حمله بي‌سابقه رييس اجرايي دولت وحدت ملي به رييس‌جمهور افغانستان
اگر حوصله نداري، لياقت رياست هم نداري
گروه جهان| شايد آخرين چيزي كه افغانستان به آن نياز داشت تنش در ارگ رياست‌جمهوري بود. دو سال از عمر دولت وحدت ملي در افغانستان مي‌گذرد و البته كه اين دو سال بسيار آرام‌تر از چيزي گذشت كه در ابتداي شكل‌گيري دولت وحدت ملي تصور مي‌شود. عبدالله عبدالله به عنوان رييس اجرايي كشور و اشرف غني احمدزي در جامه رييس‌جمهور افغانستان در دو سال گذشته تمام اختلاف‌ها را پشت صحنه نگه داشتند تا يازدهمين روز از ماه آگوست سال 2016 كه ناگهان عبدالله عبدالله بازي را تغيير داد. بازي جديدي كه عده‌اي مي‌گويند مصرف درون حزبي داشته است اما نمي‌توان از تاثير آن بر افكار عمومي و شخص اشرف غني به سادگي گذشت. تقسيم قدرت شكننده در افغانستان كه مديريت و هدايت آن را ايالات متحده امريكا بر عهده داشت با سخنان عبدالله عبدالله به سد بزرگي برخورد كرد. عبدالله اين‌بار به صراحت تعارف را كنار نهاد و تاكيد كرد كه اشرف غني لياقت رياست‌جمهوري را ندارد يا به زبان ديگر براي اين پست مناسب نيست. به گزارش نيويورك‌تايمز همه‌چيز از گفت‌وگوي صميمانه عبدالله عبدالله با تعدادي از جوانان در باغ محل كارش آغاز شد. وي در اين گفت‌وگو تصريح كرد كه تمام تلاش خود را در دو سال گذشته از عمر دولت وحدت ملي به رياست اشرف غني به كار گرفته است تا بحث اصلاحات انتخاباتي را پيش ببرد اما ره به جايي نبرده است. اصلاح سيستم انتخابات نخستين شرطي بود كه عبدالله عبدالله براي تقسيم قدرت با اشرف غني در سال 2014 مطرح كرد و غني نيز در توافق تقسيم قدرتي كه مبتكر و مجري آن جان كري، وزير امور خارجه امريكا بود شاهد پذيرش اين امر از سوي اشرف غني بود. اگر كه اين تقسيم برابر قدرت در سال 2014 توسط امريكايي‌ها ميان غني و عبدالله صورت نگرفته بود افغانستان با وضعيت سياسي و امنيتي موجود عملا به كشوري چندپاره تبدل شده بود. عبدالله روز پنجشنبه اشرف غني را به تصميم‌گيري به تنهايي و بدون مشورت با وي متهم كرد. وي همچنين تاكيد كرد كه بحث‌هاي دو طرف در خصوص اصلاحات انتخاباتي پيشرفت‌هاي بسيار كمي داشته است. وي با مخاطب قرار دادن غني گفت: در سه ماه گذشته شما فرصت نداشتيد كه رييس اجرايي كشور را به مدت يك تا دو ساعت ببينيد؟ شما وقت خود را صرف چه كارهايي مي‌كنيد كه براي اين ملاقات وقت نداريد؟ در هر دولتي جر و بحث‌هايي وجود دارد اما اگر يك نفر صبوري لازم براي بحث را نداشته باشد بايد گفت كه لياقت رياست‌جمهوري را هم ندارد.
عبدالله در ادامه سخنانش با اشاره به بخشي از سخنان روز گذشته رييس‌جمهوري افغانستان كه گفته بود حامد كرزي، رييس‌جمهوري پيشين، به او نصيحت كرده كه «زمان بي‌حوصلگي‌هايت گذشت»، از آقاي غني خواست به نصيحت آقاي كرزي گوش كند و با حوصله سخنان او را بشنود. رييس اجرايي دولت افغانستان در ادامه افزود: من نخستين كسي بودم كه توافقنامه تشكيل حكومت وحدت ملي را امضا كردم و از اين طريق به رياست‌جمهوري محمد اشرف‌غني مشروعيت داد. پست رياست اجرايي «تحفه‌اي» به من نبوده است. حكومت وحدت ملي نتيجه بزرگواري يك شخص به شخص ديگر و خيرات (صدقه) يك نفر به نفر ديگر يا گروهي به گروه ديگر نيست. نتيجه قرباني‌اي بود كه ما داديم. اين قرباني براي به دست آوردن پستي نبود بلكه به خاطر نجات افغانستان بود.»
عبدالله در ادامه سخنانش با اشاره به افزايش ناامني‌ها در افغانستان گفت: «وضع مملكت به اين شكل است؛ اما آرزوي بزرگان ديگر چيز است انگار برگي از درخت تكان نخورده است.» رييس اجرايي دولت وحدت ملي افغانستان از تروريسم، كشت و قاچاق مواد مخدر، فقر و بيكاري و مشكلات اقتصادي ياد كرد و گفت حكومت وحدت ملي بايد متوجه اولويت‌هاي كاري‌اش باشد. وي افزود: «بايد تصميم را با مشورت بگيريم. با تصميم بدون مشورت تمام حكومت وحدت ملي زير سوال مي‌رود، مردم همين توقع را از ما دارند. اگر موافقتنامه حكومت وحدت ملي به معناي وتوي امر رييس‌جمهوري نيست به معني خودسري هم نيست.»
رييس اجرايي افغانستان در ادامه خاطرنشان كرد كه همكارانش در دوران رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري، اكنون از او به خاطر صبر و سكوت در مقابل بعضي تصميم‌ها انتقاد مي‌كنند. او گفت: «اميدوارم عقل سليم حاكم باشد و درك از واقعيت‌هاي افغانستان حاكم باشد. حالا زماني كه كسي را با كلوچه و شيريني بازي بدهيم يا با حرف بازي بدهيم، گذشته است.»
در حالي كه اين سخنان عبدالله تند و تيزترين موضع‌گيري‌هاي وي عليه اشرف غني در دو سال گذشته بوده است اما يك منبع نزديك به وي مي‌گويد كه با وجود اين انتقادهاي بي‌پرده اما عبدالله بيشترين همسويي را با رييس‌جمهور دارد. اين منبع در گفت‌وگو با بي‌بي‌سي ادعا كرده است كه سخنان آقاي عبدالله در آستانه برگزاري كنگره حزب جمعيت اسلامي (حزبي كه آقاي عبدالله به آن تعلق دارد) بيان شده و با توجه به اينكه جمعيت اسلامي، «بيشترين انتقادات» را از آقاي عبدالله دارد، اين سخنان «بيشتر مصرف داخلي» و حزبي دارد.
ساكنان هلمند در جست‌وجوي سرپناه
عبدالله عبدالله در حالي اختلاف‌ها با اشرف غني را عيان كرده است كه درگيري ميان نيروهاي دولتي و طالبان در استان هلمند در چند روز گذشته به اوج خود رسيده است. در نتيجه اين درگيري‌هاي سنگين، هزاران غيرنظامي خانه‌هاي خود را ترك كرده‌اند و در مركز نظامي اين استان پناه گرفته‌اند. مناطقي از هلمند طي چند ماه گذشته هدف حملات مستمر شورشيان طالبان بوده است. طالبان اخيرا در سراسر افغانستان دست به حملات نظامي بسيار جدي و پرتلفات زده است. بر اساس گزارش‌هاي داخلي، سي هزار خانواده از شهرستان‌هاي مختلف هلمند به دليل درگيري‌هاي اخير مجبور به ترك خانه‌هاي‌شان شده‌اند. در حالي كه مقام‌هاي متعدد دولتي در افغانستان اعتقاد دارند كه خارج شدن يكباره نيروهاي خارجي از اين كشور در سال 2014 منجر به بحران امنيتي وسيع در افغانستان شده است. گزارش‌هايي از عمليات هوايي امريكا در حمايت از نيروهاي افغان در هلمند منتشر شده است. نيروهاي بريتانيايي از سال ۲۰۰۶ مسوول حفظ امنيت هلمند بودند اما دو سال پيش با پايان ماموريت رزمي ناتو در افغانستان آنجا را ترك كردند. مقام‌هاي نظامي امريكايي و افغان مي‌گويند كه اجازه نخواهند داد طالبان يك شهر بزرگ و مهم ديگر در افغانستان را نيز تحت سلطه خود درآورد. سپتامبر گذشته بود كه طالبان موفق شد پس از 15 سال در يك حمله شهر قندوز را به تصرف خود درآورد. اقدامي كه جرات نظامي بسياري به اين گروه براي تصاحب مناطق بيشتر بخشيد.