با TFF انجام خواهيم داد. بازيكنان فردا صبح به دادستاني كل استانبول مراجعه و اعتراض قانوني ثبت خواهند كرد.» گالاتاسراي نوشت: «اين روند حساس از سوي باشگاه با دقت دنبال مي‌شود. خواسته ما اين است كه كل اين فرآيند به دقيق‌ترين و عادلانه‌ترين شكل تمام شود، بدون آنكه به حقوق شخصي بازيكنان ما و ارزش برند فوتبال تركيه آسيب برسد. همان‌طور كه قبلا گفتيم، مبارزه با اين موضوع براي ما مساله‌اي غيرقابل‌چشم‌پوشي است و به اعتبار فوتبال مربوط مي‌شود.» ساير باشگاه‌ها - ازجمله سامسون‌اسپور، كونيااسپور و فاتح كاراگومروك - نيز بر لزوم رعايت عدالت تاكيد كرده‌اند.
آيا افراد ديگري نيز در اين پرونده دخيل هستند؟
كاملا! اين افشاگري‌ها پس از آن صورت گرفت كه در ۲۷ اكتبر اعلام شد صدها داور طي ۵ سال گذشته در شرط‌بندي شركت داشته‌اند. رييس TFF، ابراهيم حاجي‌عثمان‌اوغلو، در يك كنفرانس مطبوعاتي اعلام كرد: ۳۷۱ نفر از ۵۷۱ داور فعال فوتبال تركيه حساب شرط‌بندي داشته‌اند؛ از اين ميان ۱۵۲ داور فعالانه شرط‌بندي مي‌كرده‌اند. او گفت يكي از داوران ۱۸,۲۷۷ بار شرط بسته و ۱۰ داور ديگر بيش از ۱۰ هزار شرط گذاشته‌اند. همچنين ۷ داور و ۱۵ كمك‌داور كه فعالانه شرط‌بندي مي‌كرده‌اند در دو دسته بالاي فوتبال تركيه قضاوت كرده‌اند. او گفت: «براي بازگرداندن فوتبال تركيه به جايگاه حقيقي‌اش، بايد هرگونه آلودگي را پاك كنيم.» چهار روز بعد اعلام شد كه ۱۴۹ داور تعليق شده‌اند؛ محروميت‌ها بين ۸ تا ۱۲ ماه است و تحقيقات درباره سه داور همچنان ادامه دارد. در سال‌هاي اخير، مساله داوري در تركيه بسيار جنجالي شده و اتهامات جانبداري مكررا عليه داوران مطرح بوده است. معروف‌ترين نمونه، حمله فيزيكي در دسامبر ۲۰۲۳ بود كه طي آن رييس باشگاه آنكاراگوجو، داور هاليل اوموت ملر را پس از پايان مسابقه مشت زد؛ اتفاقي كه به تعليق موقت كل سوپر ليگ انجاميد.
آيا تحقيقات ديگري هم جاري است؟
بله؛ دفتر دادستاني استانبول از آوريل امسال پرونده‌اي درباره احتمال تباني در مسابقات باز كرده است. پرونده‌اي ديگر از سوي دادستاني آنتاليا نيز با آن ادغام شده است. در ۷ نوامبر، خبرگزاري رويترز به نقل از رسانه دولتي آناتولي گزارش داد كه براي ۲۱ نفر - از جمله ۱۷ داور و يك رييس باشگاه - دستور بازداشت صادر شده است. چهار روز بعد رويترز گزارش داد كه 8 نفر ازجمله رييس يك باشگاه مشهور بازداشت شده‌اند.
قوانين شرط‌بندي براي بازيكنان چيست؟
طبق مقررات اخلاقي فيفا، كه شامل بازيكنان، مربيان و تقريبا تمامي فعالان فوتبال مي‌شود، افراد «به صورت مستقيم يا غيرمستقيم» از شركت در شرط‌بندي، قمار، قرعه‌كشي يا فعاليت‌هاي مشابه مربوط به مسابقات فوتبال ممنوع هستند. طبق ماده ۲۷، ناقضان با جريمه حداقل ۱۰۰ هزار فرانك سوييس و محروميت تا سه سال روبه‌رو مي‌شوند. در تركيه، ماده ۵۷ آيين‌نامه انضباطي فوتبال، كه TFF به آن اشاره كرده، شرط‌بندي بازيكنان و مسوولان را ممنوع مي‌كند. محروميت بين سه ماه تا يك سال در نظر گرفته شده است. يوفا اعلام كرده كه با TFF در ارتباط است، اما فعلا نظري نمي‌دهد.
آيا در كشور ديگري مورد مشابهي بوده؟
رسوايي‌هاي شرط‌بندي در فوتبال رايجند، اما اين يكي از نظر دامنه بسيار بزرگ است. در سال ۲۰۰۹، دادستاني شهر بوخوم آلمان شبكه‌اي گسترده براي دستكاري نتايج در سراسر اروپا را فاش كرد؛ حدود ۲۰۰ بازي در ۹ كشور بررسي شد. سال گذشته نيز فدراسيون فوتبال چين ۳۸ بازيكن و پنج مقام باشگاهي را پس از دو سال تحقيق مادام‌العمر محروم كرد. رسوايي تركيه اما يكي از بزرگ‌ترين پرونده‌هاي سال‌هاي اخير است. حاجي‌عثمان‌اوغلو در مصاحبه‌اي با CNN گفت: «يك مشكل اخلاقي در فوتبال تركيه وجود دارد. هيچ ساختاري وجود ندارد. مشكل اصلي ريشه در اخلاق دارد. ظهور اين مساله مانند خشكاندن باتلاق است. بياييد باتلاق را خشك كنيم و جلو برويم.»
پنجره نقل و انتقالات زمستاني چطور تحت‌تاثير قرار مي‌گيرد؟
با تعليق گسترده اين تعداد بازيكن، پنجره نقل‌وانتقالات زمستاني تركيه نيز دچار آشفتگي شده است. اين پنجره قرار بود از ۵ ژانويه تا ۱۰ فوريه باز باشد. اما با احتمال كمبود بازيكن در بسياري باشگاه‌ها، TFF از فيفا درخواست كرده ۱۵ روز ديگر به آن اضافه كند تا تيم‌هاي تركيه بتوانند جاي خالي‌ها را پر كنند. اين تمديد احتمالا روي ساير ليگ‌ها تاثير مي‌گذارد، زيرا ممكن است باشگاه‌هاي تركيه پس از بسته شدن پنجره ساير كشورها به جذب بازيكنان آنها اقدام كنند. پنجره ليگ‌هاي انگليس، اسپانيا، ايتاليا و فرانسه ۲ فوريه بسته مي‌شود.