آري كمرنگ ترك‌ها به اردوغان

گروه جهان| رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه يك گام ديگر به تصاحب كامل  قدرت نزديك شد. مويد اين جمله نتيجه شمارش نهايي آرا در رفراندوم سرنوشت‌ساز براي دولت مركزي در تركيه بود. نتيجه‌اي كه از نخستين ساعت بسته شدن درب حوزه‌هاي راي‌گيري اندك اندك به بيرون درز پيدا كرد. نتيجه شمارش نهايي آرا يا بايد يك بله بلند يا يك خير خيره‌كننده به سياست‌هاي مردي مي‌بود كه با برنده‌شدن در اين همه‌پرسي برنده، مي‌تواند تا سال 2029 در قدرت بماند. ساعت 22 شب به وقت تهران، خبرهاي رسيده از استانبول حاكي از اين بود كه با شمارش تمامي آرا، 51/5 درصد از شركت‌كنندگان در اين همه پرسي به سياست‌هاي رييس‌جمهور راي مثبت داده‌اند و اين در حالي است كه رقم مشخص شده براي راي منفي 48/5 درصد است. هواداران اردوغان كه در چندهفته گذشته تلاش‌هاي تبليغاتي فراواني را براي جلب راي مثبت به كار گرفته بودند اميدوار هستند كه جايگزيني سيستم پارلماني با يك سيستم رياست‌جمهوري قوي بتواند به توسعه تركيه به خصوص از منظر اقتصادي كمك‌هاي شاياني بكند. در آنسوي ميدان مخالفان اردوغان مي‌گويند كه اين اتفاق مي‌تواند به ديكتاتوري بيشتر در ساختار سياسي تركيه منتهي شود. در اين همه‌پرسي نزديك به ۵۵ ميليون شهروند تركيه واجد شرايط راي دادن بودند و آمار اوليه حاكي از مشاركت بالاي 85 درصدي مردم در اين انتخابات است. روز گذشته رجب طيب اردوغان، در هنگام انداختن راي خود به صندوق گفت: اين يك همه‌پرسي معمولي نيست؛ اين رفراندومي بسيار مهم است چون به سيستم اداره كشور مربوط مي‌شود. اگر وزنه راي‌دهندگان به سمت آري سنگين‌تر شود، 18 تغيير در قانون اساسي تركيه صورت خواهد گرفت. بعضي از موارد پيشنهادي در اصلاحات اينگونه طبقه‌بندي شده است: 1- رييس‌جمهور مسوول تشكيل دولت است و علاوه بر وزيران، معاون يا معاونان رييس‌جمهور را انتخاب مي‌كند. 2- بي‌طرفي سياسي رييس‌جمهور لغو مي‌شود و او مي‌تواند در احزاب عضو شود. 3- مجلس مي‌تواند در صورت راي نيمي از نمايندگان، زمينه استيضاح رييس‌جمهور را فراهم كند اما نمايندگان دولت در برابر مجلس پاسخگو نخواهند بود. 4- رييس‌جمهور از اختيارات ويژه براي نظات بر عملكرد شوراي عالي قضات و دادستان‌ها برخوردار خواهد شد. 5- رييس‌جمهور از اختيار صدور بخشنامه‌هاي اجرايي و وضع مقررات كشوري برخوردار خواهد شد. 6- دوره رياست‌جمهوري و نمايندگي مجلس از چهار سال كنوني به پنج سال افزايش مي‌يابد. 7- تعداد نمايندگان مجلس از ۵۵۰ نفر به ۶۰۰ نفر افزايش خواهد يافت. با تصويب اين همه‌پرسي اساسي‌ترين تغييرات در ساختار قدرت در تركيه را از زمان تاسيس نظام مدرن جمهوري در اين كشور در پي خواهد داشت؛ نظامي كه حدود يك قرن پيش بنيانگذاري شده است. نتيجه اين همه پرسي كه به نظر مي‌رسد ديگر بايد آن را به نفع اردوغان دانست، مي‌تواند بر رابطه متشنج تركيه با اتحاديه اروپا نيز تاثيرگذار باشد. تركيه كه از اعضاي ناتو است در دو سال گذشته توافق دست و پا شكسته‌اي را با اروپا براي پذيرش مهاجران سوري و عراقي اجرايي كرده كه در نتيجه آن سيل مهاجرت‌ها به قاره سبز متوقف شده است. رييس‌جمهور تركيه تاكيد كرده كه در صورت برنده شدن در اين همه‌پرسي از اين توافق خارج مي‌شود. تهديدي كه ماه‌هاست اروپايي‌ها را در حالتي از خوف و رجا نگاه داشته است. اردوغان براي جلب نظر مثبت هموطنان خود اعلام كرده بود كه راي مثبت به اين همه‌پرسي تركيه را از نظر سيستم قانوني شبيه فرانسه و ايالات متحده خواهد كرد و مي‌تواند دست رييس‌جمهور را براي اتخاذ تدابير ويژه براي مواجهه با تهديدهاي كردي، ناآرامي‌ها در سوريه و مبارزه با داعش بازتر بگذارد. با وجود آنكه برنده شدن در اين همه‌پرسي دست اردوغان را در بسياري از عملكردهاي داخلي و ژست‌هاي خارجي باز مي‌كند اما تحليل‌هاي رسيده از وضعيت اجتماعي در داخل تركيه حاكي از اين است كه اين رفراندوم و حاشيه‌هاي پيراموني آن جامعه تركيه را به‌شدت دو دسته كرده است.  به گزارش برخي از رسانه‌هاي  دولتي تركيه، شركت‌كنندگان در شهرهاي استانبول، آنكارا  و ازمير به اين همه‌پرسي پاسخ منفي داده‌اند.