يك خاطره از زمان فعاليت‌هاي دانشجويي‌ام در انگليس
صادق زيباكلام٭
سال 1967 زماني كه دوران دانشجويي را در لندن سپري مي‌كردم قرار شد تظاهرات بزرگي در مقابل سفارت امريكا، توسط اتحاديه‌هاي دانشجويي در انگلستان برگزار شود. آن زمان هنوز انجمن‌هاي اسلامي تشكيل نشده بود و من در كنفدراسيون دانشجويان ايراني فعاليت داشتم. كنفدراسيون واحد لندن اعلام كرد از آنجا كه روز تظاهرات نيروهاي پليس به‌طور گسترده حضور خواهند داشت به چندنفر نياز دارد كه جلوي سفارت امريكا بايستند و به دستور پليس براي متفرق شدن توجهي نكنند. من و چندتن از دانشجويان انگليسي، عرب و... داوطلب شديم اين كار را انجام بدهيم. روز تظاهرات پليس به سمت ما آمد و دستور متفرق شدن داد، اما ما طبق قرار قبلي از جاي خود حركت نكرديم. درنتيجه پليس به ما حمله كرد و تعدادي را دستگير كرد. ابتدا مرا به يك ايستگاه پليس بردند و اسم و هويتم را پرسيدند. شب به همراه چند انگليسي ديگر در يك سلول بودم. فردا صبح براي‌مان قرار صادر كردند و آزاد شديم. يك ماه بعد، از سوي دادستان احضاريه‌يي براي من آمد. روز دادگاه قاضي به من گفت شما براي درس خواندن به انگلستان آمده‌ايد يا براي حمله كردن به سفارت امريكا؟ جواب دادم براي درس خواندن. درنتيجه، به دليل اينكه پيشينه كيفري نداشتم و براي نخستين‌بار اين جرم را مرتكب شده بودم، به اتهام رفتار تهديدآميز نسبت يه پليس، پنج پوند (60-70 تومان آن روز) جريمه شدم. مدتي بعد وزارت كشور انگلستان نامه‌يي براي من فرستاد كه شما براي تحصيل به اين كشور آمده‌ايد و اگر فعاليت‌هايي داشته باشيد كه براي شما پرونده قضايي، محكوميت و سابقه كيفري ايجاد كند، ممكن است در ويزاي شما تجديدنظر شود و شما مجبور به ترك خاك انگلستان شويد. نامه را به اتحاديه دانشجويي دانشگاه نشان دادم. آنها نيز با هزينه خود برايم وكيل گرفتند و پاسخ محكمي را براي وزارت كشور انگلستان فرستادند كه شما حق مواخذه اين دانشجو را نداشته‌ايد و اين عمل شما تهديد محسوب مي‌شود. دانشجوي ما جرمي را مرتكب شده و دادگاه پس از رسيدگي به آن، او را جريمه كرده است پس دليلي براي تهديد به اخراج از سوي شما وجود نداشته است. كاملا به خاطر دارم رييس كالج و رييس انجمن دانشجويي خيلي محكم به من اعلام كردند كه از تهديدات وزارت كشور نترسيد، دانشگاه، انجمن و وكلاي ما از شما حمايت مي‌كنند. اما روحيه ايراني من باعث شد به خاطر ترس از اخراج شدن و تبعات آن، از اتحاديه دانشجويي درخواست كنم موضوع را خاتمه دهد.
٭ استاد علوم سياسي دانشگاه تهران