تجربه دبستان‌هاي ژاپني
غزل لطفي
مترجم
سيستم آموزشي| در مدارس كشور ژاپن نمره وجود ندارد، مردودي نيز وجود ندارد مباني كار آموزشي، كارگروهي است. مربي واقعا پرورش‌دهنده استعداد‌ها است و جهت پرورش استعداد براي دانش‌آموزان كلوب‌ها و گروه‌هاي مختلف در مدرسه داير است. دانش‌آموزان تشويق نيز نمي‌شوند و دانش‌آموزي كه بهتر از عهده مسووليت خود بر بيايد مسووليت بيشتري به عهده‌اش گذاشته مي‌شود. بچه‌ها به گروه‌هايي مثل با استعداد‌ها يا شاگرد اول‌ها تفكيك نمي‌شوند و مدارس تيز‌هوشان يا ويژه وجود ندارد چون اعتقاد بر اين است كه هر كس در زمينه‌هايي استعداد دارد، بعضي درسي، بعضي هنري و... شادي و سر و صدا و هيجان و جنجال و رقابت در مدارس ژاپن موج مي‌زند و بودجه‌هاي هنگفتي جهت تجهيز آزمايشگاه‌ها و كتابخانه‌ها و زمين‌هاي بازي و وسايل ورزشي و استخر شنا و سالن نمايش و وسايل سمعي و بصري و حتي گلخانه مي‌شود. ژاپني‌ها براي شروع دوران تحصيل اهميت بيشتري قايل هستند تا پايان آن. وقتي كودكي وارد دبستان مي‌شود جشن بزرگي براي او مي‌گيرند و هداياي گرانبهايي هم هديه مي‌دهند تا زماني‌كه او از دانشگاه يا دبيرستان فارغ‌التحصيل مي‌شود. در مدارس ژاپن دانش‌آموزان به كلاس‌هاي معلمان مي‌روند و با تغيير ساعت معلم عوض نمي‌شود؛ به‌طور مثال اگر در ساعت دوم درس هنر دارند همه دانش‌آموزان نزد معلم هنر مي‌روند بدين‌ترتيب اول احترام به معلم آموزش داده مي‌شود دوم هر كلاسي براي درسي خاص تجهيز مي‌شود مثلا در كلاس هنر تمام لوازم مربوط به نقاشي از جمله ميزهاي مخصوص و قفسه‌هاي مداد رنگي و آبرنگ و... وجود دارد. يكي از جالب‌ترين كلاس‌ها در مدارس ژاپن كلاس مهارت‌هاي زندگي است كه در آن تمام وسايل خانه وجود دارد و نحوه استفاده و نگهداري تمام لوازم خانه و آشپزخانه آموزش داده مي‌شود دانش‌آموزان طرز استفاده از انواع چرخ خياطي، لوازم آشپزي و... را ياد مي‌گيرند.
پرورش مسووليت‌پذيري: در مدارس ژاپن بچه‌ها موظف به كاشت گل و پاسخگويي به نحوه نگهداري آن هستند همچنين در هر كلاس موظف به مراقبت از يك حيوان هستند و تمام مسووليت‌هاي نگهداري آن حيوان به عهده دانش‌آموزان است.
در مدارس ژاپن جهت پرورش مسووليت‌پذيري نسبت به محيط اطراف خود، نظافت و تميز نگهداشتن مدارس به عهده دانش‌آموزان است بدين معنا كه در مدارس ژاپن اصلا سرايدار وجود ندارد و بچه‌ها به اتفاق معلمان و مسوولان مدرسه در ساعاتي خاص به نظافت مدرسه مي‌پردازند اين امر باعث مي‌شود با توجه به اينكه خودشان محيط اطرافشان را تميز كرده‌اند، نسبت به تميز نگه داشتن آن كوشش بيشتري داشته باشند. همچنين بچه‌ها در مدرسه غذايي مي‌خورند ولي نه در رستوران يا كافه تريا بلكه در كلاس‌هاي خود و خودشان در سرو و آماده‌سازي غذا كمك مي‌كنند. دانش‌آموزان بايد تمام مواد غذايي را به‌طور كامل بخورند و اين موضوع توسط معلمين كنترل مي‌شود.
معاينات پزشكي و سلامت: معاينات پزشكي در مدارس ژاپن از اهميت بالايي برخوردار است. دانش‌آموزان به‌طور اجباري و رايگان تحت آزمايشات پزشكي قرار مي‌گيرند و شنوايي و بينايي و سيستم تنفسي آنها چك مي‌شود، همچين مورد معاينه دندانپزشكي قرار مي‌گيرند.
محيط آموزشي: محيط آموزشي هر چند به‌طور كامل به وسايل كمك آموزشي تجهيز شده است ولي در مدارس ژاپن وسايل گرمايشي و سرمايشي وجود ندارد؛ در زمستان دانش‌آموزان با كت و كاپشن و كلاه و دستكش سر كلاس مي‌نشينند و گاهي بيني و گوش‌هاي‌شان از سرما قرمز مي‌شود و در تابستان هم مجبور به تحمل كلاس‌هاي گرم بدون حتي يك پنكه هستند. بچه‌هاي دبستاني موظف به استفاده از يونيفرم نيستند فقط علامت‌هايي به شانه‌هاي‌شان وصل مي‌كنند كه سال تحصيل آنها را نشان مي‌دهد و كلاه‌هاي رنگي به سر مي‌گذارند.
انتخاب مدير مدرسه: يكي از موارد قابل توجه در مدارس انتخابات مدير است. در مدارس ژاپن مديران پس از 30 سال تدريس در آزمون مديريت شركت مي‌كنند و اين آزمون آنقدر مشكل است كه در سال‌هاي اول موفق نمي‌شوند، اين نشان مي‌دهد كه ژاپني‌ها چقدر براي تجربه 30ساله معلمان‌شان ارزش قايل هستند.
منابع: Kids web Japan/Education in japan Wikipedia / Japanese school system