انتخاب اجتناب‌ناپذير يك پزشك
گروه حوادث| سيستان و بلوچستان در بهت فرو‌رفت. شايد تنها سيستان و بلوچستان هم نه. هركسي كه خبر را شنيد و عكس را ديد، شوكه شد. خبر آمد كه سر نوزادي هنگام زايمان از تنش جدا شده است. سر را دوخته‌اند و جنازه را به خانواده تحويل داده‌اند. عكس‌هاي اين نوزاد در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست مي‌شوند و دل هر بيننده‌اي را به درد مي‌آورند. پدر نوزاد شكايت مي‌كند و مسوولان دانشگاه علوم پزشكي ايرانشهر اين را يك انتخاب ناگزير مي‌دانند؛ نوزاد مرده اگر از كانال زايماني مادر خارج نمي‌شد، مادر هم از دست مي‌رفت. خبر درست است. سر نوزاد از بدنش جدا شده است اما پشت پرده داستان چيز ديگري است؛ عمدي در كار نبوده است. نوزاد جان خود را از دست داده است و پزشكان به ناچار براي نجات جان مادر، هنگام تلاش براي خروج او از بدن مادرش، اين حادثه را رقم مي‌زنند.
چند وقت پيش متني از قول بستگان يك نوزاد در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده بود كه مدعي مي‌شد سر اين نوزاد هنگام زايمان از تنش جدا شده است. در اين متن آمده بود: «به دليل بزرگ بودن جثه بچه، مادر درخواست سزارين كرده بود اما پزشكان قبول نكردند. اين مادر ساعت ۸ شب دچار درد شديد مي‌شود و پرستاران را صدا مي‌كند اما كسي توجه نمي‌كند، تا اينكه نوزاد به مرحله‌اي از تولد مي‌رسد و پرستاران با دستپاچگي براي بيرون كردن نوزاد تلاش مي‌كنند اما به دليل بزرگ بودن جثه نمي‌توانند او را بيرون بياورند. حتي يك مرد از پرسنل بيمارستان را صدا مي‌كنند ولي باز هم موفق نمي‌شوند و در همين حالت يا سر از تن بچه جدا مي‌شود يا اينكه خودشان سر را مي‌برند. بعد هم فورا مادر را براي سزارين به اتاق عمل مي‌برند و نيمه ديگر بدن را ساعت ۱۰ يا ۱۱ شب از بدن خارج مي‌كنند، سپس به هم بخيه مي‌زنند و داخل ملحفه تحويل خانواده مريض مي‌دهند.»
همچنين پدر اين نوزاد فوت شده از شكايت عليه پرسنل بيمارستان خبر داد و به «شستون» گفت: «همسرم را براي زايمان از دلگان به ايرانشهر برده و در بيمارستان ايران اين شهرستان بستري كردم. درد زايمان همسرم بسيار زياد بود و وقتي پرستاران وضعيت را مشاهده كردند، اقدام به كشيدن سر نوزاد مي‌كنند كه منجر به جدا شدن سر از بدن مي‌شود.»
پدر نوزاد فوت‌شده ادامه داد: «براي انجام زايمان كامل، عمل سزارين انجام مي‌شود تا جسم نوزاد به صورت كامل از بدن مادر جدا شود اما پس از مشاهده كودك متوجه شدم گردن او را بخيه زده‌اند.»
او با اشاره به اينكه همسر او ساعات آغازين شب زايمان كرده است، گفت: «اواخر شب بود كه پرستاران اطلاع دادند نوزاد در شكم بيمار فوت كرده است و روز بعد براي سير مراحل قانوني به بيمارستان مراجعه كنند. پس از دريافت جنازه نوزاد متوجه شديم كه سر نوزاد از بدن جدا و از بخيه براي اتصال سر به بدن استفاده كرده‌اند كه پس از مشاهده وضعيت موضوع را به مقامات قضايي و پزشكي قانوني گزارش داديم.»
اين پدر با بيان اينكه براي بررسي موضوع فوت نوزاد، شكايت كرده‌اند، اضافه كرد: «پزشك معالج همسرم را تهديد كرده كه اگر شكايت كند نه تنها كاري از پيش نخواهد برد بلكه خود را به كشتن مي‌دهد.»
او ادامه داد: «در حال حاضر حال جسماني همسرم مساعد نيست و در آي‌سي‌يو بستري است كه به زودي او را براي درمان به كرمان خواهند برد.»
در ادامه كامران كردي، سرپرست معاونت درمان دانشكده علوم پزشكي ايرانشهر درباره اين خبر گفت: «آنچه در فضاي مجازي تحت عنوان جدا كردن سر نوزاد در حال زايمان مطرح شده است، قضاوتي يك‌سويه از مديريت زايماني پيچيده بوده است كه اولويت نخست آن نجات جان مادر بوده است.»
او ادامه داد: «مادر باردار مراجعه‌كننده به زايشگاه بيمارستان ايران، خانمي با بارداري دوم بوده است كه زايمان اول او به صورت طبيعي بوده است. مادر باردار با شكايت شروع دردهاي زايماني مراجعه كرده و بستري مي‌شود.»
كردي گفت: «بر اساس اين سابقه و همچنين سونوگرافي هفته سي و چهارم بيمار، پزشك معالج اجازه ادامه زايمان به صورت طبيعي به او مي‌دهد. در روند زايمان نوزاد دچار ديستوشي شانه (گير كردن شانه‌هاي نوزاد در كانال زايمان) مي‌شود و به علت اِدِم شديد براي نجات جان مادر، بيمار به اتاق عمل منتقل شده و نوزاد گير كرده و فوت شده از كانال زايماني خارج مي‌شود كه اين امري پذيرفته شده در بحث‌هاي تخصصي زايمان با اولويت نجات جان مادر است.»
به گفته او، بنا به دستور سرپرست دانشكده علوم‌پزشكي ايرانشهر اين پرونده در تمامي ابعاد در حال بررسي است و ابهامات و درخواست رسيدگي اطرافيان بيمار با صداقت كامل و رعايت حقوق آنان انجام خواهد شد.
سرپرست معاونت درمان دانشكده علوم پزشكي در پايان گفت: «بيمارستان ايران ايرانشهر با سيزده‌هزار زايمان در سال و همچنين پذيرش مادران باردار با شرايط سخت به عنوان مركز ارجاعي جنوب استان سيستان و بلوچستان، يكي از مراكز زايماني پرازدحام كشور است و با وجود مشكلات زمينه‌اي در مراقبت‌هاي بارداري با تلاش پرسنل و پزشكان شاغل جان صدها بيمار دچار بيماري‌هاي پيچيده دوران بارداري نجات يافته است. همچنين درباره تصميم پزشك معالج در مورد نوع روش زايمان تيم تخصصي تشكيل و پس از بررسي‌هاي تخصصي تصميم‌گيري مناسب خواهد شد.»
همچنين مهران اميني فرد، سرپرست دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايرانشهر به «اعتماد» گفت: «مادر حامله‌اي براي زايمان به بيمارستان ايران منتقل شده بود كه پس از معاينات لازم مشخص شد جنين در رحم مادر فوت كرده و از آنجايي كه مادر بيماري ديابت دارد اولويت نخست نجات جان او بود. وزن نوزاد فوت شده 5/5 كيلو‌گرم بوده است. موقع خارج كردن نوزاد از داخل رحم با توجه به جثه سنگين نوزاد در ناحيه گردن او پارگي ايجاد شده بود. نوزاد با جثه درشت مرده از داخل كانال رحم عبور كرده است.»
او ادامه داد: «من به همه اطمينان مي‌دهم كه اين موضوع بررسي خواهد شد و نتايج تخصصي اين بررسي‌ها هم اعلام خواهد شد. همين الان هم كارشناسان و متخصصان كار روي اين پرونده را شروع كرده‌اند و نتايج آن اعلام خواهد شد و متناسب با آن حقوق افراد احقاق خواهد شد. اينكه پزشك در شروع درمان مي‌توانست با سزارين جلوي اين حادثه را بگيرد، مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
موضوع مهم اين است كه جدا كردن نوزاد از كانال زايماني اجتناب‌ناپذير بوده است و اين كار بايد انجام مي‌شد. اين نوزاد در كانال گير كرده بود و اگر اين كار را انجام نمي‌دادند، مادر هم جان خود را از دست مي‌داد. در اثر تلاش پرسنل براي خارج كردن نوزاد فوت شده، بافت‌هاي ناحيه گردن آسيب ديده و دچار كوفتگي مي‌شوند كه در نهايت اين اتفاق مي‌افتد. در چنين شرايطي مانورهاي زيادي براي خروج نوزاد از كانال زايماني انجام مي‌شود، اگر نشود مادر به خطر مي‌افتد.»
سرپرست دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايرانشهر گفت: «رسانه‌ها اين موضوع را به نوع ديگري انتشار دادند. اينكه مي‌شد تصميم‌گيري‌هاي اوليه به صورتي باشد كه اين اتفاق نيفتد، نياز به كار تخصصي دارد و بايد از جانب كارشناسان مورد بررسي قرار بگيرد؛ بايد مشخص شود كه پزشك بر چه اساسي تصميم گرفته كه مادر اين نوزاد به شكل طبيعي نوزادش را به دنيا بياورد. آيا بر‌اساس پروتكل‌ها بوده است؟ همچنين ممكن است مشاهدات باليني چيزهاي ديگري باشد. روي تمام اينها كار و بررسي صورت مي‌گيرد. چيزي كه از نظر من به عنوان يك پزشك بايد به آن توجه شود اين است كه آيا اين مادر در شروع زايمان بايد سزارين مي‌شد؟ يا نه همان اجازه زايمان طبيعي تصميم درستي بوده است.»
اميني‌فرد با اشاره به اينكه برخي رسانه‌ها نوشته بودند كه پرسنل بيمارستان سر از بدن اين نوزاد جدا كرده‌اند، ادامه داد: «من اين را تكذيب كردم. چنين چيزي كه اتفاق نيفتاده است. رسانه‌ها طوري خبر را مطرح كرده‌اند كه انگار سهل‌انگاري عمدي بوده است و سر نوزاد را كشيده‌اند تا جدا شود. مادر نوزاد به اتاق عمل رفته و زماني كه متوجه شده‌اند كه پيشرفت زايماني وجود ندارد، خروج نوزاد از كانال زايماني صورت گرفته است.»
او همچنين گفت: «اين كار كه نوزاد را به هر شكلي كه مي‌شود از كانال زايماني خارج كنند، كار پذيرفته‌شده‌اي است. درست است كه اين كار در اذهان عمومي سنگين است اما بايد اين كار انجام شود. خيلي وقت‌ها اين اتفاق مي‌افتد. اين نخستين باري نيست كه اين اتفاق افتاده و متاسفانه آخرين بار هم نخواهد بود.»
سرپرست دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايرانشهر ادامه داد: «متاسفانه فضا خيلي يك‌سويه ملتهب شده است. در حالي كه اگر اجازه بدهند با آرامش رسيدگي شود، مطمئنم مقصران هم راحت‌تر مشخص مي‌شوند. بيمارستان ايران ايرانشهر يكي از شلوغ‌ترين مراكز درماني كشور است به طوري كه ماهانه بيش از هزار زايمان در آن انجام مي‌شود. چنانچه از سوي پزشك قصوري هم صورت گرفته باشد بر اساس قانون با آن برخورد مي‌شود.»