«صور اسرافیل» در ایرانشهر
عامر مسافرآستانه: معلوم نیست تئاتر ما دولتی هست یا نیست!
پیام رضایی
نمایش «صور اسرافیل» به نویسندگی سیاووش پاکراه و کارگردانی عامر مسافر آستانه پنجشنبهشب برای نخستین بار به صحنه رفت. عامر مسافر آستانه در این اثر نمایشی به سراغ جنگ رفته و تلاش کرده تا از زاویه یک کودک به مصايب آن بپردازد: «داستان در مورد کودکی است که وارد یک روستای مرزی میشود. روستایی که بین دو طرف جنگ واقع شده و جنگ خیلی فرسایشی شده و سالهاست که دارند میجنگند. آدمهای این روستا به واسطه شرایطی که جنگ برایشان ایجاد کرده آدمهای بسیار عجیبی هستند. و با ورود این کودک شروع به تاثیر گرفتن از او میکنند و همه دچار تغییر و تحولاتی میشوند.»
مسافر آستانه در سالهای اخیر در تئاتر بهطور ویژه روی بدن و فرم متمرکز بوده است. با این همه در دومین تجربه کارگردانیاش ترجیح داده تا به جای استفاده از بدن، نمایشی دیالوگمحور را کارگردانی کند: «این نمایش دیالوگمحور است. من تمرکزم سالها روی بدن و حرکات بوده اما نه در نمایش «پروانگی» که کار اولم بود و نه در این نمایش به آن سمت نرفتم. از عمد نخواستم بروم. دلیل خاصی نداشت. البته دوست دارم کاری را بکنم که بتوانم از بدن درآن استفاده کنم اما در این قالب نمیگنجید. اگر بدن را وارد میکردم اضافه کاری میشد.»
ایلیا نصرالهی، کودکی که در نمایش «فهرست» درخشیده بود در «صوراسرافیل» نقش اصلی را بر عهده دارد. عامر مسافرآستانه در گفتوگو با «اعتماد» تجربه کار با او را لذتبخش توصیف میکند: «کار با ایلیا خیلی لذتبخش بود. اساسا کار با کودکان سختیهایی دارد اما لذتهای بزرگی هم به همراه دارد. از خروجی کار ایلیا خیلی راضیام و اینکه مطمئنم بهتر و بهتر خواهد شد. برای اولین اجرا درخشان بود. هرچند هنوز جا دارد که بهتر و بهتر شود.» اما تئاتر ایران در حال ورود به فضای ساختاری و اجرایی تازهای است. عبور از تئاتر دولتی و رسیدن به تئاتر خصوصی. مسیری که سالهاست در نقاط دیگر جهان طی شده و البته اگر درست اجرا شود، کمک شایانی برای تئاتر ما خواهد بود. مسافرآستانه اما میگوید كه هنوز این وضعیت روشن نیست. «متاسفانه اگر بخواهیم در مورد معضلات تئاتر صحبت کنیم، نه بزرگترین معضل، بلکه بزرگترینها را داریم که خیلی هم به هم مربوط هستند.
یکی از این معضلات این است که هنوز معلوم نیست تئاتر ما دولتی هست یا نیست. اکثر جاهای دنیا این طوری است که تئاتر از حمایت یک بخش برخوردار است. شهرداری یا دولت یا بخشهای دیگر. تئاتر ما هم اینگونه هست اما الان دولت پای خودش را از تهیه تئاتر بیرون کشیده و فقط سالن میدهد که اکثریت سالنهای دولتی درصد میگیرند. این یعنی شراکت تنها در سود، آن هم اگر باشد. چون همه میدانیم که اینطور نیست. الان فرمول این شده که اگر بخواهی درآمد داشته باشی باید این کارها را بکنی و اینکه اینطور چیزها خیلی آسیب زننده است.»
او تاکید میکند که در شرایط کنونی تئاترهای خصوصی بیشتر مجبورند به فکر تامین هزینههای سالن باشند تا کیفیت آثار و این موضوع به تئاتر لطمه خواهد زد: «خب الان تئاتر خصوصی آمده اما تئاتر خصوصی ما هم به شدت اشتباه جا افتاده است. چون کار دیگری نمیکند. تئاتر خصوصی ما این شده که یک نفر سالنی را اجاره میکند و هزینه کرده و در نتیجه باید پول در بیاورد. اگر هم بخواهد پول در بیاورد پس به گروه تئاتری فکر نمیکند. این گونه همیشه گروه متضرر خواهد بود. این خیلی بد است. یکی از بزرگترین ایرادات تئاتر ماست. ایرادات درونی هم هست که من کوچکتر از اینم که بخواهم در موردش صحبت کنم. اما هست و میبینیم. امیدواریم که رفع شود»
نمایش «صوراسرافیل»، به کارگردانی «عامر مسافر آستانه» و نویسندگی «سیاوش پاکراه» با بازی فاطمه نقوی (مهمان از گروه تئاتر بازی)، کاظم سیاحی، بهار کاتوزی، مهدی حسینینیا و ایلیا نصرالهی در سالن استاد سمندریان مجموعه ایرانشهر به صحنه رفته و اجرای آن تا 13 تیرماه ادامه خواهد داشت.