تفسير حافظ در چهار جلد
حافظ بيش از شش قرن است كه فارسي‌زبانان را به سُكر سخن خود سرخوش داشته است. اما در عين حال بايد توجه داشته باشيم كه هرچند او در شمار بزرگ‌ترين شاعران تاريخ ايران زمين قرار دارد اما كلمه «شاعر» نبايد ما را بفريبد تا از حكمت شخصيت متفكري مانند او غافل شويم.
فراموش نكنيم بزرگاني نظير عطار، سنايي، نظامي، مولانا، سعدي و حافظ هرچند شاعر بوده‌اند اما پيش از آن، حكيمان و فرزانگاني بوده‌اند كه محصول تفكرات و تاملات شان را به زبان شعر بيان كرده‌اند. شناخت عميق آنها از انسان و عالم تفكر و همچنين بيان لطيف شان راز ماندگاري آنها در قرن‌هاي متمادي است و البته بي‌ترديد حافظ از جمله درخشنده‌ترين ستارگان اين آسمان نوراني است كه نه زبانش بر اثر گذشت زمان كهنه شده است و نه معاني و اشارات سخنش. زبانش فارسي دل‌نشيني كه امروز هم مي‌تواند معيار گفت‌وگو باشد.
موضوع سخنش نيز عواطف درون و تفكرات دور و نزديك انسان درباره زندگي و آن سوي زندگي است كه با زمان و مكان نه كهنه مي‌شوند و نه تغيير مي‌پذيرند. از سوي ديگر در كلام حافظ اشاره‌هاي نيمه نهاني به برخي ستم‌ها و نابساماني‌هاي جامعه وجود دارد كه همچنان بر جاي خويش ايستاده‌اند و گويي او با انواع اين تاثرات پنهان ما در برابر همه اين معضلات و رنج‌ها آشناست.
در شعر حافظ جهد بليغي مي‌بينيم كه با لحني آميخته به طنز و لطيفه، بلند نظري را به مخاطب خود مي‌آموزد، دشواري‌هاي زنده بودن را حقير جلوه دهد و زندگي را شيرين سازد. چنين است كه مردم فارسي‌زبان هر چه بيشتر در فشار تالمات روحي قرار مي‌گيرند بيشتر به او رو مي‌آورند و ارزش گفته‌هايش را بهتر درك مي‌كنند و تمركز حواس يك قوم گرد يك هنرمند نوعي هماهنگي روحي مي‌آفريند.
شناخت حافظ شايد امروز لازمه شناخت انسان ايراني باشد. از اين رو با وجود همه كارها و پژوهش‌هايي كه روي تنها اثر برجاي مانده از او-يعني ديوان حافظ- شده است گويي همچنان راه بلندي در پيش است تا به جوانب مختلف وجود او شناخت و اشراف قابل توجهي پيدا كنيم.
شرح غزل‌هاي حافظ به قلم حسينعلي هروي با همت انتشارات «نشر نو» منتشر شده است و در دسترس علاقه‌مندان به شعر و حكمت حافظ شيرين سخن قرار دارد.
«شرح غزل‌هاي حافظ» در چهار جلد توسط مرحوم دكتر حسينعلي هروي حافظ پژوه، شارح، مترجم و استاد دانشگاه و همچنين با كوشش عنايت‌الله مجيدي و زهرا شادمان به رشته تحرير درآمده است.
مرحوم هروي از شاگردان استاد بديع الزمان فروزانفر بود. در سال ۱۳۳۴ براي ادامه تحصيل عازم فرانسه شد و در دوره دكتراي مدرسه عالي «السنه شرقي» دانشگاه پاريس نام‌نويسي كرد و موفق به اخذ درجه دكترا در رشته فرهنگ و تمدن اسلامي شد. او پس از اتمام تحصيلات به ايران بازگشت و به تدريس، تاليف، مقاله‌نويسي و ترجمه روي آورد.
تسلطش بر زبان فرانسه موجب شد تا كتب معروفي چون «فرهنگ البسه» از راينهارت پيتران دُزي، «زندگي نامه داستايوسكي» از هانري تروا، «درس‌هايي براي خوش زيستن در زندگي زناشويي» آندره موروا و يك جلد از كتاب «تاريخ بزرگ جهان» را ترجمه كند.
ترجمه كتاب «فرهنگ البسه مسلمانان» در رشته ترجمه ادبي، برنده جايزه سلطنتي در سال ۱۳۴۵ شد. رساله دكتراي او در سال ۱۳۴۹ درباره «مذاهب موجود در خليج فارس» در دانشكده الهيات به تصويب رسيد. بزرگ‌ترين سبب شهرت هروي، كتاب چهار جلدي «شرح غزل‌هاي حافظ» است كه پس از سال‌ها تحقيق در سال ۱۳۶۷ منتشر شد. اين كتاب حاصل ۱۵ سال فعاليت و تحقيق اوست. مرحوم هروي سرانجام به سبب بيماري ريوي در تهران درگذشت و بنا به وصيت خود در شهر گرگان در جوار بستگان خود به خاك سپرده شد.
مجموعه چهار جلدي «شرح غزل‌هاي حافظ» بي‌ترديد ماندگارترين اثر زنده‌ياد هروي است. عنايت‌الله مجيدي از كساني كه در تدوين اين كتاب ارزشمند به مرحوم هروي كمك كرده است.
«شرح غزل‌هاي حافظ» از نظر منابع و ماخذ بسيار پر بار است. نويسنده منابع متعددي را مورد بررسي قرار داده تا در شرح تك تك ابيات حافظ سخني محكم بر اساس مستندات مسلم و منابع موثق عرضه كند. از جمله مهم‌ترين منابع مورد استفاده او مي‌توان به تفسير قرآن ابوالفتوح رازي، قصص قرآن صدرالدين بلاغي، تاريخ بيهقي، ذهن و زبان حافظ بهاءالدين خرمشاهي، تاريخ حبيب‌السير، از كوچه رندان عبدالحسين زرين‌كوب، تفسير الميزان علامه طباطبايي، كيمياي سعادت غزالي و... اشاره كرد.
لازم به ذكر است كه چهارمين جلد اين مجموعه تنها به فهرست راهنما، فهرست آيات، كشف‌الابيات و فهرست منابع و ماخذ اختصاص يافته است.