محمود ميرلوحي در گفت‌وگو با «اعتماد»:
فراكسيون اميد
رويش خواهد داشت نه ريزش
مريم وحيديان
با نزديك شدن به نخستين انتخاب مهم مجلس دهم يعني انتخاب رياست مجلس، بازار بحث‌ها در اين زمينه داغ شده است. اصلاح‌طلبان از همان ابتدا اعلام كردند كه محمدرضا عارف را تنها نامزد خود براي كرسي رياست مي‌شناسند. در اين راستا البته رسانه‌هاي اصولگرا ساكت نمانده‌اند. چرخش ناگهاني از عدم حمايت از لاريجاني پيش از انتخابات تا حمايت از لاريجاني براي كرسي رياست پس از انتخابات نشان از تلاش آنها بر ايجاد تفرقه در ائتلاف شكل گرفته ميان اصلاح‌طلبان و اصولگرايان معتدل در جريان انتخابات دارد. محمود ميرلوحي، قائم مقام ستاد انتخابات اصلاح‌طلبان معقتد است كه راي مردم مبني بر تغيير، واضح و روشن بوده است و عدم كانديداتوري عارف شانه خالي كردن از مسووليت خواهد بود. اين فعال سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگويي كه با «اعتماد» داشت به تحليل برخي مواضع رسانه‌هاي تندرو در بحث رياست مجلس نيز پرداخت.
ايجاد تغيير و تحول در رياست مجلس دهم را تا چه حد داراي اهميت مي‌دانيد؟ تحليل شما از شرايط انتخاب رياست مجلس دهم چيست؟
بر اساس آنچه از نتيجه دو مرحله انتخابات به دست آمده است، 167 نفر با نام ائتلاف اميد به مجلس راه پيدا كرده‌اند. در يك جلسه پيش از مرحله دوم و دو جلسه پس از آن با اعضاي ليست اميد، افراد نشان دادند كه به حفظ اين ارتباط و عنوان علاقه‌مند بوده و به قولي كه به مردم دادند پايبند هستند. تا اين مرحله هرچه آنها تماس گرفته‌اند يا ما به صورت فردي و جمعي تماس داشتيم، ديديم كه اعضاي ليست اميد به ائتلاف اميد پايبند هستند. قبلا هم چيزي كه در ميثاق‌نامه به دوستان گفته شد و آنها امضا كردند اين بود كه با خردجمعي و فعاليت جمعي كار كنند. رفتار فردي و تكروي نداشته باشند. شاهد هستيم آنها هم به موازات فراكسيون اميد تلاش مي‌كنند تا متشكل شوند. دو فراكسيون عمده مجلس دهم تعيين‌كننده خواهد بود. پيش‌تر گفته‌ايم كه اعضاي فراكسيون اميد ميثاق نامه‌اي را امضا كرده‌اند و با مردم و راي مردم نوعي ميثاق بين منتخبين و مردم شكل گرفته و برداشت ما اين است كه آنها به راي مردم وفادار هستند. بر اساس اين قراين به نظر مي‌آيد هيات رييسه مجلس را اصلاح‌طلبان و حاميان دولت بتوانند تعيين كنند.
اصلاح‌طلبان و فراكسيون اميد از چه نظر عارف را براي رياست مجلس مناسب مي‌بينند؟
به جهت اخلاقي فكر مي‌كنيم كه جامعه نشان داد كه عملكرد آقاي عارف در سال 92 را مورد توجه داشته است. ايشان داراي راي اول كشور به تعبيري و تهران، پايتخت كشور، شده است و تجارب كافي براي مديريت ساختارهاي گسترده دارد. او هيات دولت را اداره مي‌كرده و همواره در سمت‌ها و مسووليت‌هاي مهمي در كشور بوده است. در فراكسيون اميد هم اين طور برداشت كرديم كه تمايل به رياست آقاي عارف دارند. هم به جهت تخصصي و هم به جهت اخلاقي، سابقه و استحقاق او اين تصميم گرفته شد. استنباط ما هم اين است كه جامعه خيلي صريح اعلام كرده كه خواستار تغيير است. ما با همه ارادتي كه به آقاي لاريجاني داريم و او با تلاش ما به مجلس آمده است و در ليست اميد قرار داشته است اما فكر مي‌كنيم با حضور عارف اين تغيير را مردم احساس خواهند كرد و اميدوار‌تر خواهند شد. در عين حال گفته‌ايم كه هر چه فراكسيون اميد تصميم بگيرد همان را تاييد خواهيم كرد. فراكسيون اميد قصد دارد اين مسير تدبيري كه تا انتخابات طي كرده را ادامه دهد. اين نشانه بلوغ سياسي جامعه بود كه توانستيم به چنين ائتلاف فراگيري دست پيدا كنيم. اصلاح‌طلبان همين روش همكاري را در مجلس هم ادامه خواهند داد. با اصولگرايان و فراكسيون آنها در مجلس بناي همكاري داريم و مي‌خواهيم مجلس كارآمدي تشكيل شود. روش‌هايي كه در گذشته مبني بر عدم تعامل و حذف بوده است بايد تبديل به رقابت‌هاي جوانمردانه در مسير منافع ملي شود.
خيلي‌ها اين تحليل را دارند كه اگر آقاي عارف رييس مجلس نشود براي انتخابات 96 كانديدا مي‌شود. اين ادعا چقدر واقعي است؟
اينها دام‌هايي است كه رقيب پهن مي‌كند. فعلا دليلي نمي‌بينيم كه به اين مسائل بپردازيم. آنچه ما مدنظر داريم اين است كه دوشنبه آينده طبق برآوردهاي كلي كه داريم فراكسيون اميد او را براي رياست كانديدا مي‌كند واميدواريم كه او راي بياورد. گام اول 92 و گام دوم 94 بوده است و فكر مي‌كنيم با همين آهنگ و راهبرد گام سوم را هم بر مي‌داريم. اصلاح‌طلبان از ابتدا به مردم هم قول دادند كه گام سومي هم داشته باشند. از همكاري با دولت و رييس‌جمهور براي كشور بركاتي شاهد بوديم و در مخيله و ذهن دوستان اصلاح‌طلب نيز چنين چيزي نيست. چنين ادعاهايي كه مطرح مي‌شود تنها براي سرگرم كردن و حاشيه‌سازي است. برخي هم دام‌هايي است كه بين اصلاح‌طلبان و دولت بي‌اعتمادي ايجاد كنند، اما فكر مي‌كنم رابطه دولت و اصلاح‌طلبان استحكام كافي دارد. اين ائتلاف قطعا تا سال 96 ادامه پيدا مي‌كند.
طيف معتدل اصولگرا در جريان انتخابات همكاري‌هاي خوبي با اصلاح‌طلبان داشتند. چگونه مي‌توان از اين همكاري‌ها محافظت كرد و در مقابل جريان تندرو كه در بحث رياست مجلس به دنبال شكاف بين اين دو جريان است، ايستاد؟
كسب پيروزي مهم است ولي حفظ آن مهم‌تر است. ديديم كه سه رسانه خاص اصولگرا در روزهاي پيش از انتخابات نسبت به آقاي لاريجاني، دولت و اصلاح‌طلبان چه بداخلاقي‌هايي داشتند و چقدر بر ليست خود تاكيد داشتند. حالا همان سه رسانه سردمدار دفاع از آقاي لاريجاني عليه اصلاح‌طلبان شده‌اند و تصور مي‌كنند كه دولت را مي‌توانند به اين طريق وسوسه كنند. اين رسانه‌ها تلاش مي‌كنند بين اين سه بخش ايجاد شكاف كنند. در گذشته تا جايي پيش رفت كه آنها در قم حرف‌ها و سخنراني‌هايي عليه آقاي لاريجاني طرح كردند اما امروز آقاي بادامچيان، آقاي ترقي و باهنر و ديگر كساني كه آقاي لاريجاني را در ليست‌شان قرار ندادند مدافع او شده‌اند و به‌شدت براي رياست او تلاش مي‌كنند. فضا سياسي است و تنها راه مقابله با چنين رفتارهايي دقت و هوشياري است. وقتي 167 نفر با ليست ما به مجلس آمده‌اند و ما هم دليل و سندي نداريم كه نشان دهد آنها به ليست اميد و راي مردم به اين صراحت و روشني پشت كرده‌اند چرا بايد به تحليل‌هاي منفي روي آوريم. متاسفانه برخي دوستان ما دچار وسوسه مي‌شوند و مي‌گويند منتخبين جديد ژله‌اي هستند و وفادار نيستند. بر چه مبنايي اين حرف را مي‌زنيد؟ ما نبايد گول اين حرف‌ها را بخوريم. آنها وفادار هستند و ما تا خلاف آن را نبينيم مجاز نيستيم اين طور فكر كنيم. چرا حسن ظن نداشته باشيم؟ مي‌دانيم در چه شرايطي آمدند و خودشان هم اين را مي‌دانند. برخي براي آمدن به ليست اميد ده‌ها واسطه و ده‌ها تماس و مذاكره كردند كه بيايند و مي‌دانستند علم اصولگرايان به زمين مي‌افتد همان طور كه در مرحله دوم به زمين افتاد. آنها مي‌دانستند كه اگر به ليست اصولگرايان بروند به مجلس راه پيدا نخواهند كرد. كسي كه چنين نگاهي دارد را نبايد با ديد منفي نگريست. اصولگراياني بودند كه در مرحله اول در ليست اصولگرايان بودند و در مرحله دوم براي آمدن در ليست ما تلاش مي‌كردند. بعدها خاطرات آن روزها را بايد بگوييم. چه رفتاري داشتند و چه مسابقه‌اي گذاشته بودند براي اينكه در ليست اميد عضو شوند. اين علم و دقت آنها در تشخيص درست را نبايد ناديده گرفت. آنها مي‌دانستند كه اگر با پرچم اميد بيايند به مجلس راه پيدا مي‌كنند و چنين هم شد. كسي كه چنين موضوعي را درك مي‌كرده و امروز هم ديده كه همين اتفاق افتاده چرا فكر كنيم كه او به اصولگرايان ملحق مي‌شود؟ برآورد من اين است كه حتي برخي اصولگراياني كه راي مردم را ديدند به سمت ما متمايل مي‌شوند. مستقليني داشتيم كه اعلام كرده‌اند كه با ما هستند. بعدها بايد اين موارد را تعريف كنيم. اين افراد به خاطر دغدغه‌هايي كه داشتند و تهديدهايي مبني بر رد صلاحيت‌ها كه تا روز ششم اسفند ادامه داشت، مي‌گفتند ما با شما هستيم و شما ما را كمك كنيد اما تابلوي اميد را نمي‌توانيم بالاي سرمان ببريم تا ردصلاحيت نشويم. بنابراين فكر مي‌كنم نه تنها آن 167 نفر ريزش قابل توجهي نخواهند داشت بلكه رويش هم دارد. با وجود چنين شرايطي چرا نبايد پيش‌بيني‌هاي مثبت كنيم؟
عددي كه از حمايت از عارف براي رياست داريم چقدر است؟
بالاي 140 راي كه لازم است را داريم. 167 نفر با ليست اميد آمدند و ما به همه آنها حسن ظن داريم و اين را اعلام مي‌كنيم؛ مگر خلاف آن ثابت شود. تحليل‌هايي كه آن سه رسانه اصولگرا يا آقاي بادامچيان و آقاي ترقي و نمايندگان مجلس پايان يافته نهم دارند را جدي نگيريد. توجه كنيد كه عموما نمايندگان پايان يافته مجلس نهم هستند كه اظهارنظر مي‌كنند. نبايد اين حرف‌ها را اشتباه گرفت. آنها نمايندگان مجلس دهم نيستند. كل مجلس دهم تا به حال ده نفرشان اظهارنظر روشن به نام و مصداقي كرده‌اند كه پنج نفرشان از عارف حمايت كرده‌اند و بقيه آقاي لاريجاني. بقيه حرف‌ها جريان‌سازي رقيب است يا نمايندگان مجلس نهم هستند كه مردم به آنها راي ندادند. آنها خودشان آقاي لاريجاني را در ليست قرار ندادند و حالا مي‌گويند او را براي رياست قبول دارند؛ چطور براي نمايندگي او را قبول نداشتيد اما به رياست كه رسيد حامي او شديد؟ فكر مي‌كنم آقاي لاريجاني هم متوجه شده‌اند كه عده‌اي تلاش مي‌كنند همكاري بين اصلاح‌طلبان و اصولگرايان معتدل را از بين ببرند. به هر حال مجلس يك رييس خواهد داشت. آن يك نفر هم ما فكر مي‌كنيم فراكسيون اكثريت حق دارد كه پيشنهاد دهد. اگر فرصت و شرايطي فراهم شد كه آقاي عارف و لاريجاني روز قبل از انتخابات با هم تعامل كنند و هر كدام راي بيشتري دارند كانديدا شوند خوب است. همه پشت سر همان يك نفر مي‌ايستيم و رييس مجلس دويست راي خواهد داشت. اگر چنين نشد هم مساله‌اي نيست. بالاخره يك نفر بايد رييس مجلس شود و دو پادشاه در يك اقليم نمي‌گنجد. معني آن هم‌چنين نباشد كه دو طرف همكاري‌هاي‌شان را قطع كنند.
شنيده شده كه تعدادي از اصولگرايان نيز از رياست آقاي عارف حمايت كرده‌اند، آيا چنين چيزي صحت دارد؟ چه تعداد بوده‌اند؟
بالاخره مجلس و نمايندگي آدابي دارد كه آنها راي خود را به نزديكان‌شان هم به صراحت نخواهند گفت. راي مخفي است.
به طور كلي صحت دارد؟
بله. روزي كه از اين مرحله عبور كرديم مواردي را خواهيم گفت كه حتي برخي اصولگرايان نيز گفته‌اند به آقاي عارف راي مي‌دهيم. مصداقي دارم از كساني كه دوستان از راي آنها به آقاي عارف تعجب مي‌كنند. بين مرحله اول و دوم سكوت كرديم واعلام كرديم كه بحث آقاي لاريجاني و عارف دام است. اين مساله نشانه اين است كه ما برنامه و چارچوبي داريم. همواره گفتيم كه مساله مربوط به درون مجلس است. الان هم اگر حرف‌هايي مي‌زنيم به خاطر امكانات تبليغي رقيب است و در حدي كه به سامانه جريان اصلاحات آسيب نزند پاسخ مي‌دهيم. روز دهم خرداد هرچه تصميم مجلس باشد ما همان را تمكين كرده و حمايت مي‌كنيم.
اگر رياست مجلس با اختلاف كمتر از 10 راي انتخاب شود چه پيام و معنايي خواهد شد؟
مطلوب ما اين است كه اين اتفاق نيفتد و يكي از اين دو بزرگوار به صحنه بروند و با راي دويست نفر راي بياورند. اگر چنين نشد هم دنيا به آخر نمي‌رسد. ما خودمان را به جاي دكتر عارف و فراكسيون مي‌گذاريم و مي‌بينيم كه نمي‌توان از زير بار مسووليتي كه مردم داده‌اند شانه خالي كرد. در مدت دو ماه در جلسات تبليغاتي خواسته مردم سرليست و بعد رياست مجلس بوده است. به چه جهت برخي فكر مي‌كنند كه ايشان بايد فداكاري كند؟ در سال 92 همه كارشناسان و آقاي خاتمي معتقد بودند كه فداكاري او به نفع اصلاحات است. امروز هيچ كس چنين توصيه‌اي به آقاي عارف ندارد و خودش هم چنين فكري نمي‌كند. او كانديدا نشدن خود را شانه خالي كردن تلقي مي‌كند. مردم با راي به همه 30 نفر ليست اميد خواسته‌هايي دارند. آقاي عارف با چه دليل و استدلالي مي‌تواند از زير بار مسووليتي كه مردم به او داده‌اند شانه خالي كند؟ راي مردم تغيير است. اگر نمايندگان تاييد كردند كه خوب است و اگر نشد هم مساله‌اي نيست. متاسفانه برخي بين 5 اسفند و 8 اسفند تفاوتي قائل نيستند. 5 اسفند ما فكر نمي‌كرديم چنين تعدادي راي داشته باشيم اما 8اسفند همه ديدند كه اتفاقي در كشور افتاد. بزرگاني كه مي‌شناختيم از جمله آقاي ابوتربي، آقاي توكلي و آقاي غفوري‌فرد راي نياوردند. اين چه پيامي دارد؟ آقاي عارف حق دارد كه اين پيام را ناديده بگيرد و مانند آنچه 5 اسفند فكر مي‌كرديم تصميم بگيرد؟
آقاي لاريجاني چرا تمايلي براي تعامل با اصلاح‌طلبان از خود نشان نداده است؟
اخيرا در گزارشي كه آقاي تاجگردون مي‌دادند شنيدم كه ظاهرا در خصوص هياتي كه از فراكسيون آقاي عارف مشخص شدند تغييري ايجاد شده است.
يعني امكان تعامل وجود دارد؟
آخرين خبري كه از آقاي تاجگردون شنيدم اين بود كه ظاهرا آقاي لاريجاني پذيرفته است كه گفت‌وگو‌هايي انجام شود.
عده‌اي اين تحليل را دارند كه اگر لاريجاني رييس مجلس نشود، اصولگرايان و برخي نهادها به مجلس دهم حمله مي‌كنند و آقاي عارف توانايي مديريت مجلس تحت فشار را ندارد. چقدر اين تحليل‌ها را واقعي مي‌دانيد؟
هر دو، مطالبي غيركارشناسانه، غيرمسوولانه و غيرمدبرانه است. آقاي عارف به عنوان كسي كه معاون اول رييس‌جمهور بوده و سال‌ها دانشگاه تهران را اداره كرده است، مرد عرصه‌هاي مختلف آرام و غير آرام بوده و هست. او معاون اول دولتي بود كه با بحران‌هاي زيادي مـواجه بود و در زماني كه در دانشگاه تهران قبول مسووليت كرده بود بحران‌هايي مثل حمله به كوي دانشگاه را از سر گذرانده است. اين سخن قطعا درست نيست. آقاي لاريجاني وقتي رييس مجلس شد از صدا و سيما آمد و تجربه آقاي عارف را نداشت اما امروز به عنوان كسي كه برند مديريت مجلس معرفي مي‌شود مطرح است. افراد از بدو تولد كه رييس مجلس‌زاده نشده‌اند. متاسفانه در اين باره عده‌اي دارند كم لطفي و تهديد مي‌كنند. برخي از اصلاح‌طلبان هم اين مواضع را اتخاذ مي‌كنند كه البته به خاطر عدم اعتماد به نفس است. طرف مقابل هم به نگراني دوستان ما دامن مي‌زنند و تهديد مي‌كنند. اين حرف غيرمنطقي است.
در مجلس نهم با رياست لاريجاني حملاتي را به مجلس داشتند. اگر در اين مجلس آقاي لاريجاني رييس باشد حملات تندروها متوقف خواهد شد؟
خير. سهم تندروها در مجلس پايين آمده است و اثرگذاري چنداني نخواهند داشت. تندروها از زماني كه در قم مهر نماز و لنگه كفش به او پرتاب كردند و در يكشنبه سياه مجلس و آنچه در قم در انتخابات رخ داد، مخالف لاريجاني هستند. ممكن است گاهي به صورت تاكتيكي حرف از همكاري با او بزنند اما لاريجاني بايد بداند كه آنها به او وفا نمي‌كنند و تنها يك بازي سياسي است كه تندروها با لاريجاني كنار مي‌آيند اما با آقاي عارف كنار نمي‌آيند. چه آقاي عارف رييس شود و چه آقاي لاريجاني، تندروها نقش تعيين‌كننده‌اي در مجلس دهم نخواهند داشت. همان تعداد كم نيز در مجلس بناي ناسازگاري با هر دو خواهند داشت. حتي ممكن است به خاطر دعواهايي كه با آقاي لاريجاني داشته‌اند سازگاري بيشتري با عارف نسبت به لاريجاني داشته باشند.