ايران و امريكا
خواهان آزادي زندانيان يكديگر شدند
دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده از تمام پرونده‌هاي بسته و باز روي ميز براي مقابله با ايران استفاده مي‌كند. از برجام كه توافقي ميان ايران و 5 كشور اضافه بر امريكا است تا ماجراي زندانيان دو تابعيتي در ايران كه اخيرا بار ديگر به سرفصل موضوعات مشترك ميان تهران و واشنگتن بازگشته است. دستان دونالد ترامپ براي تحت‌الشعاع قراردادن آسان توافق هسته‌اي به علت ماهيت چندجانبه بودن آن بسته است اما در مساله زندانيان دو تابعيتي در ايران و همچنين زنداني‌هاي ايراني در امريكا، واشنگتن با دستان بازتري مي‌تواند برخورد كند. ايران و امريكا در چهار دهه گذشته هيچ گونه رابطه ديپلماتيك رسمي با هم نداشتند تا آنكه نوبت به توافق هسته‌اي رسيد و كانال‌هايي كه سال‌ها بسته مانده بودند، باز شدند. از سوي ايران محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه و از سوي امريكا هم جان كري، وزير امور خارجه پيشين هدايت اين كانال‌هاي تماس را بر عهده گرفته بودند؛ كانال‌هايي كه در واپسين ماه‌هاي دولت محمود احمدي‌نژاد، توسط علي‌اكبر صالحي، وزير خارجه پيشين پيشنهاد شده بودند و در دولت يازدهم هم در قالب رايزني‌هاي هسته‌اي ادامه پيدا كرد. هرچند كه ايران و امريكا در چهارسال گذشته صرفا و صرفا در مورد مسائل هسته‌اي مذاكره كرده‌اند اما در حاشيه آن مسائل زنداني‌هاي دو كشور در پايتخت‌هاي يكديگر نيز به دليل ماهيت‌هاي بشردوستانه و انسان‌دوستانه مورد بحث و بررسي قرار گرفت و در نتيجه آن يك بار پس از به نتيجه رسيدن مذاكرات هسته‌اي چند زنداني امريكايي دو تابعيتي در ايران مشمول عفو قرار گرفتند و در امريكا نيز چند زنداني ايراني آزاد شدند. در دولت ترامپ با بسته شدن كانال‌هاي ديپلماتيك ميان ايران و امريكا عملا مجرايي براي بحث‌هاي بشردوستانه نيز وجود ندارد. فقدان اين كانال ديپلماتيك در داخل امريكا نيز در ميان سرويس‌هاي اطلاعاتي و امنيتي نگراني‌هايي را ايجاد كرده است و برخي مقام‌هاي اطلاعاتي مي‌گويند كه حضور نيروهاي امريكايي در خليج‌فارس يكي از دغدغه‌هايي است كه نياز به حفظ كانال را توجيه مي‌كند. يكي ديگر از اين موارد نيز مساله زندانيان دو كشور در پايتخت‌هاي هم است. اين مساله از هفته گذشته و با اعلام سخنگوي قوه‌قضاييه در مورد دستگيري يك تبعه امريكايي- چيني در ايران به اتهام جاسوسي براي سرويس‌هاي امنيتي غرب به سرخط اخبار بازگشت. محمدجواد ظريف نيز در مدت زمان 7 روز حضور خود در نيويورك بارها و بارها در مصاحبه‌هاي متفاوت در اين مورد توضيحاتي داد و در نهايت روز جمعه به وقت امريكا، كاخ سفيد در بيانيه‌اي خواهان آزادي فوري شهروندان دو تابعيتي در ايران شد. رسانه‌هاي بين‌المللي اين بيانيه را به نقل از دونالد ترامپ پوشش دادند و نوشتند: رييس‌جمهور امريكا به ايران هشدار داد كه اگر شهروندان امريكايي دربند در ايران آزاد و به امريكا بازگردانده نشوند، ايران با تبعات جدي و جديدي روبه رو خواهد شد. در بيانيه كاخ سفيد از ايران خواسته شده كه رابرت لوينسون، مامور سابق سرويس‌هاي اطلاعاتي امريكا كه از بيش از 10 سال پيش در ايران مفقود شده و همچنين سيامك نمازي و پدرش باقر نمازي آزاد شوند. اين بيانيه در ادامه دومينوي فشارهايي است كه در طول 10 روز گذشته از جانب واشنگتن بر تهران اعمال شده است. روز سه‌شنبه هفته گذشته بود كه واشنگتن دامنه تحريم‌هاي غيرهسته‌اي ايران را وسعت بيشتري بخشيده و 18 فرد حقيقي و حقوقي را به ليست اضافه كرد. بهانه اين تحريم‌ها نيز فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران و آزمايش‌هاي موشكي اين كشور اعلام شد. البته تنها 24 ساعت پيش از اين تشديد تحريم‌هاي غيرهسته‌اي بود كه دولت ترامپ توقف اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران بر اساس برجام را تاييد كرد. در بيانيه روز جمعه كاخ سفيد آمده است كه دولت ترامپ تمام تلاش خود را براي بازگرداندن شهروندان امريكايي بازداشت شده به كار خواهد گرفت. سيامك و باقر نمازي از سال 2015 در ايران زنداني هستند و به 10 سال حبس محكوم شده‌اند. لوينسون كه نام وي در بيانيه كاخ سفيد آمده است در سال 2007 در ايران ناپديد شد و از همان زمان دولت امريكا براي يافته شدن وي 5 ميليون دلار جايزه تعيين كرده است. شهروند امريكايي-چيني كه سخنگوي قوه‌قضاييه از بازداشت آن خبر داده نيز در حكم اوليه به 10 سال زندان محكوم شده است. در بخش‌هايي از بيانيه هم آمده است كه ايران مسوول امنيت جاني هر شهروند امريكايي خواهد بود كه در اين كشور در بازداشت به سر مي‌برد. خبرگزاري فرانسه در گزارش پوششي خود در مورد بيانيه كاخ‌سفيد كه به تنشي جديد ميان ايران و امريكا تعبير شده، نوشته است: مقام‌هاي نزديك به ترامپ مي‌گويند كه وي حساسيت بسيار زيادي نسبت به سرنوشت امريكايي‌هايي دارد كه در خارج از مرزهاي اين كشور بازداشت شده‌اند و اين حساسيت از ماه گذشته كه يك شهروند امريكايي از زندان‌هاي كره‌شمالي آزاد شد و ساعاتي پس از رسيدن به امريكا درگذشت، بيشتر هم شده است. CNN نيز در گزارشي در اين باره نوشت: بيانيه كاخ سفيد زماني صادر شد كه دولت جديد امريكا سياست جديدي را براي ممنوع كردن سفر شهروندان امريكايي به برخي كشورهايي كه سابقه زنداني كردن امريكايي‌ها را دارند در پيش گرفته است. تاكنون تنها نام كره‌شمالي در ليست كشورهايي كه سفر به آنها ممنوع است قرار گرفته است. درحالي كه از جزييات رايزني‌هاي محمدجواد ظريف در امريكا اطلاعات چنداني در دست نيست اما برخي از منابع امريكايي ميان ديدار ركس تيلرسون وزير خارجه امريكا و يوسف بن علوي، وزير خارجه عمان و ماجراي تبادل احتمالي زندانيان ميان ايران و امريكا ارتباط ايجاد كردند. واشنگتن در گذشته نيز براي انجام اين تبادل ميانجي‌گري مسقط را پذيرفته بود و عمان نه تنها در ماجراي تبادل زندانيان ميان ايران و امريكا كه در آزادسازي امريكايي‌هايي كه توسط حوثي‌ها در يمن اسير شده بودند نيز نقش‌آفريني كرده بود. در سال‌هاي 2010 و 2011 نيز عمان در آزادي زندانيان امريكايي نقش مثبتي را بازي كرد. در حالي كه برخي از منابع امريكايي در ابتداي سال 2016، دولت باراك اوباما را متهم به پرداخت پول به ايراني‌ها در ماجراي تبادل زندانيان كردند، ترامپ نيز در رقابت‌هاي انتخاباتي خود اين مساله را مورد انتقاد جدي قرار داد
طرح مساله در ديدار هيات‌هاي ايران و امريكا در وين
هفته گذشته محمدجواد ظريف به مدت هفت روز در نيويورك بود و همه نگاه‌ها بر ديدار احتمالي ميان وزراي خارجه ايران و امريكا متمركز شده بود. ديداري كه اگر به وقوع پيوسته بود مي‌توانست نخستين ديدار ميان ركس تيلرسون و محمدجواد ظريف باشد. منابع خبري سندي براي چنين ديداري منتشر نكرده‌اند و به نظر مي‌رسد كه اين ديدار در نيويورك اتفاق نيفتاده است. اما در وين معاونان وزراي امور خارجه دو كشور در حاشيه هشتمين نشست كميسيون برجام با هم ديداري دو جانبه داشتند. سيدعباس عراقچي، معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه كه رياست تيم ايران در جلسات كميسيون را بر عهده دارد در مورد محتواي بحث‌هاي انجام گرفته در اين ديدار توضيحاتي ارايه كرده كه بنابر اين توضيحات بيشترين بحث‌ها در مورد اجراي برجام و بدعهدي‌هاي امريكا بوده است. براساس گفته‌هاي سيدعباس عراقچي، در اين ديدار مساله زندانيان دو كشور در ايران و امريكا هم مطرح شده است. معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه در اين باره مي‌گويد: همچون روال گذشته از فرصت ديدار با امريكايي‌ها استفاده كرديم و از بعد مسائل انساني به موضوع ايرانياني كه توسط امريكا در اين كشور يا در كشورهاي ديگر به جرم واهي همچون دور زدن تحريم‌ها دستگير شده‌اند، پرداختيم. اخيرا افرادي جديد از ايرانيان در كشورهاي مختلف به درخواست امريكايي‌ها دستگير شده‌اند. اين موارد را منتقل كرديم. اعتراض كرديم و خواهان آزادي آنها شديم.
قاسمي: امريكا زندانيان ايراني را فورا آزاد كند
در بيانيه كاخ سفيد، ايران به زنداني كردن شهروندان امريكايي براي استفاده از آنها به عنوان ابزار سياسي متهم شده است و به ايران نسبت به اقدام‌هاي جديد و جدي هشدار داده شده است. رويكردي كه واكنش وزارت امور خارجه ايران را به دنبال داشت و بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه نسبت به آن واكنش نشان داد. قاسمي در اين باره گفت: اظهارات كاخ سفيد چون هميشه مصداق دخالت در امور داخلي ايران و امري غيرقابل قبول و مردود است. دستگاه قضايي، دادگاه و قاضي در جمهوري اسلامي ايران همچون ديگر نظام‌هاي دموكراتيك كاملا مستقل بوده و براساس قوانين و مقررات داخلي كشور و در چارچوب اصل تفكيك قوا مسووليت بررسي دقيق قضايي مبتني بر آيين دادرسي عادلانه هرگونه اقدام و رفتار خلاف امنيت ملي كشور را برعهده دارد و در چارچوب قوانين جمهوري اسلامي ايران با اينگونه رفتارها و اقدامات برخورد مي‌كند و صدور بيانيه‌هاي مداخله‌جويانه و تهديدآميز از سوي مقامات و نهادهاي امريكايي هيچ تاثيري در عزم و اراده سيستم قضايي كشور براي محاكمه و مجازات مرتكبين و ناقضين قوانين كشور و امنيت ملي ايران نخواهد داشت. براساس اعلام مقامات قضايي كشور، افرادي كه در بيانيه كاخ سفيد به نام آنها اشاره شده است، براساس قوانين جمهوري اسلامي ايران داراي اتهاماتي هستند كه طبق قانون به آنها رسيدگي مي‌شود. همچنين همان‌گونه كه بارها به مقامات امريكايي اعلام شده است فردي به نام رابرت لوينسون سال‌ها پيش به ايران سفري داشته است كه پس از ترك خاك ايران هيچ‌گونه اطلاع جديدي از سرنوشت وي در اختيار جمهوري اسلامي ايران وجود ندارد.
سخنگوي وزارت امور خارجه با اشاره به رويه نادرست و خلاف موازين و قوانين بين‌المللي دولت ايالات متحده امريكا در تهديد ساير كشورها و دخالت در امور داخلي آنها، گفت: اينگونه تهديدات، ناشي از ماهيت مداخله‌جويانه و خوي سلطه‌طلبي دولت امريكا است و ملت انقلابي ايران سابقه‌اي طولاني و تجربه‌اي غني در عدم پذيرش زورگويي و مقابله با چنين رفتارهاي خصمانه دارد. جمهوري اسلامي ايران همان‌گونه كه بارها به اثبات رسانده است تحت هيچ شرايطي هيچ‌گونه تحميل و زورگويي را نمي‌پذيرد و دولتمردان امريكا بايد با زبان تكريم و احترام با ملت بزرگ ايران سخن بگويند. سخنگوي وزارت خارجه كشورمان با يادآوري بدعهدي‌ها، نقض قول‌ها و اظهارات خلاف عرف و خارج از قواعد پذيرفته شده بين‌المللي دولت امريكا، به مقامات امريكايي يادآور شد نسبت به آزادي فوري زندانيان ايراني در امريكا كه در سال‌هاي اخير و به دلايل واهي و بي‌اساس و برخلاف هرگونه موازين اخلاقي و انساني در زندان‌هاي آن كشور در شرايط نامطلوب و سختي به سر مي‌برند اقدام و از تعقيب قضايي شماري از شهروندان ايراني در ساير كشورها كه حتي يكي از آنان به علت درخواست بي‌دليل استرداد امريكا فوت كرده است، دست بردارند.
چرا هر فردي در ايران دستگير مي‌شود را بي‌گناه مي‌دانيد؟
كمال خرازي، رييس شوراي راهبردي روابط خارجي و وزير امور خارجه پيشين ايران، در گفت‌وگو با شبكه فرانس 24 در پاسخ به سوالي درباره بازداشت اخير يك شهروند امريكايي در ايران و اينكه برخي وي را بي‌گناه مي‌دانند، گفت: اگر وي بي‌گناه بود، صحبت‌هاي شما قابل فهم بود، اما بايد ثابت شود كه وي بي‌گناه است. در همه دنيا اين اتفاق مي‌افتد كه افرادي جاسوسي مي‌كنند و مرتكب جرم مي‌شوند. بنابراين بايد بازداشت شوند. چرا بايد چنين حساسيتي درباره ايران وجود داشته باشد كه وقتي يك نفر دستگير مي‌شود حتما بي‌گناه است؟ اگر بي‌گناه نباشد پرونده علني مي‌شود تا مشخص شود كه وي چه جرمي مرتكب شده و به دليل چه فعاليتي بازداشت شده است. در فرانسه و همچنين انگليس و روسيه، اين بازداشت‌ها وجود دارد. اين اتفاقات همه جا روي مي‌دهد.