اجلاس سران هفت كشور
جنوب اروپا
محمود فاضلي
چهارمين اجلاس سران 7 كشور جنوب اروپا موسوم به Med7 (مديترانه7) به رياست پائولو جنتيلوني، نخست‌وزير ايتاليا در رم برگزار شد. نخستين اجلاس Med7 در ماه سپتامبر 2016 در آتن و به دنبال آن در ليسبون و مادريد برگزار شد. اصلاحات اتحاديه اقتصادي و پولي، مشورت با شهروندان اتحاديه اروپا، آينده حوزه يورو، طراحي و اجراي برنامه توسعه‌اي، اشتغال و مقابله با بيكاري و سرمايه‌گذاري، تدارك انتخابات پارلمان اروپا و بحران پناهجويان و مهاجرت موضوعات اصلي بيانيه نهايي اجلاس Med7 بود. اين اجلاس با حضور سران كشورهاي ايتاليا، فرانسه، يونان، قبرس، مالت، اسپانيا و پرتغال برگزار شد.
مهم‌ترين بخش اين اجلاس، مساله پناهجويان به همراه مديريت اوضاع بود. پائولو جنتيلوني، نخست‌وزير ايتاليا در كنفرانس مطبوعاتي اظهار داشت: «تنها در صورتي كه با يكديگر و با يك سياست مشترك در رابطه با پناهجويان كار كنيم مي‌توانيم مهاجرت‌ها را به يك فرصت تبديل كنيم. هدف دراز مدت ما جايگزين كردن موج كنترل نشده و غيرقانوني مهاجرت‌ها با كانال‌هاي مهاجرتي سازمان دهي شده و منظم است. نقش اساسي ايتاليا و سنگيني حفاظت از اين مرزها (اروپا) بايد مشترك باشد. در سال 2017 به نتايج خوبي رسيديم، ولي اين نتايج بايد بطور مداوم و از طريق يك توافق كه شامل ابعاد خارجي و مقررات داخلي 7 كشور مديترانه‌اي باشد، تقويت شود.»
سران 7 كشور جنوب اروپا با توجه به اينكه مديريت مهاجرت‌ها يك چالش اساسي براي اتحاديه اروپا در سال‌هاي آتي است، در بيانيه نهايي متعهد به اشتراك بيشتر در زمينه مديريت مهاجرت‌ها شدند. در بيانيه نهايي اين اجلاس همچنين توجه خاصي به پيشنهاد امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه مبني بر مشاورت با شهروندان اروپايي (راي‌گيري) به عنوان ابزاري براي تضمين دموكراسي بيشتر و نزديكي شهروندان به نهادهاي اتحاديه اروپا شده است. سران 7 كشور جنوب اروپا متعهد به حمايت از تمامي ابتكارات در زمينه ترويج دموكراسي و مشاركت شهروندان شده و به همين منظور از نظريه راي‌گيري مردمي در تمام اروپا در خصوص اولويت‌هاي آتي اتحاديه اروپا استقبال كردند.
بي‌شك يكي از موارد اختلاف بين اعضاي اتحاديه اروپا، اجراي «طرح توزيع آوارگان و پناهجويان» در كشورهاي عضو اين اتحاديه بوده كه تاكنون حل نشده است. پيشنهاد‌دهندگان اين طرح همچون ايتاليا، يونان و آلمان با اشاره به اينكه اعضاي اتحاديه اروپا يك خانواده اروپايي هستند و هر يك از اعضا نبايد عضو ديگري را تنها بگذارد، بر ميزباني از آوارگان و پناهجويان توسط همه كشورهاي عضو اتحاديه بر اساس اصل همبستگي اروپايي تاكيد مي‌كنند.
مجموعا 171 هزار و 635 پناهجو و مهاجر در سال 2017 وارد اروپا شدند كه حدود 70 درصد از آنها (119310 هزار نفر) وارد خاك ايتاليا و بقيه به يونان، قبرس و اسپانيا شدند كه البته نسبت به سال 2016 زماني كه مجموعا 363 هزار و 504 نفر از آنها به اروپا آمده بودند، اين آمار كاهش نشان مي‌دهد. درياي مديترانه سال‌هاست كه تبديل به مرگ بارترين مسير مهاجرت‌هاي غيرقانوني در جهان شده است. ماركو مينيتي، وزير كشور ايتاليا در اوايل ماه جاري با اشاره به ايجاد دالاني بشردوستانه ميان ليبي و ايتاليا براي نخستين‌بار پيش بيني كرد 10 هزار پناهجوي قانوني در سال 2018 به اين كشور بروند. اين در حالي است كه 30 هزار پناهجو با توجه به اهداف سازمان بين‌المللي مهاجرت، از حق پناهندگي برخوردار نيستند و مي‌توانند بطور داوطلبانه به كشورشان بازگردند.
ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه نيز كه كشورش با اين پديده روبه‌رو است اعلام كرده قصد دارد تغييراتي را در سال 2018 در قوانين مهاجرتي اعمال كند كه شامل اقدامات سخت‌گيرانه براي اخراج آوارگان و پناهجوياني است كه درخواست آنها رد شده است. مركل، صدراعظم آلمان نيز از اتخاذ برنامه مهاجرتي دولت اين كشور در سال جديد با در نظر گرفتن نگراني مردم آلمان خبر داد كه بر اين اساس بايد شاهد اعمال سياست سخت گيرانه‌تري در آلمان در سال جاري باشيم. يكي از دلايلي كه موجب شده است دولتهاي اروپايي از جمله آلمان سياست پذيرش نامحدود مهاجر را به پذيرش محدود و حتي مقابله با آن تغيير بدهند، ترس از راي‌دهندگان است كه توجه خود را به احزاب راست پوپوليسم ضدمهاجر معطوف و اين احزاب در آلمان، اتريش و جمهوري چك قدرت خود را تقويت كرده‌اند.
اما برخي از اعضاي اتحاديه اروپا به ويژه مجارستان، لهستان، جمهوري چك و اتريش، مخالف طرح اجباري توزيع آوارگان و پناهجويان در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا هستند و معتقدند مجبور كردن اعضاي اتحاديه به ميزباني از آنها موجب دو دستگي در داخل اتحاديه اروپا خواهد شد. در همين راستا تلاش كميسيون اروپايي براي مجازات اعضاي مخالف طرح توزيع، باعث شكاف بيشتر ميان كشورهاي عضو اتحاديه در سال جديد خواهد شد و در نتيجه رسيدن به اجماع در اين اتحاديه براي حل آن دشوار به نظر مي‌رسد. ورود مهاجرين به كشورهاي اروپايي با واكنش‌هاي مردمي رو به رو است. اكثريت مردم آلمان بستن مرزهاي خارجي اتحاديه اروپايي به روي مهاجران غيرقانوني را كافي نمي‌دانند. 66 درصد شركت‌كنندگان در اين نظرسنجي، با «خير، به هيچ‌وجه» به اين سوال پاسخ داده‌اند كه آيا مرزهاي خارجي اتحاديه اروپا با بستن مسير بالكان و انعقاد قرارداد با تركيه و ليبي به اندازه كافي در برابر مهاجرت‌هاي غيرقانوني حفاظت مي‌شوند يا خير؟ تنها 15 درصد ابراز رضايت كرده‌اند. اكثريت آلماني‌ها در ارتباط با موضوع تعيين سهميه پذيرش پناهجو براي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا از شدت عمل كميسيون اتحاديه اروپا حمايت مي‌كنند. 51 درصد مردم آلمان عقيده دارند كشورهاي اتحاديه اروپايي بايد از خود همبستگي نشان دهند و در صورت لزوم پناهجوياني را كه درخواست پناهندگي آنها به رسميت شناخته شده نزد خود بپذيرند.