دفاع‌هاي انتخاباتي
به نمايشگاه نفت رسيد
زنگنه: جريمه نشديم
مدعي هستيم
گروه اقتصادي
بيست و دومين نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي ديروز در شرايطي آغاز شد كه بحث فروش نفت و قراردادهاي نفتي و انتقادات مختلف در اقتصاد نفتي از سوي كانديداهاي انتخاباتي همچنان پابرجاست. كانديداهايي كه وعده‌هاي اقتصادي‌شان بر پايه پول نفت داده مي‌شود خود به انتقاد از فروش نفت و قراردادهاي نفتي شده‌اند وحتي قراردادهاي گذشته نفتي را نيز دستاويزي براي برخي انتقادات به بدنه نفت مي‌دانند پايه‌ريزي شده است و خود به انتقاد از عملكرد دولت يازدهم مي‌پردازند؛ انتقاداتي كه حتي پرونده خط قرمز‌دار كرسنت را نيز بي‌نصيب نمي‌گذارد.
دفاع‌هاي انتخاباتي از برخي اظهارنظرهاي مختلف نفتي كانديداها كه بعضا از نبود اطلاعات شفاف ناشي مي‌شود موجب شد تا مراسم افتتاحيه بيست و دومين نمايشگاه بين‌المللي نفت به محلي براي پاسخ‌دهي به ايرادات، انتقادات و ابهامات كانديداتورهاي دوره دوازدهم رياست‌جمهوري مبدل شود؛ پاسخ‌هايي كه حتي موجب شد صراحت بيان به پرونده‌هايي برسد كه زماني خط قرمز وزارت نفت بود و وزير و معاونين وي حاضر نبودند در مورد آن اطلاعاتي را منتشر كنند.
بيژن نامدار زنگنه كه سال گذشته قول داده بود از جزييات پرونده كرسنت بگويد حالا بدون هيچ ابايي در حاشيه نمايشگاه نفت زماني كه در مورد پرونده كرسنت و اظهارنظرهاي كانديداها از وي سوال مي‌شود با صداي رسا پاسخ مي‌دهد و ديگر خبري از خنده‌هايي بي‌پاسخ يا پرده پوشي در مورد اين پرونده نيست. اين‌بار زنگنه از موضع دفاع پاسخ مي‌دهد و رسما مي‌گويد: «در پرونده كرسنت جريمه نشديم.»
وي ادامه مي‌دهد: «هيچ چيزي قطعي نيست؛ خبري از اعداد نجومي و فوق نجومي كه مطرح مي‌شود، نيست. همان‌طور كه رييس‌جمهور گفتند ايران هيچ جريمه‌اي نشده است ما در موضوع كرسنت مدعي هستيم كه چرا يك عده‌اي با بي‌تدبيري اينقدر كشور را در معرض خطر قرار دادند.»
زنگنه حتي سخنراني روز افتتاحيه نمايشگاه را نيز به ارايه گزارش عملكردش اختصاص داد و از شرايطي گفت كه وزارت نفت را تحويل گرفته بود. وي با بيان اينكه «وضعيت نابسامان وزارت نفت در سال ۹۲ شگفت‌زده‌ام كرد» شروع كرد و گفت: «جريان نابساماني در صنعت نفت در آن زمان وجود داشت و ما وقت بسيار زيادي را صرف تحكيم روابط كرديم. هنگامي كه در ميانه سال ۱۳۹۲ وارد وزارت نفت شدم نه فرد ناآشنايي با نفت بودم و نه در سطح وزارتخانه كم‌سابقه، اما وضعيت آن روز نفت من را شگفت‌زده كرد. در آن زمان جريان نابساماني در صنعت نفت وجود داشت و ما زمان طولاني را صرف تحكيم روابط كرديم. در سال ۱۳۹۲ هيچ چيز در وزارت نفت سرجاي خود قرار نداشت. كسي كه بايد بالا باشد پايين بود و آنكه بايد پايين باشد بالا بود. رابطه كارفرما و پيمانكار تنظيم نبود. پيمانكار جاي كارفرما نشسته بود و كارفرما در مواردي جرات نمي‌كرد از دست پيمانكار صحبت كند. فعلا ما آوارها را برداشته‌ايم تا بتوانيم كار كنيم.» وي با بيان اينكه در سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ بيشترين گشايش مالي در وزارت نفت ايجاد شده بود، تاكيدكرد: «اين سرمايه بسيار ناكارآمد هزينه شده بود. هنگامي كه ما وارد وزارت نفت شديم چندان پولي وجود نداشت. از طرف ديگر با تحريم‌ها و سقوط قيمت نفت مواجه شديم اما با سرسختي و خرج كردن قطره‌چكاني توانستيم به موفقيت‌هاي بزرگي دست پيدا كنيم. طي سه سال و نيم ۱۱ فاز پارس جنوبي به بهره‌برداري رسيد و ظرفيت توليد از اين ميدان دو برابر شد. ميزان توليد از پارس جنوبي در سال ۱۳۹۱ معادل ۲۸۵ ميليون مترمكعب بود كه در پايان سال ۱۳۹۵ به ۵۷۵ ميليون مترمكعب رسيد. با توجه به ظرفيت توليد گاز سهم سوخت مايع در نيروگاه‌ها كاهش پيدا كرد و از ۴۳ درصد در سال ۱۳۹۲ به كمي بيش از ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۵ رسيد.» اين وزير كابينه زماني كه به اين بخش گزارش عملكردش رسيد تاكيد كرد: «ايران از وارد‌كننده نفت گاز در سال ۱۳۹۲ به صادركننده آن در سال ۱۳۹۵ تبديل شد. گازرساني به روستاهاي كشور انجام شد و روزي ۱۰ روستا تحت پوشش گاز قرار گرفتند كه اين موضوع بدون اتكا به بودجه عمومي صورت گرفت. توليد ميادين آزادگان و يادآوران از ۷۰ هزار بشكه در روز در تيرماه ۱۳۹۲ به ۲۸۰ هزار بشكه در روز در اسفندماه سال ۱۳۹۵ رسيد و به عبارت ديگر چهاربرابر شد. براي نخستين‌بار در فروردين‌ماه سال ۱۳۹۶ معادل ۲۵ هزار بشكه در روز از لايه نفتي پارس جنوبي برداشت شد و توليد از ميدان آذر در اسفندماه سال ۱۳۹۵ به ۱۵ هزار بشكه در روز رسيد.»
زير سوال بردن صادرات نفت، ناسپاسي است
زنگنه در همين حال به موضوع برجام و تاثير آن بر بازار نفت ايران اشاره كرد و گفت: «در نتيجه برجام ايران به بازارهاي جهاني نفت بازگشت و يك ميليون به توليد و صادرات اضافه شد. همچنين توليد پتروشيمي در دولت يازدهم بيش از پنج ميليون تن افزايش يافت. تا پايان دولت اين ميزان به ۹ ميليون تن مي‌رسد به طور كلي توليد پتروشيمي در دولت يازدهم به 5/10 ميليون تن رسيد. از سوي ديگر توليد مستمر بنزين از پالايشگاه ستاره خليج فارس تحقق يافت.»
وزير نفت با تاكيد بر اهميت برجام در صنعت نفت تصريح كرد: «اگر برجام نبود صادراتي نداشتيم. ممكن است برخي از اين موضوع استقبال كنند و عقيده داشته باشند اقتصاد غيرنفتي تحقق مي‌يافت. هر كسي چنين عقيده‌اي دارد در برنامه خود اعمال كند كه صادرات نفت را صفر مي‌كند و ببينيم مي‌توانند در اين شرايط كشور را اداره كنند يا خير. اين موضوع به طور كلي با سياست نظام انطباق ندارد. اين ناسپاسي است كه از 5/2 ميليون بشكه صادرات نفتي استفاده كنند و به آنها كه زحمت مي‌كشند حرف‌هاي بد بزنند. ايران مشكلي براي بازاريابي و فروش نفت ندارد.»
صنعت نفت آماده جهش است
وزير نفت در مورد ساخت ۱۰ قلم كالاي اصلي مورد نياز صنعت نفت، توضيح داد: اين موضوع پيشرفت خوبي داشته و قراردادهاي متعددي با سازندگان داخلي منعقد شده است. همين روزها قراردادي براي ساخت CRA امضا مي‌شود تا از واردات اين كالا بي‌نياز شويم. صنعت نفت براي جهش آماده است، سازندگان و پيمانكاران نفت در جايگاهي بالا ايستاده‌اند و ظرفيت‌ها با گذشته قابل قياس نيست. توسعه كسب‌وكار در حوزه نفت شامل بخش‌هاي بالادستي و پايين‌دستي نيازمند تعريف و اجراي پروژه‌هاي مهم است. در حوزه بالادستي بايد افزايش برداشت و افزايش ضريب بازيافت با تاكيد بر ميادين مشترك و همچنين نوسازي تاسيسات نفت صورت بگيرد و در بخش پايين‌دستي جهش دوم پتروشيمي بايد به سرانجام برسد.
قراردادهاي جديد، داخلي‌ها را فعال مي‌كند
وزير نفت در ادامه با اشاره به قراردادهاي جديد نفتي، اظهار كرد: اين قراردادها عامل اصلي براي ايجاد موج قوي براي فعال كردن سازندگان داخلي است. برخي گمان مي‌كنند قراردادهاي جديد نفتي يعني اتكا بر خارجي‌ها. اما اين قراردادها بيشترين تاكيد را بر ايراني‌ها دارند. اين قراردادها سكويي براي توسعه پيمانكاران داخلي است و ظرف دو سال حدود ۸۰ ميليارد دلار قرارداد امضا مي‌شود. اگر بتوانيم در جريان قراردادهايي كه امضا مي‌شود بيش از ۶۰ درصد قراردادها را توسط شركت‌هاي ايراني تضمين كنيم و قراردادها اجرا شود ظرفيت ما ظرف چند سال بسيار بالا خواهد رفت. براي تحقق اين موضوع جلسات زيادي با سازندگان و پيمانكاران ايراني برگزار كرديم كه كيفيت كار خود را بالا ببرند. اگر بتوانيم بيش از ۶۵ درصد قرارداد را به شركت‌هاي ايراني بدهيم يعني ۵۰ ميليارد دلار كار به ايراني‌ها داديم كه حجم عظيمي از اشتغال و توليد ايجاد مي‌شود.
وي با تاكيد بر اينكه صنعت نفت يك صنعت سرمايه‌بر است نه يك صنعت اشتغالزا، تصريح كرد: اين صنعت قدرت ملي و توليد را بالا مي‌برد. اگر ما ظرفيت‌هاي بزرگ را به شركت‌هاي ايراني بدهيم اين شركت‌ها به كلي متحول مي‌شوند و ما مي‌توانيم يك قدرت بي‌نظير در منطقه باشيم.
دفاع رييس قوه مقننه از زنگنه
علي لاريجاني، رييس قوه مقننه كه به عنوان مدعو خاص به مراسم افتتاحيه بيست و دومين نمايشگاه نفت آمده بود زماني كه بعد از گزارش مبسوط وزير نفت به پشت تريبون رفت به دفاع از عملكرد دولت يازدهم در خصوص موضوع نفت پرداخت و گفت: «در اين دولت اهتمام جدي روي مخازن مشترك نفت و گاز وجود دارد كه امروز نتايج آن در جنوب و غرب كشور حاصل شده است. گزارش وزير نفت خوب و منظم و اميدوار‌كننده بود، اين گزارش براي آينده كشور اميدوار‌كننده بود. بنده نيز از نزديك كارهاي وزارت نفت با مجلس را دنبال مي‌كنم. تلاش‌هاي سنجيده و بهنگامي در حوزه نفت وگاز و پتروشيمي ديده‌ام كه از منابع به‌درستي استفاده شده است. »
لاريجاني با بيان اينكه براي بررسي وضعيت و دستاوردهاي حوزه نفت و گاز و پتروشيمي بايد ابتدا قرار گرفتن كشورمان را در موقعيت منطقه‌اي مورد ارزيابي قرار داد، افزود: منطقه ما منطقه مهم نفت و گازي است كه تاثير بسياري روي كشورهاي مختلف مي‌گذارد. در دهه اخير وضعيت جريان‌هاي تروريستي در منطقه از نظر كميت و كيفيت گسترش يافته است، البته در سال‌هاي اخير مقداري شرايط متفاوت شده كه آن هم به خاطر سياست‌هاي جمهوري اسلامي بوده است، به طوري كه كشورهاي ديگر تا حدي سياست‌هاي ايران را در منطقه پذيرفته‌اند. ولي باز هم به خاطر رفتارهاي هوسرانانه برخي كشورها همچنان موضوع تروريسم در منطقه موضوع دايمي است. هرچه سركوب در برخي امور مي‌شود در برخي جهات ديگر اتفاقات ديگري مي‌افتد. لذا نمي‌توان گفت كه جريان‌هاي تروريستي در منطقه با افت مواجه شده است. ممكن است مهاجرت‌هايي صورت گرفته باشد اما شرايط در كل منطقه همچنان داغ است. از طرف ديگر مساله مهم برخي مناقشات در منطقه است كه از جمله آن مي‌توان به مناقشات يمن و بحرين اشاره كرد. اينها امروز روي لبه تحمل منطقه حركت مي‌كنند و هر اشتباه كوچكي مي‌تواند وضعيت كلي منطقه را از لحاظ امنيتي تغيير دهد.
وي در ادامه با بيان اينكه ظرفيت‌هاي خوبي در حوزه نفت و گاز به وجود آمده است، گفت: رويكرد ما استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي و نقش‌آفريني شركت‌هاي خصوصي است كه در اين زمينه گام‌هاي خوبي برداشته شده است. كساني كه مي‌خواهند نگاه عميقي به اقتصاد مقاومتي داشته باشند بايد بدانند صنعت نفت صنعت مادر است و هرگونه تحول در آن تاثير مستقيم روي صنايع ديگر مي‌گذارد. بر اين اساس تمركز ما در بودجه و برنامه توسعه روي اين صنعت به دليل تاثيرگذاري آن در كشور است، لذا بايد با كمك به اين صنعت از ظرفيت‌هاي آن به خوبي استفاده كرد.
وي همچنين با بيان اينكه سياست‌هاي كلي درباره انرژي تدوين و ابلاغ شده است، گفت: در برنامه ششم توسعه سياست‌هايي درباره بخش صنعت و معدن و نفت و گاز تدوين شده و رويكرد جمهوري اسلامي نيز استفاده از اين صنايع است. البته براي پرداختن به آن چند عنصر مهم بايد مورد توجه قرار گيرد. در حال حاضر شرايط امروز ايران براي سرمايه‌گذاري در حوزه نفت و گاز از ابعاد مختلفي همچون امنيت و حمايت‌ها، بسيارخوب است. اين موضوع مورد توجه همه بخش‌هاي نظام است و يك سياست پايداري محسوب مي‌شود كه در نص سياست‌هاي كلي آمده است. تاكيد مي‌كنم كه در حوزه نفت و گاز به عنوان اولويت مهم بايد سرمايه‌گذاري مناسب انجام شود، اولويت بايد افزايش وضعيت استفاده از مخازن و جلوگيري از هدررفت ظرفيت‌ها باشد. اين اولويت كاري بايد مورد توجه قرار گيرد چون با بهره‌برداري جديد مي‌توان جلوي هدر رفتن را گرفت.
اهتمام جدي دولت بر مخازن مشترك
لاريجاني در مورد مخازن مشترك گفت: در اين دولت اهتمام جدي روي مخازن مشترك وجود دارد كه امروز نتايج آن در جنوب و غرب كشور حاصل شده است. اين موضوع براي منافع ملي كشور مهم است و نبايد در اين باره مناقشه‌اي وجود داشته باشد. چون جزو سياست‌هاي كلي كشور است كه در برنامه ششم آمده و بر لزوم استفاده از مخازن مشترك تاكيد شده. پس نبايد دستمايه مناقشات شود. فكر مي‌كنم وضعيت پتروشيمي در كشورمان خيلي خوب است. البته مناقشاتي درباره قيمت آن وجود دارد. آقاي زنگنه نيز در مجلس صحبت‌هايي كرد كه مجلس به تصميمي رسيد باز هم از كميسيون‌هاي انرژي و صنايع مي‌خواهم با حضور مسوولان وزارت نفت تصميماتي لازم براي سرمايه‌گذاري و تسهيل اين روند انجام شود كه در نهايت به آورده كشور كمك كند. همچنين با آمايش صنعت پتروشيمي تلاش شود بخش خصوصي در اين حوزه سرمايه‌گذاري كند.
وي با تاكيد بر لزوم استفاده از ظرفيت‌هاي دروني كشور، شركت‌ها و پيمانكاران داخلي گفت: قابليت‌ها و استعدادهاي خوبي در كشور وجود دارد كه بايد براي فعال شدن آن كمك شود. حتما در وزارت نفت نيز اين تامل وجود دارد كه از ظرفيت‌هاي دروني استفاده شود. چون ورزيدگي ذهن‌هاي جوان مي‌تواند به اين بخش‌ها كمك كند كه روي پاي خود بايستد. برخي پروژه‌ها نيز با كمك بخش‌هاي خصوصي داخلي در اين حوزه انجام شده كه اميدوار‌كننده است. مي‌توان از منابعي همچون صندوق توسعه ملي نيز به اين بخش‌ها كمك كرد. ما نيز تمامي تلاش خود را براي كمك به اين بخش‌ها انجام مي‌دهيم.
رييس مجلس شوراي اسلامي همچنين با تاكيد بر لزوم اتخاذ سياست‌هايي براي استفاده بهينه از انرژي گفت: مجلس چند روز پيش قوانيني درباره هواي پاك تصويب كرد كه آنها به تغييرات در بخش‌هاي مربوط به استفاده از انرژي نيازمند است، وزارت نفت مي‌تواند استفاده از انرژي را بهينه كند بايد اين موضوع جدي گرفته شود. چون نه‌تنها صرفه اقتصادي دارد كه در شرايط زيستي نيز تاثيرگذار است. اين موضوع مهمي در امنيت كشور است كه بايد به آن توجه شود. اگر شرايط محيط زيست متحول شود بر ساير شوون كشور نيز تاثير مي‌گذارد؛ پس بايد مصرف كردن انرژي بهينه شود.