كنفرانس صلح پاريس روز گذشته برگزار شد
نشستي بدون حضور مدعيان
گروه جهان
روز گذشته كنفرانس بين‌المللي صلح فلسطين با حضور نمايندگان 70 كشور جهان در پاريس پايتخت فرانسه برگزار شد. هرچند فلسطيني‌ها از اين كنفرانس استقبال كردند اما مقام‌هاي اسراييلي و شخص نتانياهو كه توسط مقامات فرانسوي به اين كنفرانس دعوت شده بود از حضور در آن سر باز زدند. گفتني است آخرين دور از مذاكرات صلح مستقيم ميان اسراييل و فلسطين در آوريل سال 2014 برگزار شد كه در نهايت به شكست انجاميد. هرچند اسراييلي‌ها و فلسطيني‌ها به اين كنفرانس دعوت شدند اما هيچ يك از مقامات عاليرتبه دو طرف در اين نشست حضور پيدا نكردند. اين كنفرانس همچنين در حالي برگزار مي‌شود كه به تازگي اسراييل پس از تصويب قطعنامه ضد اسراييلي در شوراي امنيت سازمان ملل موجب چالش جدي ميان اسراييل و جامعه جهاني شده است. اسراييل دولت اوباما را به مهندسي اين قطعنامه و تصويب آن با عدم استفاده از حق وتوي خود در شوراي امنيت سازمان ملل متهم كرد. اما كاخ سفيد همواره اين موضوع را رد كرده است. پيش‌نويس بيانيه نهايي اين كنفرانس نيز كه پيش از اين نشست هم به صورت غيررسمي منتشر شده بود، بيان مي‌كند كه كشورهاي حاضر در اين نشست، به طور رسمي بر راهكار و تعهد طرفين در راستاي راه‌حل دو كشوري تاكيد مي‌كنند و هرگونه اقدام يكجانبه براي رسيدن به نتيجه را نيز محكوم مي‌كنند. با اين حال راه‌حل دو كشوري، مدت‌هاي طولاني است كه مطرح مي‌شود و هرچند مورد تاييد طرفين قرار گرفته اما چشم‌انداز متفاوت از چگونگي تشكيل دولت اين مذاكرات را به بن‌بست كشانده است. با اين حال اسراييل همواره دخالت بين‌المللي را در روند صلح رد كرده و معتقد است كه بايد اين موضوع از طريق مذاكرات مستقيم مورد بحث و بررسي قرار گيرد. بنيامين نتانياهو نيز نه‌تنها در اين نشست شركت نكرد بلكه آن را يك كنفرانس دروغ و تقلب در راستاي تحت فشار قرار دادن و محدود كردن اسراييل خواند. نتانياهو تاكيد كرده است كه اين تقلب توسط فلسطيني‌ها با نظارت فرانسه با اتخاذ مواضع ضد اسراييلي صورت گرفته كه اين موضوع صلح را به تعويق خواهد انداخت. وزارت امورخارجه ايالات متحده نيز عنوان كرده است كه جان كري در اين جلسه براي اطمينان از در نظر گرفتن يك راهكار سازنده و متوازن در اين نشست، حضور پيدا خواهد كرد. مارك تونر، سخنگوي كاخ سفيد نيز تاكيد كرده كه نيت حضور امريكا در اين كنفرانس برمبناي اين موضوع است كه تحميلي به اسراييل صورت نگيرد. با اين حال واكنش‌هاي اسراييل نسبت به اين نشست نشان داده كه به‌شدت از خروجي اين كنفرانس‌ها نگران است و سعي در تضعيف اين نشست‌ها در راستاي روند صلح دارد. چرا كه هريك از اين كنفرانس‌ها مي‌تواند تبديل به قطعنامه يا اقدامي در شوراي امنيت و مجمع عمومي سازمان ملل شده كه همگي مي‌تواند به ضرر اسراييل تمام شود.
فاصله زياد دو تفكر
با وجود سال‌ها مذاكرات صلح ميان فلسطين و اسراييل هنوز تفاوت‌هاي عمده‌اي وجود دارد كه اجازه نمي‌دهد دو طرف به توافقي جدي دست پيدا كنند. فلسطيني‌ها به‌شدت از فعاليت‌هاي شهرك‌سازي اسراييل در كرانه باختري و شرق بيت‌المقدس نگران هستند و مي‌دانند كه اين موضوع مي‌تواند هرچه بيشتر راه‌حل حداقلي دو كشور را نابود كند. از طرفي تخمين زده مي‌شود كه بيش از 500 هزار اسراييلي در شهرك‌هاي غيرقانوني ساكن هستند و همين موضوع موجب شده تا اسراييل به‌شدت نگران از عقب‌نشيني در مواضع خود شود. همچنين اسراييل مدعي است كه فلسطيني‌ها مردم خود را به خشونت تحريك مي‌كنند و قصد ندارند دولت يهودي را به رسميت بشناسند بهانه‌اي كه سال‌ها اسراييلي‌ها توانستند اقدامات اشغالگرايانه خود را گسترش دهند، اما حالا به نظر مي‌رسد اين بهانه‌هاي اسراييل ديگر چندان مورد توجه جامعه جهاني قرار ندارد. زيرا وضعيت بيت‌المقدس و سرنوشت پناهندگان فلسطيني به خوبي نشان مي‌دهد چه شرايطي در سرزمين‌هاي اشغالي حاكم است و اسراييل نيز حاضر به تن دادن در راستاي راه‌حلي در اين خصوص نيست.
پيامي قوي به ترامپ
با اين حال بسياري معتقدند كه جامعه بين‌المللي با اين نشست قصد دارد تا يك اخطار قوي به دونالد ترامپ ارسال كند تا نشان دهد، بحران فلسطين تنها يك راه‌حل دارد و آن هم سياست دو كشوري است. زيرا به نظر مي‌رسد اتحاديه اروپا نشانه‌هايي را در دولت جديد ترامپ دريافته كه قصد دارد از سياست‌هاي بين‌المللي در خصوص اسراييل دور شود. با اين حال اين نشست در حالي برگزار شد كه تنها پنج روز به مراسم تحليف دونالد ترامپ باقي مانده و در آن هشدار مي‌دهند كه راه‌حل دو كشوري در معرض خطر قرار گرفته و شرايط روز به روز بدتر از گذشته مي‌شود. از طرفي اطلاعات به دست آمده از مشاوران ترامپ نشان مي‌دهد كه امريكا روي انتقال سفارت خود از تل‌آويو به اورشليم (بيت‌المقدس) جدي است كه اين موضوع مي‌تواند شرايط را به‌شدت تغيير دهد. موضوعي كه محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني نيز نگران اين اقدام است و معتقد است كه با اين موضوع، روند صلح به‌طور كلي تغيير مي‌كند. از سويي ديگر منتقدان اين كنفرانس معتقدند چنين اقدامي در كمتر از يكسال و بدون حضور محمود عباس و بنيامين نتانياهو بي‌معني است. فرانسه بسيار اميدوار بود كه اين نشست به ديدار نتانياهو و عباس منجر شود و فرآيندي را براي مذاكرات مجدد ايجاد كند كه عملا اين اتفاق رخ نداد. ژان مارك آيرو، وزير امورخارجه فرانسه در دفاع از ابتكار عمل جديد كشور خود طي بيانيه‌اي عنوان كرد: بيش از شش سال است كه هيچ راهكاري در راستاي احياي روند صلح وجود نداشته است. فلسطيني‌ها شاهد كوچك شدن دولت خود هستند و شهرك‌سازي‌ها نيز با سرعت بي‌سابقه‌اي همچنان ادامه دارد. آيرو تاكيد كرد كه كنفرانس فرانسه تنها يك نمايش نمادي براي حمايت از راه‌حل دو دولت نيست بلكه فرصتي براي مجموعه‌اي از مشوق‌هاي عملي براي صلح است. از طرفي به نظر مي‌رسد كنفرانس پاريس قصد دارد تا تبديل به نمادي در راستاي سياستي مستقل‌تر از واشنگتن در سياست خارجي اتحاديه اروپا باشد و تصميمي جدي‌تر را در قبال مساله صلح اتخاذ كند. زماني كه در سال 2015 لوران فابيوس، وزيرخارجه فرانسه طرح جديد خود براي صلح را مطرح كرد با اين پيش شرط نزد اسراييلي‌ها رفت كه اگر اين طرح به نتيجه نرسد فرانسه نيز كشور مستقل فلسطيني را به رسميت مي‌شناسد كه اين موضوع براي اسراييل بسيار گران تمام خواهد شد و هرچه اين جريان بي‌نتيجه‌تر ادامه پيدا كند فرانسه مجبور است به وعده‌اي كه داده عمل كند. در اين بين علاوه بر امريكا و فرانسه كشورهايي ديگري نيز هستند كه در اين زمينه مي‌توانند نقش مهمي ايفا كنند از جمله آن مي‌توان به بريتانيا اشاره كرد كه البته اين كشور در دوراهي راه‌حل دو كشوري و نزديكي به دولت ترامپ به سر مي‌برد و روسيه نيز مشغول برگزاري جلساتي در راستاي اتحاد گروه‌هاي فلسطيني است كه مي‌تواند بسيار موثر باشد. اما به هر حال كنفرانس پاريس هرچند نتيجه‌اي ويژه به همراه نخواهد داشت اما قطعا گامي در راستاي اجراي سياست خارجي مستقل از سوي اتحاديه اروپا خواهد بود كه مي‌تواند به تصميم‌هاي جدي‌تري در آينده سياست‌هاي اين اتحاديه منجر شود.