دادگاه فدرال عراق: همه‌پرسي كردستان متوقف شود
جنگ براي نفت
از كركوك تا حيفا
يسرا بخاخ
دفتر «حيدر العبادي» نخست وزير عراق روز دوشنبه اعلام كرد كه از دادگاه عالي فدرال عراق خواسته تا راي به غيرقانوني بودن همه‌پرسي جدايي كردستان از عراق بدهد و به اين ترتيب هرگونه اقدامي براي برگزاري همه‌پرسي را متوقف كند. در مقابل هم دادگاه عالي فدرال عراق كه عالي‌ترين نهاد قضايي اين كشور به شمار مي‌رود روز دوشنبه تشكيل جلسه داد و با حضور همه اعضا به غيرقانوني بودن همه‌پرسي جدايي كردستان از عراق راي داد و اعلام كرد كه اين اقدام خلاف قانون اساسي عراق است و بايد همه اقدامات مربوط به برگزاري همه‌پرسي متوقف شود. «اياس الساموك» مدير دفتر رسانه‌اي دادگاه عالي فدرال عراق اعلام كرد كه در پايان مذاكره و بررسي الزامات و تعهدات قانوني تصميم گرفته شد تا «حكمي ولايي» در خصوص همه‌پرسي قانون اساسي كردستان گرفته شود. الساموك در بيانيه‌اي تاكيد كرد كه بر اساس حكم دادگاه عالي فدرال عراق برگزاري همه‌پرسي غيرقانوني و ناقض قانون اساسي است و بنابراين همه فعاليت‌ها در اين زمينه تا پايان بررسي تقاضاي دولت مبني بر غيرقانوني بودن همه‌پرسي كردستان، متوقف خواهد شد. حكم الزام‌آور دولتي دادگاه فدرال نوعي از احكام است كه دادگاه در زمان بررسي پرونده‌ها به صورت ضرب‌الاجل صادر مي‌كند و اين احكام بيشتر جنبه اداري دارند تا جنبه قضايي. اين تصميم را قاضي در زماني كه يكي از طرفين دعوا درخواستي را مطرح مي‌كند به صورت فوري و ضرب‌الاجل صادر مي‌كند و لزوما طرف مقابل براي بررسي و پيش از صدور حكم احضار نمي‌شود.
«علي جابر التميمي» كارشناس قضايي و حقوقي عراقي در توضيحي درخصوص اين حكم گفته كه دادگاه عالي فدرال عراق عالي‌ترين سلطه قضايي كشور است كه احكام آن براي همه استان‌ها، مناطق و حتي دولت مركزي لازم الاجراست و اين اختيارات براساس ماده‌هاي 92 و 93 قانون اساسي به اين دادگاه داده شده است. التميمي ضمن غيرقانوني خواندن برگزاري همه‌پرسي جدايي كردستان از عراق به دليل تعارض با قانون اساسي كشور گفت: اگر كردستان يا مسوولان اين منطقه به حكم دادگاه تن ندهند، مورد مواخذه قانوني و حقوقي قرار خواهند گرفت. به دادگاه عالي فدرال اجازه داده شده است تا در صورت وجود منازعه قانوني ميان مناطق عراقي مانند منطقه كردستان عراق و دولت مركزي اين كشور، مداخله كند. آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل از مسوولان در منطقه كردستان عراق خواسته تا برگزاري همه‌پرسي را به وقت ديگري موكول كند و يادآور شده كه اين مساله توجه‌ها را از مقابله با داعش معطوف خواهد كرد. در همين راستا مايكل فالون، وزير دفاع بريتانيا كه به عراق سفر كرده است به اربيل هم رفت تا با مسعود بارزاني، رييس منطقه كردستان ديدار داشته باشد و او را قانع كند تا همه‌پرسي كردستان عراق را لغو كند. وي در يك نشست خبري از بغداد اعلام كرد كه ما (بريتانيا) برگزاري همه‌پرسي كردستان را به رسميت نمي‌شناسيم و براي ما تماميت ارضي عراق اهميت دارد و تلاش مي‌كنيم از طريق همكاري با سازمان ملل راهكار بهتري براي برگزاري همه‌پرسي پيدا كنيم. در عين حال تركيه رزمايش نظامي خود در مرزهاي عراق را آغاز كرده است كه مي‌توان آن را هشداري به بارزاني دانست كه در صورت پافشاري بر برگزاري همه‌پرسي، تركيه پاسخ خود را چگونه خواهد داد.
ائتلاف ناميمون
در سال 2003 و بعد از حمله امريكا به عراق، وزير وقت دارايي رژيم صهيونيستي يعني بنيامين نتانياهو در جمع گروهي از سرمايه‌گذاران اسراييلي گفته بود كه زمان زيادي نخواهد گذشت تا اينكه نفت عراق به حيفا برسد. حدود يك دهه بعد در حالي كه عراق بعد از حمله امريكا ديگر روي خوش صلح را به خود نديده بود و همزمان با اشغال بخش‌هاي وسيعي از خاك عراق به وسيله داعش، يوسف باريتسكي، وزير عمران اين رژيم گفته بود كه امريكا از اسراييل خواسته بود تا شركت نفتي تاشات اسراييل برآوردي از هزينه بازسازي و تعمير خط نفت موصل- حيفا را كه قبل از سال 1948 مورد استفاده قرار مي‌گرفت، داشته باشد؛ شبكه خبري الميادين در پايگاه اينترنتي خود تحليلي منتشر كرده كه با يادآوري اطلاعات مهم فوق به نظر مي‌رسد ديگر مساله پافشاري بر برگزاري همه‌پرسي كردستان و اهداف اسراييل در حمايت از اين اقدام بر كسي پوشيده نباشد. بر اساس اين گزارش استان كركوك كه يكي از غني‌ترين استان‌هاي نفتي عراق است جايگاه وي‍ژه‌اي در معادلات منطقه خواهد داشت. تاكيد بارزاني بر اينكه تا آخرين سرباز كُرد براي حفظ كركوك خواهد جنگيد معني ديگري جز جنگ بر سر نفت اين منطقه ندارد.
بر اساس اين گزارش حدود 4 آگوست گذشته شوراي استاني كركوك با توافق نفتي امضا شده ميان بغداد و تهران براي صادرات نفت اين استان از طريق ايران به بازارهاي جهاني مخالفت كرده بود، بعد از آن با وجود مخالفت نمايندگان تركمان و عرب شوراي استاني كركوك، اين نهاد به حضور كركوك در همه‌پرسي جدايي كردستان راي داد؛ آن هم در شرايطي كه تنها چند ماه پيش شوراي استاندار كركوك اجازه داده بود تا پرچم كردستان بالاي ساختمان‌هاي دولتي كركوك نصب شود. بر اساس گزارش الميادين با وجود اينكه نتانياهو اخيرا از تشكيل دولت كُرد و تجزيه عراق استقبال كرده است اما اسراييل كردستان را بدون كركوك نمي‌خواهد بلكه هدف نهايي نفت استاني است كه اصلا در محدوده اداري منطقه كردستان به شمار نمي‌رود. اما منطقه كردستان براي تصاحب كركوك بعد از حمله داعش به عراق دست به اقدامات غيرقانوني زيادي زده است. بعد از حمله داعش به عراق نيروهاي پيشمرگه به بهانه مقابله با داعش بخش‌هاي زيادي از اين استان را به اشغال خود در آورده و كنترل چاه‌هاي نفت اين استان را در دست دارند. سازمان عفو بين‌الملل اعلام كرده بود كه نيروهاي پيشمرگه كُرد خانواده‌هاي عرب شهر كركوك را به صورت اجباري از مناطق سكونت خود كوچ مي‌دهند و سازمان ديدبان حقوق بشر هم تاكيد كرده بود كه نيروهاي كُرد در كركوك خانه‌هاي شهروندان عرب عراقي در روستاهاي كركوك و نينوا را ويران مي‌كنند و اين اقدام را نوعي جنايت جنگي دانسته بود.
علاوه بر منافع نفتي اسراييل، شريك جديد و پشت پرده اين رژيم يعني عربستان هم از تجزيه عراق و الحاق مناطق مورد مناقشه به دولت مورد ادعايي كردستان سود مي‌برد. با توجه به اينكه الحشد الشعبي پيش از اين با برگزاري همه‌پرسي كردستان در مناطق مورد مناقشه مخالفت كرده و نسبت به آن هشدار داده بود كه بارزاني صبر الحشد الشعبي را در اين خصوص امتحان نكند. در شرايطي كه صدها نيروي الحشد الشعبي به رهبري «ابو مهدي المهندس» وارد كركوك شده‌اند الميادين نوشته ائتلاف پشت پرده رياض و تل‌آويو با حمايت از همه‌پرسي كردستان و جدايي اين منطقه از عراق مقاصد و اهدافي دارند كه مي‌توان در سه هدف خلاصه كرد: به دست گرفتن كنترل منابع نفتي عراق، قرار دادن الحشد الشعبي در تقابل نظامي با پيشمرگه و ساخت پايگاه‌هاي نظامي متعدد در نزديكي دشمن مشترك‌شان، ايران!