دولت تدبير و اميد
كي به خود مي‌آيد؟
عبدالله ناصري
فعال سياسي اصلاح‌طلب
يكي از مهم‌ترين موضوعاتي كه كنشگران سياسي و صاحبنظران رسانه و مطبوعات از آغاز شكل‌گيري دولت تدبير و اميد گوشزد مي‌كردند اين بود كه دولت همزمان با تلاش‌هاي اجرايي، در عرصه رسانه‌اي نيز دست بالا را داشته باشد. با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد بارقه اميد بزرگي در كشور نمايان شد و اين ارتقاي سطح اميد اقتضا مي‌كرد تا دولت و دولتمردان با برنامه‌اي مدون و از پيش طراحي شده در برابر موج‌سازي‌ها و افكار‌سازي‌هاي رسانه‌اي رقيب، از رسانه ملي گرفته تا ساير نهادهاي قدرتمند بايستند. كانون اصلي اين واكنش حوزه سخنگويي دولت به همراه تيم رسانه‌اي‌اش بود. دولت تدبير و اميد تمام تلاش خود را از آغاز بر موضوع مذاكرات هسته‌اي گذاشت. اين موضوع بي‌ترديد مهم‌ترين موضوع بود چرا كه جامعه در عطش روز افزون از ميان برداشته شدن تحريم‌ها بود. بنابراين براي آحاد جامعه مذاكرات هسته‌اي و پايان يافتن تحريم‌ها موضوعي مهم و اساسي تلقي مي‌شد و اين اهميت از شخص اول كشور تا عموم مردم را در بر مي‌گرفت. اتفاقا در همين نقطه بود كه جريان رقيب برنامه‌ريزي قدرتمند رسانه‌اي خود را آغاز كرد و همراه با دولت كه به طور ناخودآگاه همه‌چيز را به حوزه مذاكرات هسته‌اي گره زده بود، افكار عمومي را به اين جهت سوق داد كه با اتمام مذاكرات هسته‌اي و تعليق تحريم‌ها همه مشكلات اقتصادي جامعه حل خواهد شد. نكته مهمي كه كنشگران سياسي و هوشمندان حوزه رسانه‌اي به دولت تذكر مي‌دادند اين بود كه انتظارات و مطالبات انباشته شده و روز افزون شده جامعه توسط رسانه‌هاي رقيب را تعديل كند و حوزه رسانه‌اي دولت همراه با روند مذاكرات هسته‌اي واقعيت پيچيده تحريم‌ها و مذاكرات هسته‌اي را به جامعه گوشزد كند؛ به عبارت ديگر بايد اين پيام منتقل مي‌شد كه امضاي برجام به معناي حل تمامي مشكلات اقتصادي جامعه نخواهد بود. همينجا بود كه اشتباه دولت آغاز شد. دولت در يك دام و بستر انفعال قرار گرفت اما رقيب زيركانه و هوشمندانه توانست با وجود مخالفت با نفس برجام، سطح انتظارات افكار عمومي جامعه را بالا ببرد. در مقابل دولت غرق در روند مذاكرات بود و هيچ برنامه‌اي براي شكل‌دهي افكار عمومي نداشت. اين روند ادامه پيدا كرد اما به مساله برجام ختم نشد. بلافاصله بعد از اينكه همه حوزه‌هاي عمومي قدرت و جامعه به امضا رسيدن برجام را يك جشن بزرگ براي ملت قلمداد كردند، مسائل ديگري از جمله فيش‌هاي نجومي يا بحران‌هاي ديگر اقتصادي سرخط خبرهاي جريان رسانه‌اي مخالف دولت قرار گرفت. مرحله دوم اشتباه رسانه‌اي دولت اين بود كه نتوانست واقعيت اين بحران‌هاي اقتصادي از جمله فيش‌هاي حقوقي نامتعارف را به خوبي براي افكار عمومي بازگو كند. اين مشكلات از دولت پيشين به جا مانده بود و البته دولت جديد هم بر همين اساس حركت كرده بود. اين به آن معنا نيست كه اشتباهات دريافت‌كنندگان حقوق نامتعارف در دولت فعلي را بعضا از افكار عمومي پاك كنيم و بخواهيم همه را به حساب دولت پيشين بگذاريم بلكه بايد اين واقعيت بازگو مي‌شد كه پايه و بنيان آن در دولت قبل گذاشته شده است. برجام به طور مضاعف با بحران‌هاي اقتصادي كشور گره خورد. بعد از اعلام ادامه تحريم‌هاي داماتو جريان رسانه‌اي رقيب توانست بر مخالف‌سازي نسبت به دولت احساس توانمندي بيشتري كند كه البته ارتباطي به برجام نداشت و تحريم‌هايي بود كه از بيش از دو دهه گذشته شكل گرفته بود. امروز دولت با وجود دستاورد بزرگي كه در قالب برجام داشته اما در دام بزرگي هم گرفتار شده است.
اين دام نحوه ارزيابي افكار عمومي جامعه از عملكرد حوزه اقتصادي دولت است. راهكار برون رفت از اين مساله كوتاه‌مدت نيست اما با تغييرات در سطوح مديريت كلان و مديريت‌هاي استاني و محلي مي‌توان اين اميدواري را در جامعه ايجاد كرد كه دولت مي‌خواهد اوضاع اقتصادي را سامان دهد و جامعه را از ركود شكل گرفته به درآورد؛ همانطور كه در كاهش تورم توانست موفق باشد. اين انفعالي است كه دولت به آن گرفتار شده است. اگرچه نگارنده اين سطور معتقد است رييس دولت آنچنان محبوبيتي دارد كه بتواند دوره دوم نيز در انتخابات رقابت خوبي را شكل دهد اما اين واقعيت را نبايد ناديده گرفت كه مردم ايران مردم تصميم‌گيرنده در روزهاي آخر هستند. با وجود اينكه ميزان اثرگذاري نخبگان جامعه و شخصيت‌هاي كاريزما بر روند انتخابات زياد است، سبد راي آقاي روحاني متعلق به آحاد جامعه چند ده ميليوني صاحب راي است و كارنامه دولت بزرگ‌ترين مرجع تاثيرگذار بر آن. بنابراين دولت، قبل از هر گروه مرجع و هر شخصيت اثرگذار بايد به دست خود از اين انفعال خارج شود. معناي خروج از اين انفعال اين است كه دولت روند اصلاح و تغيير در عرصه مديريتي خود را فارغ از جوسازي‌هاي رقيب ادامه دهد. دولت بايد بداند استانداران، فرمانداران و بخشداران منفعل و مديران سطوح عالي و مياني كه هنوز از دولت گذشته در مسند امور هستند، مي‌توانند بر سرنوشت انتخابات اثر بگذارند. اينجا است كه اين پرسش اهميت پيدا مي‌كند كه دولت چه زماني مي‌خواهد به خود بيايد؟