تركيه و يونان؛ ادامه بي‌اعتمادي‌ها
محمود فاضلي
تحركات و تهديدات صريح تركيه عليه يونان موجب تشكيل جلسه مهم و اضطراري وزراي دفاع و خارجه، فرماندهان نظامي و ديپلمات‌هاي عاليرتبه يونان به رياست آقاي «چيپراس» نخست‌وزير اين كشور شد. در اين جلسه تحركات اخير نيروهاي نظامي تركيه در شرق مديترانه و درياي اژه مورد بررسي دقيق كارشناسي قرار گرفت و تصميمات لازم درباره نحوه برخورد با افزايش تنش بيشتر توسط تركيه اتخاذ شد. دراين نشست چهار برنامه گسترده در رابطه با افزايش و مدرنيزه كردن تجهيزات نظامي و مهندسي فني، افزايش تعداد كشتي‌هاي جنگي در منطقه درياي مديترانه و درياي اژه، افزايش و مدرن كردن پدافند زمين به هوا و تقويت و آمادگي نيروهاي ارتش در مرزهاي زميني كشور به زودي به مرحله اجرا گذاشته مي‌شوند و در واقع يونان خود را براي رويارويي احتمالي با تركيه آماده مي‌كند.
در روزهاي اخير وزير خارجه يونان بيشترين موضع‌گيري را عليه آنكارا داشته است. به گفته او، تركيه بايد بداند كه يونان كشوري با ارتشي قوي است و نمي‌تواند به راحتي براي تماميت ارضي يونان مشكلاتي ايجاد كند. يونان؛ سوريه و عراق نيست تا هر زماني كه بخواهد وارد خاك آنها شود. در صورت كوچك‌ترين خطايي در مورد مرزهاي آبي، هوايي و زميني يونان با جواب كوبنده نيروهاي مسلح و مردم يونان مواجه خواهد شد. تركيه نمي‌تواند همان تجاوزگري‌هايي كه در خاورميانه مي‌كند در يونان نيز انجام دهد چرا كه كشوري سازمان يافته در مقابلش قرار دارد كه از تمامي ابزارهاي لازم جهت دفاع از مرزها و اراضي خود برخوردار است.
قائم مقام وزارت دفاع يونان نيز اعتقاد دارد هر كسي كه قصد قلدري در اژه دارد بايد دو، سه بار در موردش فكر كند. يونان داراي نيروي دريايي و نيروي هوايي قوي است. چالش آفريني‌ها از طرف تركيه حدي دارد و نبايد تحمل يونان و اروپا را به چالش كشد. ما در دهه 1990 نيستيم. يونان به مراتب از نظر نظامي و موقعيت بين‌المللي قوي‌تر است. يونان تمامي سناريوها را بررسي و خود را براي بدترين آنها آماده كرده است. اقدامات و بيانات تحريك آميز ممكن است موجب وقوع حادثه و ايجاد بحران شود. تركيه معاهدات بين‌المللي را قبول ندارد يا به دنبال اصلاح آنها است.
اعضاي اتحاديه اروپا طي اجلاس غير رسمي سران اين اتحاديه همبستگي خود با يونان و قبرس در مقابل تجاوزگري‌هاي اخير تركيه در منطقه را اعلام كردند. توسك، رييس شوراي اتحاديه اروپا بر اين باور است موضع‌گيري تركيه ضد حقوق بين‌المللي و روابط حسن همجواري است. از طرف تمامي رهبران اروپايي تمايل دارم همبستگي خود با قبرس و يونان را اعلام كرده و تركيه را به توقف اين فعاليت‌ها دعوت مي‌كنم.
حمايت از يونان در نشست اخير اتحاديه اروپا مبني بر محكوميت تركيه، از سوي آتن گام بسيار مثبت قلمداد شد. وزير امورخارجه يونان رضايت كامل خود از بيانيه رييس شوراي اتحاديه اروپا در مورد تجاوزگري تركيه در اژه و قبرس را ابراز و سخنان آقاي توسك را محكم‌ترين موضع‌گيري اتحاديه اروپا عليه تركيه ارزيابي كرد. از ديدگاه او اين دقيق‌ترين و بهترين بيانيه است كه از طرف اتحاديه اروپا پيرامون روابط يونان و تركيه اعلام شده است، چرا كه روابط حسن همجواري و احترام به حقوق بين‌المللي، پيش‌شرط پيشرفت در روند الحاقي تركيه به اتحاديه اروپاست.
اما تركيه نگاه متفاوتي به اين موضوع دارد. نخست وزيرتركيه مدعي است «با توجه به مبارزه تركيه با تروريسم داخلي و خارجي بعضي‌ها درصدد سواستفاده از اين موقعيت برآمده و در منطقه درياي مديترانه و درياي اژه دست به تنش‌آفريني مي‌زنند ولي بايد بدانند كه هرگونه اشتباهي از سوي آنها با جواب كوبنده نيروي دريايي و ديگر نيروهاي مسلح ما مواجه خواهد شد. تركيه با داشتن نيروي دريايي و نيروهاي مسلح قدرتمند هرگونه تهديدي عليه خود و منافع خود را به‌شدت پاسخ خواهد گفت.
همزمان با اين حوادث موسسه Global Firepower ارتش‌‌هاي جهان را درجه‌بندي كرده و نيروهاي مسلح تركيه را قوي‌ترين ارتش در خاورميانه معرفي كرد. اين موسسه مدعي است تركيه در درجه‌بندي‌اي كه كشورها به لحاظ شمار مهمات و ميزان بودجه نظامي مورد ارزيابي قرار گرفته‌اند، با بودجه 80 ميليارد دلاري و ارتش 356 هزار نفري خود، در صدر جدول قرار گرفته است. طبق آمار منتشر شده از سوي موسسه Global Firepower تركيه به لحاظ توان نظامي در رديف هشتم جهان قرار دارد.
تحليگران مسائل سياسي يوناني معتقدند تركيه به علت شكست در سياست‌هاي خود در قبال سوريه و به طور كلي در منطقه، درصدد يافتن راهي براي گريز از اين شكست‌هاست و به همين دليل تلاش مي‌كند كه افكار عمومي داخل كشور را به سوي مسائل ديگر سوق دهد. تركيه به علت ناكام ماندن در لشكركشي به عفرين، داشتن مشكلات با كشورهاي همسايه به علت عملكرد سياسي خود در منطقه و مشكلات داخلي ممكن است براي انحراف افكار عمومي در كشور، دست به ايجاد مشكلاتي در درياي اژه و مديترانه بزند.
گروهي از تحليلگران يوناني بر اين باورند تركيه به دلايل زيادي كه يكي از مهم‌ترين آنها ناكام ماندن درعفرين سوريه است، وارد مرحله جديدي تنش با آتن شده است تا بدين‌ترتيب اذهان عمومي داخل كشور را به خارج از درگيري نظامي اين كشور در سوريه، سوق دهد. تركيه در تلاش براي انحراف افكار عمومي جامعه خود از مشكلاتي است كه دولتمردان اين كشور به آنها دامن زده‌اند. تركيه با به راه انداختن تنش در درياي مديترانه و درياي اژه در نظر دارد نقش مهمي در اين منطقه را ايفا كند و با سهيم شدن در منابع نفت و گاز، به نقش‌آفريني خود در روند اوضاع سياسي و اقتصادي اين منطقه ادامه دهد.