تقدير از سه دهه فعاليت مرضيه محبوب
عروسكهايي كه در سكوت خلق شدند
الهام نداف
بهاي سي سال فعاليت در حوزه عروسكسازي، بيش از آن است كه تنها بتوان به برگزاري مراسم تقدير و تشكر بسنده كرد. بدون ترديد مرضيه محبوب، سازنده «كلاه قرمزي» و بسياري از عروسكهاي خاطرهانگيز دوران كودكي ما و نسل امروز، با خلق شخصيتهاي دوست داشتني بيش از اينها به گردن مردم ايران حق دارد. با اين همه دستان ما خالي است و بايد دلخوش كنيم به بزرگداشتهاي كوچك. در چنين شرايطي هم بايد دست مريزاد گفت به برگزاركنندگان سيامين دوره جشنواره فيلم
كودك و نوجوان كه همت كردند تا عروسكساز محبوب، در نبود دوست ديرينه خود و مادر كلاه قرمزي يعني دنيا فنيزاده، همچنان پر انرژي براي ما دنيايي از فانتزيها بسازد. تقدير از مرضيه محبوب يكي از برنامههاي اين دوره از جشنواره فيلم كودك بود. هنرمنداني چون مرضيه برومند، فرشته طائرپور و غلامرضا آزادي كه عمده فعاليتهاي سينماييشان به حوزه كودك مرتبط است با همراهي عليرضا رضاداد، دبير اين دوره از جشنواره و مهدي جمالينژاد، شهردار اصفهان از مادر عروسكهاي ماندگار قدرداني كردند. «مادرم در كودكي براي ما با وسايل سادهاي مثل استخوان و پارچه عروسك درست ميكرد و اين نخستين عروسكهاي ما بودند.» محبوب صحبتهاي خود را اينگونه آغاز كرد. او از كودكي با پارچههاي رنگي سروكار داشت و خاطرات خوش آن روزها سبب شد روز به روز علاقهاش به عروسكسازي بيشتر شود: «زماني كه دانشكده رفتم عروسك نمايشي ديدم و نخستين عروسكم را زيرنظر هما جدي كار در دانشگاه ساختم. تشويقهاي خانم جدي كار موجب شد تا من به اين سمت گرايش بيشتري پيدا كنم و اين راه را ادامه دهم.» اين عروسكساز معتقد است همراهي كودكان با عروسكها سبب ميشود حس دروني خود را تخليه كنند: «اسم عروسك حتما نبايد خود عروسك باشد تنها ميتواند ديدي باشد كه ما در ذهن ميسازيم.» در بخش ديگري از اين مراسم، مرضيه برومند چند جملهاي درباره اهميت و فعاليت محبوب و همه خالقان عروسكها گفت: «كساني كه در سينماي كودك فعال هستند هيچوقت آنطور كه بايد و شايد شناخته نميشوند، چرا كه جاهطلبي ندارند. خيلي از افراد هستند كه در پشت صحنه مشغول فعاليت هستند و در سالهاي اخير و پس از انقلاب به مدد اين هنرمندان فعال در پشت صحنه سينماي كودك خوش درخشيد.» او عروسكسازاني چون محبوب را از جمله مهمترين عوامل حيات سينماي كودك و اين سينما را از جمله عناصر رونق اقتصادي دانست: «اگر مرضيه محبوب نبود من هرگز نميتوانستم «خانه مادربزرگه» را بسازم. از همان جا با طبع لطيف و شاعرانه محبوب آشنا شدم. او به قدري نرم و لطيف رفتار ميكند و به قدري بدون جار و جنجال فعاليت دارد كه درخشانترين كارها را در همين سكوت خلق كرده است.» اما محبوب سالها در زمينه تئاتر فعاليت و كارهاي درخشاني هم در حوزه كارگرداني تلويزيون به نام خود ثبت كرد. با اين همه در سالهاي اخير بيش از اندازه در سينما و تلويزيون اذيت شده است و از جايي به بعد تصميم گرفت به عنوان كارگردان فعاليتي نداشته باشد: «سينماي عروسكي ما مديون محبوب است و او مادر عروسكهاست. آثار او در مجموعه «كلاه قرمزي» با هنر دست او خلق شدهاند و او جزو كساني است كه عروسك پسرخاله را هم حركت ميدهد.» برومند علاوه بر تاكيد بر هنرنمايي محبوب، ياد و نام دنيا فنيزاده و روحي كه او در عروسك كلاه قرمزي دميده بود، زنده و همچنين جاي حميد جبلي يار و همراه ايرج طهماسب را خالي كرد. كلاه قرمزي و پسرخاله، سرشناسترين عروسكهايي هستند كه محبوب ساخته است. او به قول طائرپور با عروسكهايش مادري را تمرين كرده است. تجربهاي كه كاش روزي همه كودكان بتوانند به آن ببالند و از آن استفاده كنند؛ تجربهاي به نام عروسكبازي.