مگر هنوز بيمار سل داريم؟

گروه اجتماعي| هنوز، شهرونداني هستند كه با شنيدن عنوان «روز جهاني سل» مي‌پرسند «مگر هنوز بيماري سل و مبتلا به سل داريم؟»
بنا بر آخرين آماري كه وزارت بهداشت ارايه داده، سالانه در دنيا، 142 نفر در 100 هزار نفر جمعيت، به سل مبتلا مي‌شوند كه اين عدد در ايران 16 نفر است.
محمد مهدي گويا، روز گذشته ضمن اعلام اين آمار، اشاره كرد كه شيوع سل در منطقه مديترانه شرقي كه ايران هم يكي از كشورهاي واقع در اين منطقه است، سالانه 73 نفر است كه حدود يك پنجم از اين رقم شيوع، مربوط به مبتلايان ايران است.
به گفته گويا، با وجود كنترل بيماري سل در ايران، به دلايل مختلف، فقط 71 درصد موارد بيماري در ايران شناسايي مي‌شود و حدود 30 درصد ناشناخته مي‌ماند. در عين حال، شيوع بيماري در تمام نقاط كشور پراكندگي يكسان نداشته چنانكه استان‌هاي شرقي كه در همسايگي دو كشور افغانستان و پاكستان و كانون اصلي انتشار ميكروب سل واقع شده‌اند، هر ساله آمار ابتلايي بالاتر از متوسط كشوري را گزارش مي‌كنند ضمن آنكه ورود مستمر مبتلايان سل از كشورهاي افغانستان و پاكستان كه معمولا به صورت غيرقانوني انجام شده و از چشم ماموران مراقبت‌هاي بهداشتي مستقر در مبادي ورودي مرزي پنهان مي‌ماند، از ديگر دلايل بقاي سل در اين استان‌هاست.
گويا تاكيد كرد كه اين مبتلايان، به هر حال در چارچوب نظام سلامت، از خدمات درماني بهره‌مند مي‌شوند اما اغلب، درمان را نيمه‌كاره رها كرده و به كشور خود باز مي‌گردند كه با اين كار، علاوه بر آنكه تداوم حيات ميكروب در موطن خود را هم سبب مي‌شوند، به مرور، دچار سل مقاوم به درمان مي‌شوند كه درمان دشوارتر، پرهزينه‌تر و طولاني‌تري را رقم خواهد زد ضمن آنكه تضمين ادامه زندگي هم چندان ميسر نيست. همين آمد و رفت اتباع بيگانه حامل ميكروب، باعث شده كه تعداد قابل توجهي از بيماران سل در ايران و حدود 87 درصد، شهروندان ايراني باشند اما در ساير مناطق كشور و به گفته گويا، فقدان نظام ثبت دقيق در استان‌هايي همچون بوشهر، كرمان و نواحي مركزي، يكي از دلايل ناشناخته ماندن مبتلايان سل در ايران است و گويا تاكيد كرد كه تلاش نظام سلامت، بايد به سمت تقويت سيستم تشخيص اين بيماري براي دستيابي به شناسايي بالاي 95 درصد بيماران حركت كند.
گويا در اعلام آخرين وضعيت شناسايي مبتلايان، گفت: «سال ۹۵، ۹ هزار و ۷۷ مورد سل در كشور شناسايي شد كه از اين رقم ۴ هزار و ۵۵۵ مورد سل اسمير مثبت (واگير)، ۱۶۷۲ مورد سل اسمير منفي (غير واگير) و ۲۵۴۷ مورد سل خارج ريوي بوده است. پراكندگي بروز سل در ايران توزيع يكساني ندارد. طبيعي است كه اين آمار در استان‌هاي فقيرتر بيشتر است.»
به گفته گويا، تا امروز بيشترين موارد شناسايي شده سل در ايران، از استان‌هاي سيستان و بلوچستان، گلستان، خراسان جنوبي و رضوي و خوزستان است ضمن آنكه طي سال‌هاي اخير، بيماري يابي فعال در زندان‌ها هم به شناسايي 354 بيمار مبتلا به سل منجر شده كه در صورت پنهان ماندن بيماري و وارد نشدن به مراحل درمان، هر يك بيمار مي‌توانست 20 الي 30 نفر را به سل مبتلا كند.
ايران، در حالي تحت قيد تعهد شناسايي و كاهش 95 درصد موارد سل تا سال 2035 قرار دارد كه آنچه از سال‌ها قبل در ايران مورد هشدار قرار گرفته، همزماني ابتلاي سل و ايدز در بيماران اچ‌آي‌وي است.
تضعيف سيستم ايمني بدن مبتلايان ايدز، نه فقط در ايران، در تمام دنيا آنها را به‌شدت در معرض ابتلا به ساده‌ترين بيماري‌هاي عفوني و ويروسي قرار مي‌دهد و گويا هم روز گذشته در اين باره هشدار داد كه «هر يك از اين بيماري‌ها، ديگري را تشديد و احتمال مرگ را افزايش مي‌دهند. در دنيا 55 درصد مبتلايان به ايدز و سل شناسايي شده‌اند و اين ميزان در منطقه مديترانه شرقي 15 درصد است كه ما هم ۷۴ درصد بيماران سل را از نظر ابتلا به اچ‌آي‌وي شناسايي كرده‌ايم.»
تعهدسپاري به شناسايي و كاهش 95 درصدي مبتلايان سل، هم مسير با برنامه «90- 90 -90» در تعهد شناسايي و كنترل ايدز تا سال 2035 است كه طي اين تعهد هم، ايران بايد تا 18 سال آينده، 90 درصد مبتلايان ايدز را شناسايي كرده، امكان دسترسي 90 درصد مبتلايان به داروهاي ضد رتروويروسي را فراهم كرده و در 90 درصد مبتلايان، ويروس بيماري را در حد صفر، تضعيف و غيرقابل انتقال كند.