حاشيه‌هايي
بر متن راي اعتماد
علي شكوهي
روزنامه‌نگار
مجلس بعد از چند روز بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي سرانجام ديروز به 16 وزير راي اعتماد داد تا دولت جديد كارش را رسما آغاز كند. درباره مباحث مطروحه در اين جلسات و نيز وضعيت ايجاد شده براي دولت جديد، نكاتي قابل طرح است كه برخي از مهم‌ترين آنها را در زير مطرح مي‌كنم.
اول- مجلس نشان داد كه با گذشته بسيار متفاوت شده يعني ميزان هماهنگي نمايندگان با دولت از گذشته بيشتر شده است. در اين مجلس جز يك وزير پيشنهادي، همگي راي آوردند و ميزان راي غالب آنان هم بيش از وزرايي است كه در مجلس گذشته راي اعتماد گرفتند. در اين ماجرا يعني تغيير تركيب كلي مجلس و تعديل فضاي حاكم بر آن، قطعا اقدام سنجيده اصلاح‌طلبان در فرستادن فهرست اميد به مجلس موثر بود اما نبايد از نقش جريان معتدل اصولگرايان غافل بود زيرا اين جريان با نزديك شدن به دولت و فاصله گرفتن از جريان تندرو اصولگرا و هواداران جبهه پايداري، سهم بسيار زيادي در جهت‌گيري مجلس كنوني دارد. در واقع دو نيروي اصلاح‌طلب و اصولگرا در دو سوي مجلس قرار دارند ولي جريان معتدل اصولگرا كه در ميانه اين دو جريان ايستاده است، مي‌تواند با نزديك شدن به هر طرف، كفه مواضع آن را سنگين كند. اين طيف در جريان راي اعتماد وزرا به حمايت از دولت پرداخت و همين امر منجر به هماهنگي بيشتر مجلس با دولت شد.
دوم- راي اعتماد اين دوره نمايندگان به وزرا بيشتر رنگ كارشناسي داشت تا صبغه سياسي و به همين دليل شاهد نطق‌هاي آتشين برخي از نمايندگان تندرو عليه وزرا نبوديم. از افشاگري عليه وزرا و ورود به حوزه حريم خصوصي آنان هم خبري نبود و دليلش همين است كه جريان تندرو مجلس تضعيف شده است و با توجه به راي بالاي دكتر روحاني در انتخابات اخير رياست‌جمهوري، انگيزه مخالفت هم ندارد. البته اينكه وزرا به شكل جدي مورد نقد قرار نگرفتند، مطلوب نيست. در مجلس بارها نمايندگان لب به اعتراض گشودند كه چرا نمايندگان مخالف، واقعا مخالفت نمي‌كنند و حتي حرف‌هاي حمايت‌آميز مي‌زنند. اين امر مطلوب نيست اما شايد بخشي از آن هم به آيين‌نامه داخلي مجلس بازمي‌گردد كه با قيد قرعه به انتخاب مخالف مبادرت مي‌كند و همين امر ممكن است فرصت را از مخالفان واقعي وزرا گرفته باشد.
سوم- دكتر روحاني هم در ابتداي كار مجلس و هم در انتها براي دفاع از وزرايش سنگ تمام گذاشت و اتفاقا حرف‌هاي جدي و مهمي را مطرح كرد. بناي ايشان بر جلب حمايت جدي از نمايندگان بود و در اين امر موفق هم شد. وي توصيف خوبي از وضعيت اقتصادي و سياسي و اجتماعي جامعه عرضه كرد و توانست نمايندگان را قانع كند كه وزراي پيشنهادي، هم توانمند هستند و هم هماهنگ و هم پاسخگو و بنابراين بايد به آنان راي داد. دكتر روحاني مواضع خودش را هم خوب بيان كرد و سياست خارجي دولتش را خوب تبليغ و ضرورت استفاده از سرمايه خارجي را به‌خوبي بيان كرد. نوع تعامل روحاني با نمايندگان مجلس را بايد نمونه‌اي موفق از شيوه تنظيم مناسبات بر اساس روش اعتدالي دانست.
چهارم- يكي از نكات مهمي كه دكتر روحاني در سخنانش مطرح كرد، «برند بودن» برخي از وزرا براي جهانيان است. وي تاكيد كرد كه برخي از وزرا از جمله آقايان ظريف ، زنگنه و آخوندي براي كل جهان يك «برند» هستند.
منظورشان اين بود كه اسم اين افراد بسياري از مشكلات ما را حل مي‌كند و موجب جلب همكاري ديگر دولت‌ها با ايران و جذب سرمايه و امكانات براي كشور خواهد شد. نمايندگان هم با اين پيام همراهي نشان دادند و به همين دليل از همه اين وزرا بيش از گذشته حمايت كردند. دولت روحاني با معرفي اين وزرا و اخذ راي اعتماد بالا از نمايندگان، تواناترين وزراي سابق را حفظ كرد و بر تعداد آنان با معرفي افراد توانمند تازه افزود.
پنجم- راي نياوردن جناب مهندس بيطرف دور از انتظار بود و جاي تاسف دارد زيرا وي را بايد يكي از وزراي توانمند دولت اصلاحات دانست كه بايد در اين دولت هم حضور مي‌يافت و فرصت خدمت پيدا مي‌كرد. گفته مي‌شود كه برخي از نمايندگان با هم هماهنگي كردند تا دست‌كم به يك وزير كابينه پيشنهادي راي ندهند و ظاهرا قرعه به فال ايشان افتاد. راي نياوردن ايشان شايد به نفع خودش بوده باشد اما قطعا به نفع جامعه و كشور نبوده است.
ششم- دولت روحاني اكنون در وضعيتي بهتر از گذشته قرار گرفته و هماهنگي دروني‌اش بيشتر شده و كارآمدي آن هم افزايش يافته است. نتيجه اقدامات دولت به خصوص در حوزه سياست خارجي و برجام اكنون بهتر از قبل خود را نشان داده و بستر براي همكاري ايران با ديگر كشورهاي جهان هموارتر شده است. در شرايط جديد مي‌توان از دولت انتظار داشت كه تصميمات اساسي بگيرد و براي توسعه و پيشرفت كشور مطابق برنامه ششم اقدام كند. هماهنگي دولت و مجلس هم يك فرصت بسيار خوب است تا اكنون بخشي از برنامه‌هاي اجرا نشده دولت در چهارسال گذشته عملي شود. طبعا وقتي دولت در دوره دوم عمر خود قرار مي‌گيرد، انگيزه سياسي براي راي آوردن مجدد ندارد و به همين دليل مي‌تواند بدون نگراني به خاطر احتمال از دست رفتن پايگاه اجتماعي، دست به اصلاحات ضروري بزند و در همه مسائل بر جاي مانده از جمله درباره هدفمند كردن مجدد يارانه و تك‌نرخي كردن ارز و انعقاد قراردادهاي اقتصادي مهم با كشورهاي ديگر و شركت‌هاي خارجي و... اقدام كند.
هفتم- يكي از مطالبات برجاي مانده مردم كه در اين مقطع بايد در دستور قرار گيرد و جدي‌تر به آن توجه شود، اجراي بدون تنازل قانون اساسي و اجراي اصولي است كه مغفول مانده است. در همين راستا بايد منشور حقوق شهروندي را جدي‌تر گرفت و براي پيامدهاي ناگوار حوادث سال 88 كه هنوز هم ادامه دارد از جمله حصر به كمك همه مقامات و نهادها چاره‌انديشي كرد.