بهروز غريب‌پور از حواشي تغيير نام «شهرك غزالي» به «شهرك ايران» مي‌گويد
رنج كاشتن چنين نهالي...
صدف فاطمي
تير ماه سال 94 حسن فتحي با اشاره به بازسازي شهرك غزالي براي پروژه شهرزاد به خبرگزاري مهر توضيح داد: «ما كارگردان‌هاي تاريخي‌ساز روي شهرك غزالي تعصب داريم. چرا كه هر زمان به اين شهرك فكر مي‌كنيم يا در آن قدم مي‌گذاريم ياد بزرگ‌مرد سينماي ايران مرحوم علي حاتمي مي‌افتيم. اميدوارم روزي برسد كه اسم اين شهرك ديگر غزالي نباشد و شهرك سينمايي علي حاتمي شود چرا كه اگر پايمردي، پافشاري و تلاش‌هاي شبانه‌روزي علي حاتمي نبود، شايد ما اكنون اين شهرك را نداشتيم.» دو سال و اندي بعد از آن يعني دي‌ماه سال 96 مهر اعلام كرد: «با دستور رييس صدا و سيما نام شهرك غزالي به شهرك ايران تغيير كرد.» انتشار اين خبر واكنش‌هاي زيادي را از سوي سينماگران به همراه داشت و يك بار ديگر اين سوال مطرح شد كه مسوولان براي انتخاب اسم جديد دقيقا چه معياري را در نظر گرفته‌اند و آيا بهتر نبود با انتخاب نام «شهرك سينمايي علي حاتمي» قدردان هنرمندي بودند كه با سختي هر چه تمام آجرهاي اوليه اين شهرك را روي هم بنا كرده بود؟ به اين بهانه سراغ بهروز غريب‌پور رفتيم تا درباره چند و چون انتخاب اين نام از او سوال كنيم:
تغيير نام شهرك غزالي به شهرك ايران براي بسياري از سينماگران نه فقط يك تغيير بلكه يك بي‌حرمتي بزرگ به حساب آمد. به نظر شما تغيير نام به اين شكل اصلا قابل دفاع است؟
مساله مهم اين است كه اساسا خيلي‌ها سابقه موضوعي را نمي‌دانند و فكر مي‌كنند نام شهرك غزالي از روي نام يكي از شعراي ايران انتخاب شده است. در حالي كه اين زمين متعلق به آقاي غزالي‌نامي بوده و در واقع صرفا نام فروشنده زمين را به يدك مي‌كشيده كه هيچ ارتباطي به سينما هم نداشته است. در مورد نامگذاري جديد طبيعتا بايد شهرك سينمايي حاتمي مي‌شد چرا كه علي حاتمي كسي است كه براي «هزاردستان» بخش كوچكي از اين شهرك امروز را ساخت كه هنوز آن بخش پُر از نوستالژي است. در واقع عين بي‌سليقگي است كه نام چنين شهركي را به «ايران» تغيير دهند چرا كه اين شهرك اگر شهرك ايران بود بايد از تمام معماري‌هاي ايران در آنجا وجود داشت كه بگوييم اين شهرك نماد كوچكي از ايران است و اگر كارگردان‌ها توقع‌شان كم است مثلا مي‌توانند بخشي از لوكيشن مربوط به اصفهان را هم در همين شهرك فيلمبرداري كنند. اما اگر بگوييم شهرك سينمايي حاتمي در واقع هم ياد و خاطره علي حاتمي را به عنوان موسس اين شهرك در ذهن‌ها تداعي كرده‌ايم و هم به فضاي حداقلي اشاره مي‌كنيم كه سنخيتي با ابعاد گسترده ايران ندارد.
خيلي‌ها معتقدند با وجود اينكه هنرمنداني امثال علي حاتمي نيازي به اين القاب و الفاظ براي ماندگاري ندارند، اما همين نشانه‌هاي كوچك مي‌تواند حرمت خدمتي كه كرده‌اند را حفظ كند؛ نظر شما چيست؟
اين كاملا يك رفتار فرهنگي است. زماني مرحوم حاتمي به فرهنگسراي بهمن آمدند و در حالي كه من، علي حاتمي و داوود رشيدي مشغول بازديد از فرهنگسرا بوديم، متوجه سكوت عميق علي حاتمي شدم. ايشان گفتند: «وقتي تغيير كشتارگاه را به فرهنگسراي بهمن مي‌بينم، ياد خودم مي‌افتم كه شهرك غزالي را به شهرك سينمايي تبديل مي‌كردم و مي‌دانم شما چه رنج‌هايي كشيديد.» بنابراين وجود چنين مكاني را مديون فكر و خلاقيت علي حاتمي هستيم و نه تنها به خاطر بزرگداشت او به عنوان يك سينماگر مولف، بلكه به خاطر كسي كه رنج كاشتن چنين نهالي را كشيد بايد اين شهرك را به نام او ثبت كرد. در حقيقت او خودش را فدا كرد تا جايي به وجود بيايد كه همه ما بعد از او بتوانيم از آن استفاده كنيم.
روال چنين اقدام‌هاي فرهنگي در دنيا چطور است؟
ويتوريو گاسمن، بازيگر معروف تئاتر و سينماي ايتاليا بيشتر آثارش در تئاتر كوئيرينو در شهر رم روي صحنه مي‌رفت. وقتي كه براي اجراي اُپراي عاشورا به رم دعوت شدم، رفتم تئاتر كوئيرينو را ديدم كه در پرانتز اسم آن را «تئاتر ويتوريو گاسمن» گذاشته بودند چرا كه او سال‌هاي سال در صحنه همين تماشاخانه كار كرده بود و در واقع آنها تا اين اندازه براي اشخاص و افراد حرمت قائل مي‌شوند.
سرنخ انتخاب نام «شهرك ايران» به پيشنهاد معاون سيما و تاييد رييس صدا و سيما مي‌رسد؛ دو چهره‌اي كه اساسا هيچ ارتباطي با دنياي سينماگران ندارند. آيا بهتر نيست كار به كاردان سپرده مي‌شد يا دست‌كم با چند نفر از چهره‌هاي پيشكسوت سينما هم مشورت مي‌گرفتند؟
من با قاطعيت مي‌توانم بگويم كه اين دو نفر حتي نمي‌دانند چرا اسم اين شهرك غزالي است و حتي به درستي نمي‌دانند علي حاتمي با چه قصدي آن شهرك را ساخته است! ممكن است آنها اطلاعات حداقلي داشته باشند اما تا جايي كه من مي‌دانم آنها نه پيشينه فرهنگي دارند و نه سينمايي. بنابراين اين تصميم ناشي از كم‌اطلاعي آقايان است و آنها اصلا بررسي نكرده‌اند كه چقدر مهم است كه نام‌هايي كه براي ايران زمين زحمت كشيده‌اند، باقي بمانند. به هر حال كه اسم شهرك سينمايي بايد به نام علي حاتمي باشد و اگر هم راي آقايان پا بر جا بماند، اين اسم جديد فقط در حد مكاتبات داخلي صدا و سيما مي‌ماند و براي همه ما همان «شهرك غزالي» يا به انتخاب خودمان «شهرك سينمايي علي حاتمي» خواهد بود.