گروه اجتماعي| «در نوروز 92 مشق سنگين و پيك نوروزي نداريم و اين برنامه‌اي است كه بنده اعلام كردم؛ حال اگر بعضي‌ها كاتوليك‌تر از پاپ شوند و بخواهند بگويند خيلي درس آموزش داديم و موفق هستيم، به حساب وزير نيست.» پيش از فرا رسيدن آخرين نوروز دولت دهم، حميدرضا حاجي‌بابايي، وزير وقت آموزش و پرورش اعلام كرد كه پيك نوروزي ديگر باري بر دوش تعطيلات بهاري دانش‌آموزان نخواهد بود، تصميمي كه سه سال قبل‌تر هم گرفته شده بود اما در عمل به اجرا درنيامد. از همان زمان تا امروز كه دولت‌ها و وزراي آموزش و پرورش و معاونان ابتدايي مختلفي آمده‌اند و رفته‌اند آن پيك شادي قديمي هر سال قرار بود كه حذف شود، كم شود، غيراجباري شود و باز به هر نوعي خودش را در برنامه تعطيلات نوروز دانش‌آموزان جا كرده است. حالا پيش از فرا رسيدن اولين نوروز دولت دوازدهم، معاون ابتدايي آموزش و پرورش اعلام كرد كه قرار است كتاب داستان و قصه‌گويي جايگزين پيك نوروزي شود.
«امسال دستورالعملي تدوين شده است كه پيك نوروزي حذف خواهد شد و به جاي آن طرحي اجرا مي‌شود كه طي آن دانش‌آموزان را با داستان‌خواني، داستان‌گويي و داستان‌نويسي آشتي بدهيم و محيطي شاد را براي كودكان ايجاد كنيم. بر اساس مصوبه‌اي كه از قبل اعلام شده استان‌ها حق توليد پيك نوروزي را ندارند.» رضوان حكيم‌زاده، معاون آموزش ابتدايي در نشست خبري روز گذشته خود گفت كه امسال دانش‌آموزان مي‌توانند كتاب بخوانند و آن را خلاصه نويسي كنند يا اينكه روايتگر يك داستان يا خاطره باشند كه آن را با صداي خود ضبط كرده باشند يا در حين روايت داستان يا خاطره از خود فيلم بگيرند. به گفته او حتي دانش‌آموزان تشويق مي‌شوند كه به جاي هر يك از اين گزينه‌ها خودشان دست به كار شوند و داستان بنويسند: «ما قرار است امسال هفت و نيم ميليون داستان‌گو و داستان‌نويس داشته باشيم كه در آن خلاقيت، مهارت‌هاي ديداري و شنيداري و خواندن در دانش‌آموزان تقويت مي‌شود.»
حكيم‌زاده در جمع خبرنگاران گفت: «ما اينجا هستيم تا به قول زنده‌ياد قيصر امين‌پور، شاعر خوب كشورمان بال‌هاي كودكان را باز كنيم.» او در مورد نياز دانش‌آموزاني كه درگير بازي‌هاي كامپيوتري و تلفن‌هاي همراه آنها را از دنياي كتاب خواندن فاصله انداخته صحبت كرد و اينكه در صورت برگزيدن خلاصه‌نويسي يك كتاب از دانش‌آموزان خواسته شود نام داستان، نويسنده و انتشارات را هم ذكر كنند تا هم مقدمات آشنايي با پژوهش را طي كنند و هم با مستندنويسي و امانتداري آشنا شوند. او همچنين اعلام كرد كه در مرحله اول دانش‌آموزان با توجه به اينكه براي همه گروه‌هاي سني كتاب‌هاي متعددي به چاپ رسيده است، در انتخاب كتاب آزاد هستند و البته قرار است كه فهرست‌هاي پيشنهادي هم به آنها ارايه شود: «با توجه به اينكه خانواده‌ها و مدارس نيز شريك اساسي طرح هستند مي‌توانند در اين زمينه كمك كنند. در دستورالعملي كه بزودي ارسال مي‌شود توصيه‌هايي براي معلمان براي انتخاب كتاب مناسب با رده سني آمده است. ويژگي‌هاي كتاب مناسب را به استان‌ها ابلاغ خواهيم كرد تا از معرفي كتب نامناسب خودداري شود. اميدواريم معلمان و خانواده‌ها يا توجه به ويژگي‌هاي كتب مناسب، محتواي خوبي در اختيار كودكان قرار دهند.»
حكيم‌زاده در ميان حرف‌هايي كه در مورد حذف پيك نوروزي مي‌زد، اشاره‌اي كوتاه و گذرا هم داشت به مساله «سودجويي‌هاي اقتصادي»: «متاسفانه پيك‌هاي نوروزي، تكراري و كليشه‌اي شده بودند و خلاقيت در تكاليف نوروزي مورد توجه نبود. ما در مواردي گزارشات نگران‌كننده از برخي سودجويي‌هاي اقتصادي داشتيم و فعاليت مناسبي نبود.»
يك پيك و چند هوا
عيدي امسال ما به دانش‌آموزان حذف پيك نوروزي و تكاليف درسي دانش‌آموزان است، چرا كه معتقديم خانواده نقش بسيار مهمي در تربيت فرزندان دارد، لذا امسال دانش‌آموزان در كنار خانواده از تعطيلات نوروزي نهايت استفاده را ببرند و خوش بگذرانند. حميدرضا حاجي‌بابايي، اسفند 1391
پيك نوروزي دانش‌آموزان اجباري نيست اما بايد به اين موضوع توجه داشت كه عدم ارايه پيك نوروزي در تعطيلات دو هفته‌اي نوروز بدين معناست كه در حالت انسجام يادگيري و آموزش به مدت دو هفته به دانش‌آموزان بگوييم كه يادگيري تعطيل است. محمد ديمه‌ور (معاون وقت آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش)، اسفند 92
براي جلوگيري از ايجاد وقفه در جريان ياددهي و يادگيري دانش‌آموزان طي تعطيلات نوروز، فعاليت‌هاي يادگيري براي آنها طراحي شده است كه محتواي آن توسط استان‌ها توليد مي‌شود. به استان‌ها اعلام شده است تا فعاليت‌هاي يادگيري دانش‌آموزان به صورت عملكردي و در طول برنامه‌هاي درسي ترجيحا به صورت تلفيقي و مرتبط با زندگي دانش‌آموزان تهيه شود. صادق صادق‌پور (مديركل دفتر آموزش دبستاني)، بهمن 93
ديگر چيزي به عنوان پيك نوروزي نداريم، يعني يك تكليف سراسري بدون توجه به نيازها، استعدادها و علاقه‌ها را تاييد نمي‌كنيم چرا كه يك فعاليت غير‌ضروري و كم‌اثر بود كه سال گذشته آن را متوقف و ممنوع كرديم. امسال نيز ممنوعيت پيك‌نوروزي را اعلام كرديم، اينكه فعاليت نوروزي به دانش‌آموزان داده مي‌شود، قطعي است اما طراحي و محتواي آن بر‌عهده معلمان است. اسفنديار چهاربند (مديركل وقت آموزش و پرورش شهر تهران)، اسفند 94
در سال‌هاي گذشته، از نيمه بهمن به بعد بحث پيك نوروزي هر‌از‌گاهي در ميان مسوولان آموزش و پرورش و رسانه‌ها گرم مي‌شود. در سيستم آموزشي كه سال‌ها است صحبت از حذف كنكور مي‌كند حتي حذف همين تكليف نوروزي هم تاكنون به سرانجام مشخصي نرسيده. يك سال حذف، سال بعد بازگشت و سال‌هاي بعد تغيير مباحث و شكل تكاليف پيك نوروزي نشان مي‌دهد كه تغييرات در سيستم آموزشي آموزش‌و‌پرورش كار چندان ساده‌اي نيست. حكيم‌زاده در مورد اين موضوع نيز گفت: «در سال ۹۲-۹۳ هم دستورالعملي جديد در زمينه يادگيري در محيطي شاد و ترويج كتابخواني مورد تاييد قرار گرفت. بر همين اساس برنامه توانمندسازي معلمان ابتدايي را در برنامه داشتيم و اين تصميم تغيير پيك نوروزي به داستان نويسي و داستان گويي، يك‌شبه گرفته نشده است. در دستورالعمل قبلي كه انتخاب فعاليت مناسب براي دانش‌آموزان در عيد نوروز بر عهده معلمان بود و آنها فرصت كافي براي انتخاب فعاليت مناسب نداشتند و در نهايت باز هم رونويسي و تكليف را جايگزين مي‌كردند. ما با اين شكل جديد از فعاليت دانش‌آموزان در امر يادگيري در فرصت نوروزي مي‌خواهيم براي تخيل دانش‌آموزان بستري فراهم كنيم. ضمن اينكه قالب قصه‌گويي در سراسر قرآن كريم نيز مرتب تاكيد شده است و براي بيان حقايق هستي از آن استفاده شده است.» و البته با گذر از نوروز 97 مي‌توان قضاوت كرد كه اين‌بار صحبت از حذف پيك نوروزي و برنامه‌هاي آموزش و پرورش براي تشويق دانش‌آموزان به خواندن و نوشتن و روايت قصه‌ها تا چه اندازه رنگ واقعيت به خود مي‌گيرد.
وزير در توييتر
از هفته پيش تاكنون وزير آموزش و پرورش حضور فعال‌تري در توييتر داشت تا در خصوص برنامه‌هاي جديد آموزش و پرورش صحبت كند. در يكي از همين توييت‌ها بود كه خبر داد به عنوان گام نخست برداشتن بار استرس از روي شانه‌هاي دانش‌آموزان آزمون‌هاي ورودي مدارس تيزهوشان، نمونه دولتي و مدارس خاص از دوره ابتدايي حذف مي‌شوند. روز گذشته هم توييت ديگري به لزوم حفظ نشاط و شادي دانش‌آموزان اختصاص داد. محمد بطحايي در صفحه توييتر خود نوشت: «از همه همكارانم، از همه خانواده‌ها و از تمامي صاحب‌نظران درخواست مي‌كنم؛ براي حذف موانع ايجاد نشاط در مدرسه تلاش كنند. آزمون‌هاي مكرر و بي‌ثمر، جزوه‌هاي فراوان كمك‌آموزشي و كلاس‌هاي متعدد فوق‌برنامه درسي، كودكان‌مان را خسته و افسرده كرده است.»
او البته در فضاي مجازي اشاره‌اي به ماجراي حذف پيك نوروزي نكرد. در همين حال كاربران توييتر نسبت به آنچه حذف پيك نوروزي خوانده مي‌شود و سخنان رضوان حكيم‌زاده معاون وزير واكنش نشان دادند. براي مثال آزاده در توييتر نوشت: «بالاخره پيك شادي از تكليف نوروزي مدارس حذف شد. قراره بچه‌ها به جاش داستان بنويسن يا كتاب داستاني و خلاصه كنن... كاش بدون رانت بازي پيش بره و صنعت نشر كودك و نوجوان جهش كنه... ۷ ميليون مخاطب كم نيست.» و كاربر ديگري به طنز اشاره‌اي كرد به نفوذ موسسه‌هاي غيرانتفاعي در دبستان‌ها: «داستان‌هاي خود را به كانون فرهنگي... بسپاريد و از تعطيلات نوروزي لذت ببريم. موسسه... شما را از هزارتوي داستان نجات خواهد داد.»