عقلانيت جانشين درآمدهاي افسانه‌اي
روزنامه اعتماد
شوراي نويسندگان
اگر اعتبار بانك مركزي نبود، بعيد بود كه كسي گزارش اخير بانك مركزي درباره رشد اقتصادي كشور در 6 ماه اول سال جاري را باور كند. يك دليل آن انتظارات بحق جامعه است از اقتصادي كه در دو سال آخر دولت سابق سقوط آزاد را تجربه كرد و سال‌ها طول خواهد كشيد كه رشد اقتصادي حتي بالا بتواند پاسخگوي نيازها و انتظارات مردم باشد. ولي خوشبختانه دو نهاد اصلي توليد آمار و اطلاعات، يعني بانك مركزي و مركز آمار ايران، هر دو اعتبار خود را همچنان حفظ كرده‌اند و حتي در دولت گذشته حاضر نشدند داده‌هاي جعلي و ساختگي را به خورد مردم و جامعه دهند به همين دليل گزارش آنها پذيرفته مي‌شود. زيرا در همان زمان كه رييس دولت پيشين به غلط ادعا مي‌كرد كه سالانه يك ميليون و ششصد هزار شغل ايجاد كرده است، گزارش‌ها و داده‌هاي مركز آمار نشان مي‌داد كه افزايش اشتغال در حد صفر است. در همان زماني كه آن دولت مدعي رشد اقتصادي و رفاه عمومي بود، بانك مركزي گزارش مي‌داد كه رشد اقتصادي منفي 8/6 درصد است. در همان زماني كه كارگزاران دولت سابق مدعي ثبات قيمت‌ها بودند، بانك مركزي و مركز آمار هر دو گزارش مي‌دادند كه تورم به حدود 40 درصد رسيده است. در هر حال بايد از كارشناساني كه زير بار فشارهاي دولت پيش براي ارايه داده‌هاي مطلوب آنان نرفتند و خود را مقيد به بيان حقيقت دانستند تشكر كرد. همان افراد و نهادها اكنون گزارش كرده‌اند كه در 6 ماه اول سال جاري رشد اقتصادي به 4/7 درصد رسيده است و اين خبر بسيار خوبي است. پيش از اين نيز گزارش رشد اقتصادي در سه ماهه بهار سال 95 نيز 4/5 درصد اعلام شده بود كه در تابستان به 2/9 رسيد، و سرجمع 4/7 درصد شده است و اميدواريم تا پايان سال و نيز سال‌هاي آينده اين روند ادامه پيدا كند.
جزييات بيشتري از گزارش اخير، هنوز اعلان نشده است و طبعا در روزهاي آينده منتشر خواهد شد. به‌طور قطع بخشي از اين رشد ناشي از بهبود در توليد و صادرات نفت است. همچنان كه در فصل بهار نيز سهم نفت در افزايش توليد ناخالص داخلي بالا بود. ولي آنچه مشاهده مي‌شود اين است كه به مرور زمان ساير بخش‌ها به ويژه خدمات و صنعت نيز در حال خروج از ركود هستند و اين نقطه اميدبخش اقتصاد ايران است.
ولي مهم‌ترين نكته در روند مثبت اقتصادي فعلي كه در 15 سال اخير كم‌سابقه بوده، تحقق رشد در كنار تورم پايين و كاهش تورم است. اگر پيگير اخبار و تحليل‌هاي اقتصادي باشيد حتما اطلاع داريد كه در سه سال گذشته فشار زيادي به دولت وارد مي‌شد تا سياست پولي خود را به نحوي اجرا كند كه نسبت به تورم حساسيت‌زدايي كند و به‌جايش رونق و رشد اقتصادي را ملاك قرار دهد.
در همان زمان عده‌اي معتقد بودند كه با تورم بالا مي‌توان رشد اقتصادي به دست آورد ولي اين رشد پايدار نخواهد بود و مشكل‌زاست، همچنان كه تجربه 3 دهه گذشته اين را ثابت كرده است. لذا دولت در برابر اين فشار مقاومت كرد و تورم را روز به روز كاهش داد.
به‌طوري كه نرخ تورم در سال جاري به احتمال فراوان تك‌رقمي خواهد شد و در ماه‌هاي گذشته نيز تك‌رقمي بوده است. اين دستاورد رشد اقتصادي جديد در كنار اين نرخ تورم به نسبت پايين و در عين حال خالي بودن خزانه دولت از درآمدهاي ارزي افسانه‌اي، اهميت بسياري دارد و نشان مي‌دهد كه در حال ورود به مرحله‌اي از رشد اقتصادي پايدار هستيم.
از اين داده‌ها چه نتيجه‌اي مي‌گيريم؟ اين وضع محصول چيست؟ در درجه اول اين دستاورد محصول ثبات و عقلانيت در سياستگذاري كلان اقتصاد است. بازگشت ثبات به اقتصاد و استفاده از عقلانيت در برنامه‌ريزي اقتصادي دو ركن مهم و موثر در افزايش توليد ناخالص داخلي است. ولي اين ثبات محصول رسيدن به توافق برجام نيز هست.
آنان كه از روي عناد و كينه‌ورزي با برجام مخالفت مي‌كنند، خوب است به اين مساله توجه كنند كه سير كردن شكم مردم و ايجاد اشتغال با دادن شعارهاي پرطمطراق و تندروي ممكن نيست. رشد اقتصادي در دولت مطلوب شما با در اختيار داشتن درآمدهاي افسانه‌اي نفت هيچگاه به اندازه رشد اقتصادي در فصل گذشته ايران نبوده است. اين واقعيت يك بار ديگر نشان داد كه پول نفت و ارز بي‌زبان نيست كه مشكل اقتصاد كشور را حل مي‌كند، قدري عقلانيت و مسووليت‌پذيري حلال مشكلات است.