كنايه منتقدان هسته‌اي در نشست ديروز كميسيون برجام تبديل به جدال لفظي شد
تنش در نشست «برجام»
احسان بداغي / تنش در كميسيون برجام به اوج رسيد؛ همان دستي كه چند ماه پيش به سمت وزير خارجه امريكا خودكار پرت كرد، ديروز در جلسه كميسيون ويژه عينكش را روي ميز كوبيد. آخرين جلسه هسته‌اي مجلس با التهاب به پايان رسيد؛ تنشي بين عباس عراقچي و منتقدان برجام. تنش بر سر مقايسه قطعنامه‌هاي 1929 و 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد، موضوع بازرسي‌ها و همينطور مساله رآكتور آب سنگين اراك؛ تنش‌هايي كه البته نه راهي به قاب تلويزيون پيدا مي‌كنند و نه به گزارش سخنگوي كميسيون از جلسات اين مجموعه. چه آنكه سيد حسين نقوي حسيني، سخنگوي كميسيون ويژه در گفت‌وگو با «اعتماد» اصل درگيري لفظي در جلسه ديروز را تكذيب مي‌كند و مي‌گويد: «در جلسات ما فقط گفت‌وگوها جدي است و آقايان هم نبايد اينقدر دل نازك و زود رنج باشند. جدي بودن گفت‌وگوها به هيچ عنوان به معناي دعوا نيست.» اين اما روايتي است كه ديگراني در كميسيون برجام آن را رد كرده‌اند. وحيد احمدي، نماينده عضو كميسيون ويژه در گفت‌وگو با ايلنا و همينطور عباسعلي منصوري آراني در گفت‌وگو با «اعتماد» تاييد كرده‌اند كه كار بررسي برجام در جلسه ديروز به جدال لفظي جدي بين عباس عراقچي و منتقدان او كشيده شده است. در اين ميان اما يك نماينده كه نخواست نامش منتشر شود توضيحات بيشتري درباره تنش ديروز به «اعتماد» داده است؛ تنشي كه در جريان آن ديگر خبري از خونسردي قبلي عراقچي در مواجهه با منتقدان داخلي نبوده است.
جدال لفظي از لحظه اول
اصل تنش در جلسه ديروز از جايي آغاز مي‌شود كه حميد رسايي يك موضوع قديمي را بار ديگر با تاكيد پيش مي‌كشد؛ موضوع بازرسي‌ها. مساله‌اي كه به عقيده رسايي نه تنها هيچ امتيازي براي ايران نيست، بلكه در اصل خود زمينه را براي شناسايي مراكز كشورمان و حمله امريكايي‌ها آماده كرده است. جو جلسه از اينجا به بعد وارد فضاي تنش مي‌شود. تا جايي كه در ميانه راه جدالي لفظي و البته باز هم جدي ميان مهدي كوچك‌زاده و محمدحسن ابوترابي‌فرد نيز شكل مي‌گيرد. ابوترابي‌فرد معتقد بوده كه برخي قضاوت‌ها و داوري‌ها درباره عملكرد تيم هسته‌اي كشورمان در دو سال اخير به دور از انصاف و عدالت است. او در جلسه قبل نيز يك بار ديگر در پشتيباني از عباس عراقچي وارد گفت‌وگو و جدال لفظي با منتقدان هسته‌اي شده بود. جدال ديروز او اما گويا پرتنش‌تر از قبل بوده است. مهدي كوچك‌زاده كه خود عضو كميسيون برجام نيست اعتراض مي‌كند كه چرا ابوترابي‌فرد بدون آنكه در وقت خود سوالي بپرسد تنها به تشريح برخي مسائل مي‌پردازد. درگيري لفظي بين اين دو تا آنجا بالا مي‌گيرد كه ابوترابي‌فرد به نشانه قهر ميكروفن خود را خاموش مي‌كند و نهايتا هم با پادرمياني زاكاني و تلاش برخي ديگر از نمايندگان براي ساكت كردن كوچك‌زاده، سخنان خود را ادامه مي‌دهد. اما رسيدن بحث‌ها به موضوع مقايسه بين دو قطعنامه 1929 و 2231 است كه بازار اختلافات را داغ‌تر مي‌كند. نهايتا اما اين بحث بر سر موضوع آب سنگين اراك است كه جدال لفظي را به اوج مي‌رساند و فضاي جلسه را تا آنجا تند مي‌كند كه به نظر نمي‌رسد صدا و سيما ميلي براي پخش آن داشته باشد. منتقدان و از جمله نمايندگاني چون رسايي و نبويان تاكيد مي‌كردند كه طبق برجام رآكتور اراك ديگر آب سنگين نخواهد بود و درآوردن قلب آن به معناي از بين بردن ماهيت آن است. اين موضوع را پيشتر چندين بار مسوولان سازمان انرژي اتمي و همينطور ديپلمات‌هاي وزارت امور خارجه از زواياي مختلف شرح داده‌اند. شرح ديروز عراقچي اما آنقدر با درگيري همراه مي‌شود كه او عينك خود را به‌شدت روي ميز مي‌كوبد. البته جرقه تنش در جلسه ديروز كميسيون برجام از همان دقايق ابتدايي حضور عراقچي در اين مجموعه زده شده بود؛ از همان جايي كه نمايندگان منتقد اعتراض مي‌كنند كه چرا وزير خارجه شخصا در اين جلسات شركت نمي‌كند و عراقچي هم در پاسخ به كنايه مي‌گويد: «ببخشيد اگر ما در شأن مجلس نيستيم.»
گاف منتقدان در تشخيص تفاوت برجام و قطعنامه
قسمت عمده حاشيه‌هاي جلسه ديروز را اعضاي غيرعضو كميسيون برجام رقم زده‌اند؛ از حميد رسايي به عنوان كسي كه در محوريت جدال لفظي ديروز قرار داشته گرفته تا مهدي كوچك‌زاده كه بارها به حاضران در جلسه اعتراض كرده است. او در جاي ديگري از جلسه ديروز خطاب به نمايندگان مي‌گويد كه «سوال آبكي» بپرسند. سپس استدلال مي‌كند كه موافقان توافق با طرح «سوالات آبكي» فقط قصد «وقت‌كشي» و «دفاع از عراقچي» را دارند. او با اين مقدمه مي‌خواهد مچ‌گيري بزرگي از تيم هسته‌اي انجام بدهد. كوچك‌زاده سپس با باز كردن متن روبه‌روي خود مدعي مي‌شود كه در متن برجام 10 بار به موضوع موشكي كشور اشاره شده و بر همين اساس حملات تندي به دولت و تيم هسته‌اي انجام مي‌دهد اما بلافاصله تيم هسته‌اي به او مي‌فهمانند آنچه به آن استناد كرده نه متن برجام، بلكه متن قطعنامه 2231 است و او اين دو را با هم اشتباه گرفته و كلا استدلالش از پايه غلط است. در موردي ديگر هم ابراهيم آقا محمدي از منتقدان توافق هسته‌اي كه عضو كميسيون برجام نيست، سوالاتي را مطرح كرده است كه گويا تنها دقايقي قبل از آن در همان جلسه عراقچي به همه موارد مربوط به آنها پاسخ داده بوده و آقا محمدي متوجه پاسخ‌هاي عراقچي نشده است.
سوالات انتقادي ابوترابي‌فرد از سعيد جليلي در انتظار پخش تلويزيوني
جدال لفظي در جلسه ديروز كميسيون برجام البته جزييات بيشتري هم داشته است؛ جزيياتي كه معلوم نيست آيا جايي در ليست برنامه‌هاي تلويزيون پيدا خواهند كرد يا خير. چه آنكه پيش از اين هم صدا و سيما حمله منتقدان به تيم مذاكره‌كننده را از فيلم مربوط به جلسات هسته‌اي مجلس حذف كرده بود. آخرين جلسه عراقچي در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي به دليل بالا گرفتن همين تنش‌ها هرگز از تلويزيون پخش نشد و جلسه او با كميسيون برجام هم به شكل گزيده و قطعه قطعه شده براي مردم به نمايش درآمد. خصوصا اينكه صحبت‌هاي مفصل عراقچي درباره ابعاد مختلف مذاكرات آلماتي و برخي جزييات آن از اين برنامه حذف شده بود. به همين منوال عباسعلي منصوري آراني نيز به «اعتماد» مي‌گويد كه قسمت اعظم سخنان و موضع‌گيري‌هاي او و ديگر موافقان برجام راهي به نمايش تلويزيوني جلسات كميسيون ويژه پيدا نكرده است. ضمن اينكه هنوز بعد از يك هفته خبري از پخش جلسه اين مجموعه با سعيد جليلي نيست. جلسه‌اي كه گويا ديدن آن براي كساني كه موضوعات هسته‌اي را پيگيري مي‌كنند هم خالي از لطف نباشد. خصوصا قسمتي كه مربوط به گفت‌وگوي انتقادي و همراه با سوالات جدي ابوترابي‌فرد، نايب‌رييس مجلس با مسوول سابق تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي مي‌شود. صدا و سيما اعلام نكرده كه آيا اساسا قصدي براي پخش آن جلسه دارد يا خير. همان‌طور كه هنوز توضيح داده نشده كه چرا فيلم جلسات كميسيون برجام با اعضاي تيم مذاكره‌كننده كشورمان به صورت گزينش‌شده و برش خورده به مخاطبان عرضه مي‌شود.
گزارش آقاي سخنگو
هيچ‌كدام از اين موارد نه در گزارش سخنگوي كميسيون ويژه آمده و نه راهي به برنامه‌هاي تلويزيوني پيدا كرده است. ديروز نقوي‌حسيني گزارش مختصر جلسه را به خبرگزاري‌ها ارايه كرده است. مهم‌ترين نكته گزارش ديروز سخنگوي كميسيون برجام براي رسانه‌ها جايي است كه اشاره مي‌كند: «پس از توضيحات اوليه، عراقچي وارد بحث شد و با تاكيد بر بيانات مقام معظم رهبري در ملاقات نمايندگان مجلس خبرگان با معظم‌له، تعبير خودشان را از بيانات حضرت آقا بيان كردند و باز هم به عنوان نظر كارشناس تصويب برجام در مجلس را صلاح ندانستند.»از جمله ديگر محورهاي مهم سخنان ديروز عراقچي اين بوده كه گفته «توافق ژنو آتش‌بس موقت بود.» او همچنين در پاسخ به اين سوال كه بالاخره آيا قطعنامه‌هاي شوراي امنيت كاغذ پاره هست يا خير؟ گفته كه ما هرگز نگفتيم قطعنامه‌ها كاغذپاره است، بلكه معتقديم عواقب مختلف از ابعاد مختلف دارد ولي براي ما «امنيت ملي» كشورمان مهم‌تر از آن عواقب است. پس آن قسمت از قطعنامه را كه مربوط به امنيت ملي كشورمان است اجرا نمي‌كنيم. عراقچي همچنين در جلسه ديروز تاكيد كرده كه برنامه موشكي بدون محدوديت پيش مي‌رود. بنا به گزارش سخنگوي كميسيون برجام همچنين عراقچي درباره تفاوت‌هاي قطعنامه‌هاي قبلي و فعلي سازمان ملل هم عنوان كرده قطعنامه‌هاي قبلي ممكن است به لحاظ تحريم‌هاي اعمال شده، مهم نبوده باشند، ولي مجوزي بود براي اقدامات تحريمي ساير دولت‌ها مثل امريكا و همپيمانان آنها و چنين اقدامات تحريمي آنها به سوي اجماع جهاني و تبعيت ساير كشورها از تحريم پيش مي‌رفت ولي قطعنامه 2231، موضوع هسته‌اي را به ذيل فصل 25 تعريف مي‌كند.