همايش 100 ميليارد دلاري

شهاب شهسواري

نمايندگان رسمي 70 كشور جهان و 1900 كمپاني و سازمان مردم‌نهاد بين‌المللي و منطقه‌اي از ديروز در كويت گرد هم آمده‌اند تا راهكارهاي كمك به بازسازي عراق را بررسي كنند. دو ماه بعد از آنكه حيدر عبادي نخست‌وزير عراق، رسما پيروزي نيروهاي نظامي اين كشور بر داعش را اعلام كرد و 15 سال بعد از اينكه ايالات متحده امريكا رسما جنگ عليه عراق را آغاز كرد، نهادهاي عراقي از نياز اين كشور به 88 تا 100 ميليارد دلاري كمك خارجي براي بازسازي كامل اين كشور سخن مي‌گويند. طيف وسيعي از مقام‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي از وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران، محمد جواد ظريف و وزير خارجه تركيه، مولود چاووس اوغلو گرفته تا وزير خارجه ايالات متحده امريكا، ركس تيلرسون، در اين اجلاس حاضر خواهند بود. تيلرسون در حالي براي شركت در اين كنفرانس به كويت مي‌رود كه هفته گذشته خبرگزاري رويترز در گزارشي اختصاصي خبر داده‌بود ايالات متحده امريكا قصد ندارد هيچ كمكي را در اين نشست براي بازسازي عراق اعلام كند. رياست مشترك اين نشست بر عهده عراق، كويت، بانك جهاني، سازمان ملل متحد و اتحاديه اروپا خواهد بود.

كميته بين‌المللي نجات در گزارشي تازه از وضعيت عراق پس از جنگ با داعش خبر داده است كه همچنان بيش از 2 ميليون 600 هزار شهروند عراقي در سراسر اين كشور از شهرها و خانه‌هاي خود آواره شده‌اند و در اردوگاه‌هاي آوارگان به سر مي‌برند. بر اساس اين گزارش از نزديك به 5 ميليون آواره عراقي تاكنون 3 ميليون و 200 هزار نفر به مناطقي كه از تسلط داعش خارج شده‌اند باز گردانده شده‌اند، اما آنها نيز با مشكلات متعددي از جمله فقدان زيربناها، تله‌هاي انفجاري خنثي نشده، تنش‌هاي قومي و تهديد از سوي گروه‌هاي مسلح مواجه هستند. بر اساس يك ارزيابي از سوي سازمان ملل متحد، در موصل 80 درصد از محل‌هاي تخريب شده بر اثر جنگ با داعش خانه‌هاي مردم هستند. آسوشيتد‌پرس در يك گزارش تحقيقي از كشته شدن 9000 شهروند غيرنظامي در اين شهر در طول درگيري‌ها براي آزادسازي موصل خبر مي‌دهد. بر اساس گزارش ديگري كه يونيسف روز يكشنبه در آستانه برگزاري اجلاس بازسازي عراق در كويت منتشر كرد از هر چهار كودك عراقي يك كودك در فقر به سر مي‌برد. بر اساس اين گزارش دست كم 4 ميليون كودك در عراق نيازمند كمك‌هاي امدادي هستند. بر اساس اين گزارش از سال 2014 كه گروه داعش در عراق ظهور كرد تاكنون 150 حمله به مراكز آموزشي و 50 حمله به مراكز و پرسنل بهداشتي- درماني انجام شده است. در عين حال نيمي از مدارس عراق نياز به بازسازي دارند و تحصيلات بيش از 3 ميليون كودك عراقي با وقفه مواجه شده است.

روز اول اجلاس كويت براي بازسازي عراق با حضور سازمان‌هاي مردم نهاد محلي و بين‌المللي برگزار شد كه به نوشته خبرگزاري رسمي كويت (كونا) اين سازمان‌ها آماده كمك 330 ميليون دلاري به روند بازسازي عراق هستند. وزارت برنامه‌ريزي عراق پيش‌بيني كرده است اين كشور براي بازسازي مناطق جنگ‌زده در طول 3 سال نبرد با داعش نيازمند 88 ميليارد دلار كمك و سرمايه‌گذاري است كه 22 ميليارد دلار آن فوري و66 ميليارد دلار در ميان‌مدت خواهد بود. در عين حال مهدي العلاق، دبيركل هيات دولت عراق، نياز به سرمايه‌گذاري براي بازسازي عراق را بر اساس ارزيابي بانك جهاني معادل 100 ميليارد دلار عنوان كرده است. به گزارش رويترز دولت عراق 157 پروژه بزرگ و كوچك را فهرست كرده است كه در اين كنفرانس به سازمان‌ها و شركت‌هاي علاقه‌مند به مشاركت و سرمايه‌گذاري ارايه مي‌دهد. به گفته سلمان جميلي، وزير برنامه‌ريزي دولت عراق، پروژه‌هاي ارايه شده در اين كنفرانس شامل پروژه‌هاي بازسازي مناطق تخريب شده مانند فرودگاه موصل تا پروژه‌هاي ايجاد تنوع منابع درآمدي مي‌شود. پروژه‌هايي در حوزه‌هاي حمل و نقل، كشاورزي، صنعت و همچنين پالايشگاه و پتروشيمي از جمله پروژه‌هاي پيشنهادي دولت عراق به سرمايه‌گذاران و كمك‌كنندگان بين‌المللي هستند. به گفته مصطفي هيتي، رييس صندوق بازسازي مناطق آسيب ديده از عمليات تروريستي عراق، بيش از 138 هزار واحد مسكوني در عراق در طول جنگ آسيب ديده‌اند كه بيش از نيمي از آنها كاملا تخريب شدند.

ايالات متحده امريكا كه اعلام كرده است قرار نيست در اجلاس كويت كمكي به بازسازي عراق بكند، مدعي است از ابتداي سال 2015 تاكنون مجموعا 263 ميليون دلار در زمينه بازسازي زيرساخت‌هاي تخريب شده عراق، در قالب كمك به ثبات اين كشور هزينه كرده و معادل يك ميليارد و 700 ميليون دلار از سال 2014 در قالب كمك‌هاي بشردوستانه در اين كشور هزينه كرده است. جيمز جفري، سفير پيشين امريكا در بغداد به رويترز مي‌گويد: «اينكه دولت ما تمايلي به كمك مالي ندارد باعث تاسف است و باعث مي‌شود تا جايگاه ما در عراق تضعيف شود.» به گزارش رويترز نزديك به 100 كمپاني خصوصي از امريكا در اين كنفرانس مشاركت مي‌كنند و به گفته يك مقام وزارت خارجه تمركز اصلي امريكا «مشاركت حقيقي بخش خصوصي در بازسازي عراق و ايجاد پيوند ميان بخش دولتي و خصوص در عراق» است.