ميلياردها ميليارد دلار در صنعت فوتبال
ارزش تاپ سيكس ليگ برتر انگليس چقدر است؟
مدتهاست كه اين موضوع به عنوان يك واقعيت پذيرفته شده كه ثروتمندترين ليگ فوتبال جهان در انگلستان قرار دارد. ليگ برتر انگليس هنگام تاسيس در سال ۱۹۹۲ فورا به يك غول مالي تبديل نشد، اما امروز، پس از ۳۳ سال و گردش ميلياردها پوند، ديگر ترديدي باقي نميماند كه پول واقعي كجاست. با بررسي برآوردهاي صنعتي، تحليل صورتهاي مالي اخير باشگاهها و كنار هم گذاشتن دادهها، به تخمين ارزش باشگاهها رسيدهايم. اين بازهها بر اساس تخمينهاي اتلتيك، Football Benchmark، فوربس، Kinnaird و Sportico تهيه شدهاند.
منچستريونايتد (۴،۲ تا ۴،۶ ميليارد پوند)
منچستريونايتد تنها باشگاه ليگ برتر است كه سهام آن بهصورت عمومي معامله ميشود (جز ۱۳ درصد از سهام تاتنهام كه هر دو ماه يكبار قابل معامله است) و بنابراين ارزشگذاري بهروزي از آن در دسترس است. قيمت سهام در زمان نگارش اين گزارش حدود ۱۶ دلار (كمي كمتر از ۱۲ پوند) است كه ارزش بازار ۲،۰۶ ميليارد پوندي را نشان ميدهد. با افزودن بدهي و كسر موجودي نقدي، ارزش بنگاه اقتصادي به حدود ۲،۷ ميليارد پوند ميرسد؛ عددي پايينتر از برآورد اكثر ناظران. همچنين كمتر از رقمي است كه سر جيم راتكليف هنگام خريد بيش از يكچهارم سهام باشگاه در فوريه ۲۰۲۴ پرداخت. او هر سهم را ۳۳ دلار (۲۶،۱۶ پوند) خريد كه ارزش كلي باشگاه را ۴،۳ ميليارد پوند نشان ميداد. يونايتد سالها ستون فوتبال انگليس بوده، حتي با وجود افت عملكرد ورزشي پس از بازنشستگي سر الكس فرگوسن در سال ۲۰۱۳. در بسياري از فهرستهاي عمومي ارزشگذاري، يونايتد همچنان در صدر قرار دارد.
منچسترسيتي (۴ تا ۴،۴ ميليارد پوند)
در سال ۲۰۰۸، گروه سرمايهگذاري ابوظبي يونايتد (ADUG) منچسترسيتي را با حدود ۲۰۰ ميليون پوند خريد؛ رقمي كه هيچ شباهتي به ارزش كنوني باشگاه ندارد. شش سال پيش، شركت سرمايهگذاري امريكايي Silver Lake، معادل ۱۰،۴ درصد از شركت مادر باشگاه يعني( City Football Group (CFG را به مبلغ ۵۰۰ ميليون دلار خريد كه ارزش CFG را ۴،۸ ميليارد دلار (۳،۷ ميليارد پوند) تعيين ميكرد. البته CFG فقط سيتي نيست، هرچند سيتي نخستين و مهمترين جواهر اين مجموعه چندباشگاهي است. ارزشگذاري ۳،۷ ميليارد پوندي شامل كل داراييهاي CFG ميشد و تفكيك ارزش خود باشگاه از گروه دشوار است. در عمل، اگر سيتي فروخته شود، تقريبا قطعا بخشي از بسته CFG خواهد بود. با وجود سرمايهگذاري عظيم و شرايط نظارتي مساعد در سالهاي نخست، سيتي امروز يكي از معتبرترين باشگاههاي ليگ برتر است و همانند يونايتد، از مرز ۴ ميليارد پوند عبور كرده است.
ليورپول (۳،۹ تا ۴،۳ ميليارد پوند)
وقتي گروه Fenway Sports Group در اكتبر ۲۰۱۰ ليورپول را با ۲۳۰،۴ ميليون پوند خريد، باشگاه از يك خريد بدهيمحور آسيب جدي ديده بود. ۱۵ سال بعد، ليورپول توانست در يك پنجره نقلوانتقال حدود ۴۰۰ ميليون پوند خرج كند؛ دستاوردي كه پيشتر فقط يك باشگاه انگليسي ديگر به آن رسيده بود. تحت مالكيت FSG، ليورپول دو قهرماني ليگ برتر و يك ليگ قهرمانان را به دست آورد و از نظر تجاري رشد چشمگيري داشته است. بهبود زيرساختها در آنفيلد و ساخت كمپ تمريني جديد، همراه با مديريت مالي هوشمند و پايگاه هواداري جهاني، ليورپول را به باشگاهي بسيار ارزشمند تبديل كرده است. در سپتامبر ۲۰۲۳، شركت Dynasty Equity حدود ۳ درصد از سهام را خريد. با استفاده از مبلغ ۱۲۷،۳ ميليون پوند سرمايه تزريقشده، ارزش ليورپول به حدود ۴،۲۴ ميليارد پوند برآورد شد؛ بيش از ۱۸ برابر مبلغ خريد در سال ۲۰۱۰.
آرسنال (۳،۲ تا ۳،۵ ميليارد پوند)
شركت KSE Inc UK كه در نهايت متعلق به استن كرونكه است، در سال ۲۰۱۸ با خريد ۳۰،۰۵ درصد ديگر از سهام آرسنال از عليشير عثمانوف به مبلغ ۵۵۰ ميليون پوند، مالكيت خود را به ۱۰۰ درصد رساند. اين معامله ارزش كلي باشگاه را ۱،۸۳ ميليارد پوند تعيين ميكرد. از آن زمان تاكنون، ارزش آرسنال افزايش يافته است؛ هم به دليل رشد كلي ارزش باشگاههاي انگليسي و هم به واسطه حمايت مالي قابل توجه خود كرونكه. مالكان جديد توانستهاند آرسنال را دوباره به يك مدعي واقعي قهرماني تبديل كنند و اين فصل نيز يكي از تيمهايي هستند كه در بحث قهرماني ليگ قهرمانان اروپا نامشان مطرح ميشود. برخي تحليلگران نسبت به ارزش آرسنال خوشبينترند و حتي عدد ۳ ميليارد پوند را هم مطرح ميكنند. برخي ديگر معتقدند ارزش آن كمتر از اين است، اما قطعا بالاتر از ۲ ميليارد پوند قرار دارد. عامل پيچيدهكننده در اين ارزيابي، رشد سريع درآمدها در ورزشگاه امارات است؛ در فصل ۲۴-۲۰۲۳، گردش مالي باشگاه ۲۴ درصد افزايش يافت و ۱۵۰ ميليون پوند بيشتر شد. اگر اين رشد درآمدي را در نظر بگيريم و ضريب درآمدي مشابه باشگاههاي بزرگ اعمال كنيم، همانطور كه اتلتيك انجام داده، ارزش آرسنال ميتواند از ۴ ميليارد پوند نيز عبور كند. تا حدي به همين دليل، بازه قيمتي آرسنال در ميان ۲۰ باشگاه ليگ برتر، گستردهترين دامنه را دارد.
تاتنهام هاتسپر (۲،۹ تا ۳،۲ ميليارد پوند)
پس از آنكه تاتنهام هاتسپر از طريق شركت Rothschild & Co به دنبال جذب سرمايهگذار خارجي رفت، گمانهزنيها درباره فروش باشگاه شدت گرفت؛ هرچند اين روند اكنون متوقف شده، زيرا سهامدار اصلي يعني ENIC اعلام كرد قصد فروش ندارد. با اين حال، بحث ارزشگذاري اين باشگاه سالهاست در شمال لندن جريان دارد. اتلتيك پيشتر گزارش داده بود كه دنيل لوي، رييس سابق هياتمديره، به دنبال ارزش فروش ۳،۷۵ ميليارد پوندي براي اسپرز بوده است. البته او ديگر در باشگاه حضور ندارد. بسياري از ناظران اين عدد را بيش از حد بالا ميدانستند و ارزش نزديك به ۳ ميليارد پوند را منطقيتر ارزيابي ميكردند. خانواده لوئيس كه از طريق ENIC مالك تاتنهام هستند، برخلاف سالهاي طولاني گذشته، اخيرا سرمايهگذاري قابل توجهي در باشگاه انجام دادهاند؛ در حالي كه پيشتر اسپرز عمدتا با منابع داخلي اداره ميشد.
چلسي (۲،۵ تا ۲،۷ ميليارد پوند)
تصميم رومن آبراموويچ براي فروش چلسي پس از تهاجم روسيه به اوكراين در سال ۲۰۲۲، آخرين باري بود كه يكي از باشگاههاي «شش بزرگ» بهطور كامل فروخته شد. سه ماه پس از آغاز جنگ، چلسي توسط كنسرسيومي به رهبري بهداد اقبالي و خوزه فليسيانو از شركت Clearlake Capital خريداري شد. اين گروه ۲،۵ ميليارد پوند براي باشگاه پرداخت كرد، هرچند ۱۵۰ ميليون پوند از اين مبلغ بهصورت پرداخت معوق در نظر گرفته شد كه طبق حسابهاي شركت فروشنده آبراموويچ، احتمالا هرگز پرداخت نخواهد شد. مالكان جديد همچنين تعهد دادند طي ۱۰ سال آينده ۱،۷۵ ميليارد پوند ديگر در باشگاه سرمايهگذاري كنند؛ وعدهاي كه تا حد زيادي عملي شده، چرا كه نزديك به ۸۰۰ ميليون پوند طي دو فصل نخست به باشگاه تزريق شده است. ارزش چلسي همزمان تحت تاثير موقعيت مكانياش قرار دارد. از يكسو در غرب مرفه لندن واقع شده، اما از سوي ديگر، مشكلات مربوط به توسعه ورزشگاه استمفوردبريج يا ساخت ورزشگاهي جديد، پتانسيل رشد باشگاه را محدود كرده است. ارزشگذاران باشگاهها عموما معتقدند ارزش چلسي از زمان فروش در سال ۲۰۲۲ تغيير چنداني نكرده، حتي با وجود هزينههاي سنگين. حل مساله ورزشگاه ميتواند اين وضعيت را تغيير دهد.