رحماني‌فضلي خطاب به ساكنان مسكن مهر:
شكايت كنيد
زلزله كرمانشاه اگر دست در دست مسكن مهر نداشت، اين طور روي سر مردم آوار نمي‌شد؛ مردمي كه نمي‌دانند داغدار عزيزان‌شان باشند يا غصه‌دار بي‌خانمان شدن. از خانه‌هايي كه با كلي قسط و انتظار خريده بودند يك خرابه باقي مانده و اين عاقبت مهرورزي به سبك احمدي‌نژاد است. زلزله كوس رسوايي مسكن مهر را چنان نواخته كه دولت روحاني نيز اگرچه مجبور به اجراي اين شد اما نمي‌تواند خود را به نشنيدن بزند. همين است كه رييس‌جمهور مي‌گويد« ثابت شد مردم بهتر از دولت براي خود خانه مي‌سازند» و وزير كشور در جلسه شوراي هماهنگي مديريت بحران كرمانشاه تاكيد مي‌كند «ساختمان‌هاي دولتي و مسكن‌مهر كه با عمر كوتاه‌شان تخريب شده است ادعاي خسارت كنند و حتما شكايت كنند تا دستگاه‌هاي اجرايي پيگير شوند». خراب شدن يك بيمارستان نوساز روي سر بيماران كم اتفاقي نيست و نمي‌توان آن را ناديده گرفت. دولتي‌ها نيز اين را خوب مي‌دانند. به همين خاطر است كه عبدالرضا رحماني فضلي مي‌گويد: «اگر بيمارستاني نوساز تخريب شده حتما بايد از پيمانكارش شكايت شود، بايد يك‌بار براي هميشه تكليف اين سازه‌هاي ناايمن مشخص شود.» دعوت يك وزير از مردم براي شكايت از پيمانكاران يك طرح دولتي اما موضوعي بي‌سابقه و قابل تامل است. نماينده دولتي كه وارث يك طرح غيركارشناسانه بوده و با وجود اعلام مخالفت‌هاي خود به اجراي طرح ادامه داده است؛ به مردم مي‌گويد «شكايت كنيد!» فقط او نيست و برخي حقوقدانان نيز همين توصيه را دارند. نعمت احمدي در گفت‌وگو با اعتماد آنلاين اعلام كرده كه آماده است اين پرونده را پيگيري كند. او حتي تاكيد كرده كه براي شكايت لازم نيست ساكن مسكن مهر بود و هر ايراني مي‌تواند مدعي باشد. اين وكيل دادگستري با اشاره به اينكه «از آقاي احمدي‌نژاد به عنوان كسي كه مسكن مهر را طراحي و اجرايي كرد، يقينا مي‌توان شكايت كرد» مي‌گويد: «حاضرم از آقاي احمدي‌نژاد و گروه او شكايت كنم. قرار نيست كه من حتما صاحب مسكن مهر باشم. من به عنوان يك ايراني اين مساله را حاضرم پيگيري كنم و از كيان ملت كشورم دفاع كنم.» يحيي كمالي‌پور، نايب‌رييس كميسيون حقوقي و قضايي مجلس نيز در گفت‌وگو با ايسنا از ضرورت ورود مدعي‌العموم به تخريب مسكن مهر در پي زلزله كرمانشاه سخن مي‌گويد. او با تاكيد بر اينكه «جان و مال مردم براي ما حرمت دارد» مي‌گويد: «هر عملكردي كه موجب خدشه به جان و مال مردم شود قابل پيگرد قضايي است، لذا در موضوع تخريب مسكن مهر در پي زلزله غرب استان كرمانشاه لازم است مدعي‌العموم ورود پيدا كند.» نايب‌رييس كميسيون حقوقي و قضايي اكنون بعد از كشته شدن بسياري از ساكنان مسكن مهر كرمانشاه از حرمت جان و مال انسان‌ها مي‌گويد اما عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي دولت يازدهم و دوازدهم تقريبا يك سال قبل (شهريور 95) در جريان بازديدي از فرودگاه مهرآباد در ادامه همه مخالفت‌هايش با مسكن مهر گفته بود «مسكن مهر با حرمت انساني مغاير است.»
به هرحال اكنون فاجعه رخ داده و گويا مسوولان به خود آمده‌اند. با اين حال برخي اعتقاد دارند كه موضوع مسكن مهر را بايد وقتي ديگر مورد بررسي قرار داد. به عنوان مثال داود محمدي، نماينده تهران مي‌گويد مشكل اصلي رسيدگي به وضعيت مردم در مناطق زلزله‌زده است و پرداختن به موضوعاتي مانند مسكن مهر در اين شرايط، منطقي نيست. بحث او نيز تنها زمان پرداختن به موضوع است و اصل ماجرا يعني ضرورت رسيدگي به تخلف‌ها را زير سوال نمي‌برد. او مي‌گويد: « اگر بي‌توجهي و كم‌كاري در ساخت و سازها اتفاق افتاده و ضوابط ديده نشده بايد با متخلفين برخورد شود، اما نكته مهم اين است كه در اين زمان پرداختن به اين قضايا زود است و ما بايد به دنبال حل مشكلات مردم باشيم.»
هزينه كاهش هزينه‌ها
مسكن مهر از همان ابتدا با انتقادات كارشناسي بسياري مواجه بود. يكي از منتقدان اصلي، آخوندي است كه بارها اين طرح را «فاجعه‌آميز»، «مزخرف» و «پوپوليستي» خواند. او تاكيد كرده بود « مسكن مهر همه را گرفتار كرده است.» گرفتاري‌اي كه عكس‌هايش در دو روز اخير همه مردم ايران را متاثر كرده است. زلزله كرمانشاه ثابت كرد كه منتقدان حق داشتند. عكس‌ها و تصاوير به قدر كافي گويا بود و اظهارات مسوولان اعزامي نيز تاييد كرد. به عنوان مثال عليرضا بيگي، عضو هيات رييسه كميسيون شوراهاي مجلس با اشاره به بازديد هيات اعزامي اين كميسيون ازمناطق زلزله‌زده مي‌گويد كه خسارات در سرپل‌ذهاب به مسكن مهر و يك بيمارستان محدود است. اين اتفاق ساكنان مسكن مهر در همه كشور را دل‌نگران كرده است. آنها چگونه بايد آسوده بخوابند وقتي شاهد بودند كه خانه‌هاي دو ساله كرمانشاه چطور ويران شد؟ نمونه اين نگراني‌ها آن است كه كيانوش جهانبخش، رييس كميسيون عمران، حمل‌ونقل و ترافيك شوراي اسلامي شهر بندرعباس مي‌گويد: «اگر زلزله‌اي با اين بزرگي يا حتي كمتر در بندرعباس رخ دهد مشخص نيست چه فاجعه‌اي در شهر به‌خصوص بافت فرسوده و مسكن مهر صورت مي‌گيرد.» اين وضعيت اصلا دور از انتظار نبود و كارشناسان از همان ابتدا به شكل ساخت و ساز و ميزان ايمني اين ساختمان‌ها انتقاد داشتند. آن 45 هزار ميليارد تومان درحالي صرف طرح مسكن مهر شد كه دولت خيلي بيش از حد امكان، از هزينه‌ها كاسته بود. در نتيجه در طرح پوپوليسيتي و عجولانه دولت احمدي‌نژاد ساختمان‌ها در نقاطي بنا شد كه زيرساخت‌هايش فراهم نبود. مردم بعد از ماه‌ها انتظار و پرداخت پول واحدهايي را تحويل گرفتند كه صوري افتتاح شده بود و بعضا آب و برق هم نداشت. كرمانشاهي‌ها دو سال نگذشته همان خانه‌هاي نصف و نيمه را نيز از دست داده‌اند. خانه‌هايي كه به گفته محمدرضا حبيبي، عضو نظام مهندسي كرمانشاه اصلا اصولي ساخته نشده است. او بعد از همين زلزله در مورد نحوه نظارت بر اين ساخت و سازها گفته است: «زمان شروع ساخت مسكن مهر در جلسه‌اي كه در كرمانشاه با حضور وزير راه و شهرسازي وقت برگزار شد «علي نيكزاد» اعلام كرد كه به خاطر كاهش هزينه‌هاي مسكن مهر مجريان ذي‌صلاح در تمام كشور از اين پروژه حذف مي‌شوند. در حالي كه مجري ذي‌صلاح يكي از كنترل‌كننده‌هاي اصلي و نماينده دايم كارفرما در ساختمان‌سازي است.» اين عضو نظام مهندسي كرمانشاه همچنين گفته است: «هزينه نرخ نظارت از متري 24 هزار تومان به متري 3هزار تومان و هزينه ساخت از متري 600 هزار تومان به 300 هزار تومان در مسكن مهر كاهش يافت كه همين كاهش قطعا منجر به كاهش كيفيت و استفاده از مصالح با استانداردهاي پايين‌تر در مسكن مهر سراسر كشور شده است. همچنين هزينه‌هاي تامين اجتماعي و شهرداري در مسكن مهر به يك‌سوم كاهش يافت.»
مقصر كيست؟
از پيمانكاراني كه امروز گفته مي‌شود از آنها شكايت كنيد تا نهادهايي كه وظيفه نظارت داشتند و قصور كردند همگي در رديف متهمان اين فاجعه قرار مي‌گيرند. از دولتي كه كليد‌ها را حتي پيش از تكميل واحدهاي مسكوني تحويل مالكان داد و مجلسي كه فقط نظاره‌گر بود نه ناظر. همه و همه مقصر بودند و حالا توپ در زمين مردم است تا شكايت كنند. اما اينكه دقيقا از چه كسي بايد شكايت كرد هنوز معلوم نيست. از احمدي‌نژاد و يارانش به عنوان طراحان و مجريان اوليه اين طرح يا آنها كه فكر مي‌كردند مسكن مهر آبرو مي‌آورد. از دولت مستقر كه طبق آمار و اطلاعات موجود بيش از دولت احمدي‌نژاد مسكن مهر ساخته، فروخته و تحويل داده يا مسوولان ناظر كه دقيقا مشخص نيست چه كساني هستند؟ به فرض اينكه مشخص شود به خاطر ايمن نبودن و تخريب مسكن مهر بايد از چه كسي شكايت كرد و چه كسي جوابگو خواهد بود، بايد از آقايان مسوول پرسيد كه به خاطر هدررفت منابع مالي، زمان و انرژي نيروي انساني كه صرف اين طرح شد بايد چه زماني و از چه كساني شكايت كرد؟اين همان طرحي است كه تيشه به ريشه اقتصاد كشور در فاصله سال‌هاي 84 تا 92 زد. تزريق 45 هزار ميليارد تومان پول بدون پشتوانه به يك بساز و بفروش دولتي بازار مسكن را زير و رو كرد. افزايش يك‌باره قيمت مسكن ناشي از همين طرح بود و سبب شد كه پول نفتي كه آن روزها تا 140 دلار نيز رسيده بود با واسطه به جيب سوداگران مسكن بريزد. قطعا اگر اين پول‌ها وارد چرخه توليد شده بود و نرخ تورم به 40 درصد نمي‌رسيد، لازم نبود كه براي جلب نظر مردم آپارتمان‌هاي غيراصولي ساخته شود. آپارتمان‌هايي كه از همان اول خون به دل صاحبانش كرد. يك روز مشكل سند، يك روز آب و برق و ناقص بودن واحدها، حالا هم بيم فروريختن كل ساختمان.