ايراني اصيل و كارگردان مولف
رسول آباديان
همايون شهنواز پيش از آنكه به عنوان يك كارگردان مطرح باشد، يك ايراني اصيل و علاقهمند به سرنوشت و آينده ايران بود. شهنواز در طول زندگياش دو مجموعه تلويزيوني ساخت كه هنوز هم الگوي ديگر كارگردانان در جهت كشف سرگذشت و زندگي قهرمانان ملي و ضداستعماري به حساب ميآيند.
شهنواز در«دليران تنگستان» به سراغ شخصيتي ميرود كه حرف و حديثهاي زيادي دربارهاش مطرح است اما كارگردان با نگاهي فراتاريخي از ماجراي مقاومت گروهي اندك در جنوب ايران در مقابل حمله يك كشور بيگانه، ماجرايي ميسازد كه به زعم پخش چندينباره از تلويزيون، بازهم همان طراوت و رنگ و طعم حضور تاريخي را حفظ و بازهم اشتياق تماشاگر را افزون ميكند. از سوي ديگر، شهنواز با رعايت فني و اخلاقي يك برداشت آزاد از كتاب «دليران تنگستاني» نوشته محمدحسين ركنزاده آدميت، نوعي ديگر از نگرش اقتباسي در ساخت فيلم را پيشنهاد ميكند. نوعي اقتباس كه هم به متن وفادار است و هم سويههاي ذهني يك كارگردان جستوجوگر را به نمايش ميگذارد. آنچه در لايههاي پنهان اثر ماندگاري چون سريال«دليران تنگستان» اتفاق ميافتد، يك رويداد تاريخي صرف نيست بلكه آموزش نوعي نگاه به چگونگي پرورش ذهنيتهاي عاشق يك آب و خاك است. شهنواز در اين سريال هم لذت تماشاي يك ساخته ناب را به مخاطب عرضه ميكند و هم حسي از وطندوستي را آموزش ميدهد. سريال دليران تنگستان در اوج رواج سينماي موسوم به فيلمفارسي ساخته شد. يعني درست زماني كه سليقه سينماروها درحد قهرمانبازيهاي توخالي تنزل پيدا كرده بود. هنر ديگر شهنواز در اين است كه رويكرد چنين سليقههايي را به نفع نگاه يك واقعه در سطح ملي تغيير ميدهد و رگههاي تربيت نوعي ديگر از تماشاگر، آنهم در چارچوب پرمخاطب تلويزيون را آزمايش ميكند و به نتيجه ميرساند.