پاييزِ داغ اداره كل هنرهاي نمايشي
غياب مسووليت جمعي
بابك احمدي
تابستان اداره كل هنرهاي نمايشي چنان داغ به پايان رسيد كه گرمايش به روزهاي ابتدايي فصل پاييز نيز آمده است. روز گذشته خبر رسيد سعيد اسدي، دبير دو دوره اخير جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر به عنوان مسوول امور بين‌الملل اداره كل هنرهاي نمايشي منصوب شد. حكم شفيعي براي اسدي در شرايطي در اختيار رسانه‌هاي رسمي قرار گرفت كه مهرداد راياني مخصوص – مدير سابق امور بين‌الملل- چندي قبل با انتشار متني كوتاه در صفحه شخصي‌اش – غيررسمي- خبر استعفاي خود را رسانه‌اي كرد. «بعد از ٢ سال، روز آخر كاري در مديريت امور بين‌الملل مركز هنرهاي نمايشي هم به پايان رسيد؛ نقطه تمام. ١٩ شهريور ١٣٩٦. »
اين دومين استعفاي مهم در اداره كل هنرهاي نمايشي تلقي شد چون پيش از راياني، رحمت اميني (رييس شوراي ارزشيابي و نظارت) بود كه در گفت‌وگويي با خبرگزاري مهر به بيان دلايل استعفايش پرداخت. به اين ترتيب تا امروز فقط دلايل استعفاي راياني مخصوص عنوان نشده است، گرچه كه او در اين مدت موفق به برآورده كردن انتظارهاي اهالي تئاتر و رسانه نشد. انتظاري كه به وضوح در متن پيام انتصاب مدير جديد آمده است. «حمايت از حضور گروه‌هاي نمايشي كشور در مجامع و رويدادهاي بين‌المللي، ارتقاي تعامل با كشورهاي منطقه به ويژه جغرافياي ايران فرهنگي، حمايت از فعاليت‌هاي بين‌المللي جشنواره‌ها، موسسات و انجمن‌هاي تخصصي داخل كشور و حمايت از معرفي ظرفيت‌هاي تئاتر كشور در تمامي ابعاد از طريق بهره‌مندي از تمامي امكانات با رويكردي غيرتصدي‌گرايانه از اهم فعاليت‌هاي جنابعالي در اين جايگاه خواهد بود.»
رد و بدل شدن نخستين تك و پاتك! بين اداره‌كل هنرهاي نمايشي و يكي از كارگردانان تئاتري را نيز بايد به اين رفت و آمدها افزود. اتفاقي كه از ابتداي مديريت مهدي شفيعي در مركز تا همين يكي دو روز قبل سراغ نداشتيم ولي اظهارات شكرخدا گودرزي، نويسنده و كارگردان نمايش «سهروردي» در نشست رسانه‌اي پاسخ اين اداره كل را به همراه داشت. گودرزي در جلسه مطبوعاتي عنوان كرد كه مراحل دريافت مجوز متن و اجرا 3 سال طول كشيده و در ادامه از عدم حمايت دولت به گلايه پرداخت. «متاسفانه دولت از خود سلب مسووليت كرده و ما تنها 10 ميليون تومان كمك مالي داشتيم و اين مثل يك شوخي است!» اظهاراتي كه با واكنش رسمي مواجه شد و ادعاي مورد نظر «غريب و حيرت‌‌آور» عنوان شد. «آقاي شكرخدا گودرزي در اين نشست گفته‌اند «شرايط اداره كل هنرهاي نمايشي براي توليد آثار فاخر خوب نيست و دولت از خود سلب مسووليت كرده است.» آقاي گودرزي در تاريخ 19/5/96 قرارداد حمايت از نمايش به مبلغ صد ميليون تومان را امضا كرده و مبلغ ۱۰ ميليون از اين قرارداد را در تاريخ12/6/96 دريافت كرده‌اند.» و پاسخ درحالي صادر شد كه اظهارات چند ماه گذشته عضو هيات‌مديره كانون كارگردانان خانه تئاتر واكنشي به همراه نداشت.
حال پرسش اين است كه آيا هر دو اتفاق «اعلام استعفا بدون بيان دلايل در فضاي مجازي» و «اظهارات كارگردان نمايش سهروردي» آن‌هم درست در روزهايي كه بحث تغييرات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي جريان داشت؛ در صف منافع جمعي خانواد تئاتر مي‌ايستد؟ به ويژه كه اداره‌كل هنرهاي نمايشي حمايت خود را در هر دو مورد نشان داد. راياني مخصوص بدون پاسخ به پرسش رسانه‌ها درباره برپايي «بازار بهاره تئاتر ايران» و انتخاب‌هاي «بخش بين‌الملل جشنواره تئاتر فجر» خداحافظي كرد و شكرخدا گودرزي بدون اشاره به امضاي قرار داد 100 ميليون توماني با اداره كل هنرهاي نمايشي تنها از دريافت 10 ميليون تومان خبر داد. صورت مساله خيلي ساده است! «چه چيزِ مناسباتِ هنري ما به ديگر نقاط جهان شباهت دارد؟» پاسخ احتمالي كه بسياري از آن به عنوان دستاويز رهايي از زير بار مسووليت اجتماعي استفاده مي‌كنند و اين دقيقا همان عملي است كه از قشر هنرمند انتظار نمي‌رود.