اتحاد با همسايه شمالي براي مقابله با غرب
ترديدي در اين موضوع وجود ندارد كه تصميم پوتين براي تغيير بازارهاي هدف گاز صادراتي كشورش از دولتهاي اروپايي به عنوان بازار هدف روسها در دو دهه اخير، به دولتهاي آسيايي به ويژه چين و در گامهاي بعدي كشورهايي مانند هند، كره جنوبي و ژاپن، يك قمار بزرگ خواهد بود. بازارهاي آسيايي از بالاترين قيمت پرداختي براي گاز طبيعي برخوردار بوده و قطريها در 15 سال گذشته، به رهبر اين بازار تبديل شدهاند. به علاوه، صادركنندگان جديد بازار الانجي نيز خواهان سهم خود در اين بازار هستند.
پيش از اين، برخي منابع و رسانههاي روسي در 4 نوامبر 2017 اعلام كردند كه پوتين در جريان سفر به تهران برآمادگي كشورش به صادرات گاز از طريق خطوط لوله جمهوري آذربايجان به شمال ايران كه ميتواند منافع اقتصادي براي متحدان اين كشور دربر داشته باشد، مورد تاكيد قرارداده است. از نظر كارشناساني كه اين رسانهها به آنها پرداختهاند، صادرات گاز روسيه از طريق آذربايجان به شمال ايران را فصل مشترك خواندند كه زمينهساز حل و فصل مسائل اقتصادي و سياسي سه طرف قرارداد را خواهد بود.
آنچه موجي از نگرانيها را برانگيخت كه برخي منابع آگاه از فروش گاز روسيه به ايران است. چرا كه همكاري و همراهي دو رقيب در عرصهاي كه هر دو مدعي آن هستند با توجه به آماده نبودن زيرساختهاي انتقال اندكي دور از ذهن است. مخصوصا اينكه دليل موافقت جمهوريآذربايجان با انتقال گاز روسيه به ايران شفافسازي نشده است. در اين بين برخي تحليلگران معتقدند ايران براي استفاده از چتر حمايتي روسيه اقدام به امضاي قراردادهاي اخير با شركتهاي گازپروم و روسنفت كه خود در ليست تحريمي امريكا هستند، كرده است. به اين معني كه ايران براي تامين امنيت انرژي نياز، به خصوص براي صادرات آن نيازمند برند روسيه است تا در ميانمدت خود را از آسيبهاي پيش بيني شده محفوظ دارد. اما نكته قابل تامل اين است كه از اين رواديد آذربايجان چه سودي خواهد برد و دليل ساخت خط لوله دامغان و نكا چه بوده است؟ غير از اين چرا ايران بارديگر به دنبال مذاكره با تركمنها براي واردات گاز است؟
چين همپيمان روسيه است و هر دو به روشني ميدانند كه سناريوي كاخ سفيد براي نفوذ به اوراسيا و آسياي مركزي از ايران ميگذرد بنابراين اين دو كشور تلاش خواهند كرد كه امنيت ملي ايران تقويت شود. قرارداد 400 ميليارد دلاري انتقال گاز روسيه به چين كه توسط شركت «گازپروم» روسيه و شركت ملي نفت چين در ماه مه 2014 امضا شد، بزرگترين قرارداد گازي تاريخ لقب گرفته است. براساس اين قرارداد، روسيه متعهد شده است به مدت 30 سال، سالانه 38 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي به چين از سال 2018 صادر كند. روسيه در اين قرارداد براي ساخت يك خط لوله 4 هزار كيلومتري جهت صادرات سالانه 38 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي به چين امضا كرد.