اخطار «قم»
به جنتي
جامعه مدرسین در بيانيه‌اي شديداللحن
وزارت ارشاد را تهديد به «پايان صبر»
و «وارد عمل شدن مردم» در موضوع كنسرت‌ها كرد
رضوانه رضايي‌پور
«تذكر»ها از مبدا قم به مقصد تهران، شكل «اخطار» به خود مي‌گيرند. اخطار براي اقداماتي كه چند ماهي مي‌شود دولت را درگير مباحث و مسائل مفصلي در تعدادي از شهرهاي كشور ساخته، اين‌بار از شهر علما و فضلا حركت را آغاز مي‌كند. شهر قم كه طي روزهاي گذشته با نخستين واكنش يكي از مراجع تقليد در خصوص برگزاري كنسرت‌ها، خبرساز شده بود ديگر بار با بيانيه‌اي از سوي جامعه مدرسين به اعلام مواضع روحانيون اين شهر پرداخته و براي چهارمين بار اعتراض خود به دولت يازده و شخص وزير ارشاد را به‌طور علني اعلام كرده است. در اين اطلاعيه كه به امضاي آيت‌الله محمد يزدي، رييس شوراي عالي جامعه مدرسين حوزه علميه قم رسيده و در اختيار رسانه‌ها قرار گرفته، به برگزاري كنسرت در شهر قم اعتراض و تاكيد كرده است: «اقدام موهن و غيرمنطقي مديران فرهنگ و ارشاد اسلامي قم در برگزاري كنسرت غيرقابل پذيرش و حركتي به دور از شأن شهر مقدس قم بوده است.»
برگزاري كنسرت در قم متدينان را متاثر كرده است
در ابتداي اين اطلاعيه با تاكيد بر اينكه «شهر مقدس قم به عنوان مركز علمي و فقهي جهان تشيع و پايگاه انقلاب اسلامي شهر بصيرت و ايمان است»، آمده: «حفظ كرامت و حرمت قم، حفظ فرهنگ ديني و ارزش‌هاي اسلامي است. اقدام موهن و غيرمنطقي مديران فرهنگ و ارشاد اسلامي قم در برگزاري كنسرت و حواشي و منكرات بين و شرم‌آور پيش‌آمده در آن، غيرقابل پذيرش و حركتي به دور از شأن شهر مقدس قم بوده است». اين اطلاعيه در ادامه با اشاره به برگزاري اين كنسرت كه به بهانه هفته دفاع مقدس در‌ام‌القراي كشور اسلامي «قم» صورت گرفت؛ تاكيد كرد اين موضوع «متدينان را متاثر كرد. اين حركت ناشايست نه تنها حريم احكام الهي را نشانه رفت، بلكه قداست حرم اهل بيت(ع) را پاس ننهاد و مرجعيت بزرگ شيعه را به موضع واداشت.»
وزير ارشاد بايد پاسخگو باشد
اين اطلاعيه در ادامه به متوليان امر كنسرت اعتراض و عنوان كرده: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به ويژه شخص وزير ارشاد بايد پاسخگو باشند. چرا در امر ترويج فرهنگ اسلامي و احياي ارزش‌هاي ديني آنگونه كه بايد، قدم بر نمي‌دارند و مساله كنسرت‌ها و حواشي آن را مصرانه در نقاط مختلف كشور حمايت مي‌كنند؟» جامعه مدرسين تصريح كرد: «تلاش براي خلاصه كردن فرهنگ و هنر در موسيقي، لطمه‌اي بزرگ به فرهنگ و ارزش‌هاي ديني و اسلامي است. اكنون كه استان قم در موارد مختلف اعم از زيرساخت‌هاي اقتصادي، عمراني و همچنين مسائل مربوط به اشتغال جوانان با مشكل روبه‌روست آيا اين درست است كه مسوولان براي رفع اين كمبودها اينچنين نسخه‌هاي خسارت‌باري را بپيچند؟»
اينگونه تحركات به پايگاه اجتماعي مسوولان آسيب مي‌زند
اين اطلاعيه در ادامه به مسوولان برگزاري اخطار داده و گفته است: «جامعه مدرسين حوزه علميه قم ضمن محكوميت قاطعانه اين حركت غير ارزشي و يادآوري لزوم توجه به ارزش‌هاي اسلامي و فرهنگي، خواستار برخورد با متوليان برگزاري اينگونه كنسرت‌هاي پر حاشيه است. ما به مسوولان اخطار مي‌كنيم در شرايطي كه كشور در سايه عمل به احكام الهي نياز به همدلي، وحدت و آرامش دارد اينگونه تحركات به مصلحت آنها و كشور نيست و به پايگاه مردمي آنان آسيب وارد مي‌كند.»
نگذاريد مردم وارد عمل شوند
جامعه مدرسين با تاكيد بر اينكه بايد توجه داشت صبر و حوصله مردم متدين و مراجع بزرگ محدود است، به مسوولان امر اخطار داده كه «نگذاريد در برخورد با اين حركات با حواشي زشتي كه دارد مردم وارد عمل شوند كه در آن‌صورت شايد خسارت‌هاي مادي و معنوي آن به راحتي قابل جبران نباشد» و اين پرسش را مطرح مي‌كند كه: «كساني كه مدعي ارتباط با مراجع و تقويت آن هستند، چرا در اين امور بي‌توجهي مي‌كنند؟» در پايان اين اطلاعيه، جامعه مدرسين حوزه علميه قم ابراز اميدواري كرده است كه: «مسوولان محترم ضمن توجه به هدايت‌ها و رهنمودهاي رهبر‌معظم انقلاب، مراجع معظم تقليد و علماي اعلام«دامت بركاتهم»، فرصت خدمت در جبهه‌هاي فرهنگي انقلاب اسلامي را غنيمت شمرده و با تمام توان به تقويت و ترويج فرهنگ ديني و مبارزه با جبهه ضد اخلاقي و انساني فرهنگ غربي تلاش كنند.»
تذكرهاي پياپي از قم به تهران
اما اين نخستين تذكر جامعه مدرسين به دولت نبوده و به نظر نمي‌رسد كه آخرين آنها هم باشد. با اتمام سال ابتدايي فعاليت دولت يازدهم بود كه زمزمه تذكرها به گوش رسيد. تذكرهايي از مبدا قم به مقصد تهران كه با تغيير فضاي سياسي كشور و به تبع آن ساير بخش‌ها انجام گرفت، در حوزه فرهنگ شكل ديگري به خود يافت. وزارتخانه‌اي كه به دست علي جنتي سپرده شد، با وجود همه مشكلاتي كه با آن روبه‌رو بود، به تدريج حركت به سمت تحول را آغاز كرد، اما در اين ميان تنها برگزاري كنسرت‌ها بود كه بيش از ساير موارد، با مخالفت‌هاي زيادي همراه شد. اين مخالفت‌ها كه طي يك سال گذشته شدت بيشتري به خود گرفت، در ابتداي امر از سوي برخي نهادها و در ادامه از سوي برخي مردم با اعتراض روبه‌رو شده و چه بسا در بسياري موارد تنها با لغو آن مي‌شد كه بساط اعتراض برچيده شود. حال در ادامه اعتراضات، جامعه مدرسين حوزه علميه قم هم وارد عمل شده و طي اطلاعيه‌اي مخالفت خود را با برگزاري كنسرت در اين شهر اعلام مي‌كند. هرچند سبب اصلي علني كردن اين اعتراض كه اين‌بار شكل اخطار به خود گرفته است را بايد در برگزاري كنسرتي دانست كه طي چند روز گذشته در شهر قم برگزار شده اما، نبايد اين بيانيه را نخستين انتقاد اعضاي جامعه مدرسين به عملكرد فرهنگي دولت يازدهم بدانيم. در واقع انتقادات جامعه مدرسين با نامه‌هاي محرمانه آغاز شد. نامه‌هايي كه نه‌تنها مسير پاستور را طي مي‌كردند بلكه نسخه‌اي از آن روي ميز وزير ارشاد نيز قرار مي‌گرفت تا متولي اصلي فرهنگ در كشور به‌طور مستقيم مورد خطاب علما قرار بگيرد. تذكرها اما گاهي از شكل كتبي به صورت شفاهي تغيير مي‌يافت تا به نحو حضوري انتقادات منتقل شده و دستورات لازم براي پيگيري نيز از سوي رييس دولت صادر شود.
نخستين تذكر و همزماني با نخستين سال كاري دولت
تيرماه سال 93 بود كه آيت‌الله يزدي، رييس شوراي عالي جامعه مدرسين، از تذكرات اين جامعه به رييس دولت يازدهم خبر داده بود. تذكراتي كه در آن روزها به شكل محرمانه به پاستور مي‌رسيد، چند باري تصميم به علني شدن يافت اما اقدامات دولت يازدهم و از همه مهم‌تر تعاملي كه با مراجع و علماي شهر قم داشته كه به تبع آن به حل دغدغه‌ها مي‌انجاميد، سدي در برابر اين علني شدن ساخت. اما محرمانه بودن تنها از سوي قم نبود. در تهران نيز دولتمردان تمايلي براي بيان تذكرات علما نداشته و براي دستيابي به اين هدف، رفت و آمدهاي خود با مراجع را بيشتر كرده تا بتوانند راهي براي حل مشكلات ايجاد شده كه به تذكرات آنان ختم شده، بيابند.
دومين تذكر و اصراري كه براي علني شدن آن وجود نداشت
اما خبر تذكرهاي محرمانه قم به دولت از سوي آيت‌الله مقتدايي، دبير شوراي عالي حوزه‌هاي علميه سراسر كشور نيز مطرح شد. او در گفت‌وگويي كه سال گذشته با خبرآنلاين داشت با اين مقدمه كه روحانيت در امور كشور دخالت نمي‌كنند، گفت: «البته ما اشراف كامل داريم و هرجا لازم باشد، تذكر مي‌دهيم». وي در بيان جزييات تذكرهايي كه به دولت داده مي‌شود، اعلام كرد: «به وزارت ارشاد هم تذكراتي داده‌ايم و مواردي بوده كه به وزير يا حتي رييس‌جمهور نامه محرمانه نوشته‌ايم. ايشان حتي در مورد تذكرات دو سه نفر از اعضاي جامعه مدرسين كه خدمت‌شان رسيده و نظرات اصلاحي و اسلامي جامعه مدرسين را ارايه داده‌اند، دستوراتي را جهت اجرا ابلاغ كرده‌اند. » آيت‌الله مقتدايي در همان زمان تاكيد داشت كه جامعه اصراري براي رسانه‌اي كردن اين نامه‌ها ندارد. وي اظهار كرد: «ما بناي رسانه‌اي و علني كردن اين كارها نداريم. آن افرادي هم كه خدمت رييس‌جمهور رسيده‌اند را نمي‌خواهيم به رسانه‌ها معرفي كنيم.»
سومين تذكر و شرط علني شدن آن
سومين مورد از تذكر جامعه مدرسين خردادماه امسال روي داد. جايي كه اعضاي اين جامعه باز هم در نامه‌اي محرمانه به رييس‌جمهور نسبت به برخي رويكردهاي فرهنگي دولت و اظهارات و عملكرد حاشيه‌ساز برخي مقامات ارشد دولت يازدهم انتقاد كرده و خواستار اصلاح رفتار رييس‌جمهور و دولت شده و هرگونه حمايت از قوه مجريه را منوط به رفتار و عملكرد دولتمردان در چارچوب ارزش‌هاي اسلامي دانستند. اما اين نامه هم قرار نبود كه رسانه‌اي شود. آنگونه كه آيت‌الله محمود رجبي، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم پس از اعلام خبر نامه محرمانه جامعه مدرسين به رييس‌جمهور در گفت‌وگويي با تسنيم گفته بود: «وقتي نامه اعتراضي و انتقادي را خطاب به آقاي روحاني مي‌نوشتيم، بحثش اين بود كه اگر ايشان جوابي به نامه ندادند يا اينكه تغييري در رفتار ايشان به وجود نيامد، نامه را به‌صورت علني منتشر كنيم تا مردم از محتواي آن مطلع باشند». در چهارمين روز از پاييز امسال، سفر محمد نهاونديان به قم، باز هم مانعي در برابر بيان جزييات آن شد. هدف اصلي سفر چند روز گذشته رييس دفتر و فرستاده ويژه رييس‌جمهور به قم، ديدار با اعضاي جامعه مدرسين و تقديم نامه حسن روحاني در جواب نامه اعضاي اين جامعه بود كه گفته مي‌شود با توجه به محرمانه بودن نامه جامعه مدرسين و پاسخ رييس‌جمهوري متن اين نامه منتشر نشد. در همين زمينه نيز آيت‌الله محسن فقيهي عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با تاييد خبر پاسخ روحاني به نامه جامعه مدرسين گفت: در جلسه مشترك، آقاي نهاونديان به‌نمايندگي از رييس‌جمهور پاسخ نامه ما را داد و سپس مباحثي در اين باره بحث و تبادل نظر شد.
چرا جزييات چهارمين تذكر، علني شد؟
تاكنون هرچه در تذكرات اعضاي جامعه مدرسين ديده مي‌شود، مسائل كلي است كه تنها ارتباط آن با حوزه فرهنگي مطرح مي‌شود. اما در چهارمين تذكر علني اين جامعه، اطلاعيه‌اي به دست مي‌رسد كه از حالت تذكر به اخطار تغيير يافته است. چرا تنها با گذشت چهار روز از تشكيل جلسه‌اي كه محمد نهاونديان، فرستاده ويژه رييس‌جمهوري در آن حضور داشت، اعضاي اين جامعه تصميم به رسانه‌اي كردن جديدترين بيانيه خود مي‌كنند؟ براي پاسخ به اين سوال شايد بتوان اظهارات سال گذشته رييس‌شوراي عالي جامعه مدرسين را منبع قرار داد. آنجا كه آيت‌الله يزدي عنوان كرده بود: «من مطمئنم اگر آقاي رييس‌جمهور توجه نكند، جامعه مدرسين، همين مواردي كه محرمانه و فوق‌محرمانه تذكر داده شده را ممكن است رسما تذكر بدهد. روزي هم ممكن است رودرروي همديگر قرار بگيرند». حال بايد ديد واكنش دولتمردان يازدهم و به‌خصوص شخص حسن روحاني به اين اطلاعيه چه خواهد بود. آيا به‌راستي تغييري در رفتار حسن روحاني به وجود نيامده كه اعضاي جامعه مدرسين تصميم به اين كار گرفته‌اند؟