مساله قوام قانوني صنف تئاتر
محمود عزيزي
اين روزها در فضاي تئاتر مباحثي مطرح مي‌شود كه فقط مربوط به امروز نيست و ساليان متمادي مطرح بوده است. بحث واگذاري امور به صنف و تفويض اختيارات دولت به هنرمندان چندان جديد نيست ولي در اين بين اما و اگرهايي وجود دارد. شايد ريشه مشكل به روزهايي بازمي‌گردد كه بين هنرمندان خط و مرز كشيديم و اينطور القا كرديم كه عده‌اي نباشند. نفاق و برتري‌جويي از همان روزگار آغاز شد. به هر روي، فراموش نكنيم كه نمي‌توانيم خارج از چارچوب‌هاي موجود در منشور توقع داشته باشيم. تعارف هم ندارد، خانه تئاتر صنف نيست و بر همين اساس بايد طبق مفاد مندرج در اساسنامه حركت كنند.
بله! در حال حاضر انجمن‌هاي گوناگوني ذيل عنوان «خانه تئاتر» تشكيل شده‌اند ولي وجود اينها به معناي اعلام موجوديت يك صنف نيست. بلكه هر يك از انجمن‌هاي 14گانه خانه تئاتر شاخه‌ها و انشعاب‌هاي يك موسسه فرهنگي- هنري به شمار مي‌آيند. بايد اين نكته را در نظر بگيريم كه تا به قوام قانوني توجه نكنيم هيچ مطالبه‌اي در سطح كلان قابل پيگيري نيست و اگر قرار باشد بلبشو يا كشمكش به وجود بيايد، كمي خارج از عرف به نظر مي‌رسد.
صنف بايد شخصيت و هويت خودش را داشته باشد؛ به عنوان نمونه تا وقتي بند ناف اين نهاد از دولت و دريافت بودجه‌هاي دولتي جدا نشود اوضاع سامان پيدا نمي‌كند. تعاريف نيز راه تشخيص تشكل‌هاي صنفي و غيرصنفي از يكديگر را بسيار روشن به ما نشان مي‌دهند. برهمين مبنا تاكيد دارم نبايد توقع مضاعف داشته باشيم. اگر قصدي براي بازشناسي مشكلات نباشد در يك چرخه معيوب قرار خواهيم داشت و اتفاق رو به آينده‌اي روشن‌تر رخ نمي‌دهد.
درست در همين مرحله – بازشناسي كاستي‌ها- است كه يكي ديگر از مشكلات تشكيل صنف خودنمايي مي‌كند، چراكه تمايل چنداني براي حركت در اين مسير وجود ندارد و به اصطلاح اكثريت در پي پهن شدن سفره و نشستن كنار آن هستند. ارايه هرگونه پيشنهاد در وضعيت پيش آمده چنان حواشي به‌همراه دارد كه قشر گسترده‌اي از اهالي تئاتر را از مشاركت در امور منصرف مي‌كند.
به ياد دارم در سال‌هاي شكل‌گيري «انجمن نمايش»، جمعي مخالف بودند و آن ديدگاه‌هاي مخالف امروز هم وجود دارد. به هر تقدير، تشكيلات صنفي بايد از سوي وزارت كار به رسميت شناخته شود. بايد پيگيري مطالبات هنرمندان را از اساس دقيق و قانوني پيش ببريم تا امكان ايجاد ابهام نباشد. بايد شيوه عملكرد جامعه معلمان، مهندسان و پزشكان را در اين زمينه بررسي كنيم و ببينيم ميان تشكل صنفي ما و آنها چه نسبتي برقرار است. به همان نسبت متوقع باشيم.