بررسي «اعتماد» از آثار دو طرح تازه سازمان بورس
دو تصميم تازه بورس زير ذره‌بين
مهشيد خيزان
به دنبال كاهش التهابات بازار سرمايه، حالا سياستگذاران تصميم‌هاي جديد خود را براي تقويت اين بازار يك به يك رونمايي مي‌كنند. در اين هفته دو اتفاق مهم براي سهامداران و سرمايه‌گذاران رخ داده است؛ اتفاق مثبت تشكيل صندوق تثبيت بازار سرمايه است كه البته اين صندوق از نظر ماهيت با صندوق توسعه بازار متفاوت خواهد بود و قرار است در شرايط بحراني و ريسك‌هاي سيستماتيك كشوري تغييرات نرخ سود، تورم، ركود و... به شركت‌ها كمك كند. دومين اتفاق كه البته به مذاق سهامداران جزء خوش نيامد، به اين معني بود كه از اين به بعد قرار است نمادهاي متخلف به هيچ عنوان در طولاني‌مدت متوقف نمانند و بعد از چند روز بازگشايي شوند؛ اين موضوع باعث مي‌شود عملا سهامداران متحمل سود و زيان‌هاي شركت شوند كه درواقع به ضرر سهامداران جزء خواهد بود. برهمين اساس، چارچوب‌هاي كلي «صندوق تثبيت بازار سرمايه» تصويب شد و عملا از روز گذشته فعاليت خود را آغاز كرد. بناي اين صندوق كه در راستاي اجراي ماده ۲۸ قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي كشور با هدف اطمينان‌بخشي و ايجاد ثبات در بازار سرمايه، در تيرماه 1396 گذاشته شد، تاثير بسزايي در حمايت از سهامداران و پيشگيري از نوسانات شديد بازار دارد.
واكنش كارشناسان به هر دو تصميم سياستگذاران بازار سرمايه مثبت است؛ بنا به گفته آنان اين تصميم‌ها سبب حمايت از متوليان بازار سرمايه از نوسانات شديد شده و به بهبود نقدشوندگي كمك مي‌كند؛ از سويي به شفافيت اطلاعات در بازار سرمايه كمك خواهد كرد كه تاحدودي مي‌تواند براي سهامداران به خصوص جزء، مشكل‌ساز باشد. بنا به گفته قاسم محسني، عضو شوراي عالي بورس، لازم است تمام شركت‌هاي سهامي عام ثبت شده در شركت بورس، سالانه چهار صورت‌حساب منتشر كنند و اطلاعات مهمي كه درخصوص قيمت سهام تاثيرگذار است را به مردم اعلام كنند.
توقف نمادها، تنها براي چند ساعت
البته برخي تحليل‌ها هم حكايت از آن دارد كه اين تصميم بورس آثار منفي هم به دنبال دارد. طبق تصميم بورس تا زماني كه شركت‌ها نتوانند خود را براي سازمان بورس به اثبات برسانند، براي طولاني‌مدت متوقف نمي‌مانند و به سرعت از سوي سازمان بورس مجوز بازگشايي مي‌گيرند و اين توقف چند ساعته در انجام معاملات هم تنها يك هشدار به سرمايه‌گذاران خواهد بود. تحليلگران بازار سرمايه معتقدند اين امر موجب زيان سهامداران جزء خواهد شد. زيرا طبق تصميم بازار سرمايه، از اين پس مقام ناظر در صورت نبود اطلاعات، مانع از معاملات نخواهد شد و هشدار را در قالب بسته نگه داشتن چند ساعته نماد به سرمايه‌گذاران اعلام مي‌كند و اين سرمايه‌گذاران هستند كه بايد ريسك سرمايه‌گذاري در اين شركت را بپذيرند. البته شايد در ابتدا اين موضوع ساده به نظر برسد، اما از آنجايي كه اكثريت سهامداران بورس افراد عادي هستند كه اطلاعات كافي هم درخصوص تمام شركت‌ها و صنايع ندارند، اين موضوع مي‌تواند به ضرر افراد تمام شده و نتوانند بعد از ساعت توقف به خريد و فروش سهم اقدام كنند. هرچند برخي تحليل‌ها هم حكايت از آن دارد كه با اين سياست‌هاي جديد سازمان بورس، شركت‌ها از خطرات احتمالي كه آنها را تهديد مي‌كرده در امان خواهند بود و سهامداراني كه اطلاعات كافي در مورد بورس و اتفاقات آن ندارند، محتاطانه به خريد و فروش سهم اقدام كرده يا به صندوق‌ها و كارگزاري‌ها براي اين كار اعتماد خواهند كرد.
صندوق تثبيت بازار
محسن خدابخش، مدير نظارت بر بورس‌ها و بازارهاي سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص تاسيس صندوق تثبيت بازار و نحوه فعاليت اين صندوق به بورس ۲۴ گفت: ماهيت صندوق تثبيت بازار به گونه‌اي است كه اگر شرايط سخت يا زلزله‌اي در كشور اتفاق بيفتد، اين صندوق به بازار كمك خواهد كرد و اساسا مشابه اين نوع حمايت‌ها و صندوق‌ها در دنيا نيز وجود دارد. همچنين، صندوق توسعه بازار وظيفه بازارگرداني را برعهده دارد كه موضوع فعاليت آن با صندوق تثبيت بازار متفاوت است.
محسني با بيان اينكه صندوق تثبيت بازار فعاليت خود را با 300 ميليارد تومان نقدينگي شروع مي‌كند، ادامه داد: بخشي از درآمد اين صندوق، علاوه بر صندوق توسعه ملي از محل كارمزدهاي سازمان بورس و اوراق بهادار تامين مي‌شود. مبلغ 300 ميليارد تومان براي آغاز فعاليت صندوق خواهد بود و سالانه نيز يك درصد از درآمد صندوق توسعه ملي به اين صندوق اختصاص داده مي‌شود.
وي درخصوص زمان شروع فعاليت اين صندوق گفت: زماني كه صندوق توسعه ملي 300 ميلياردتومان وجوه نقد را در اختيار صندوق تثبيت بازار قرار دهد، از همان زمان صندوق فعاليت خود را شروع خواهد كرد.