عليرضا كيانپور| امروز دو وزير كار و راه و فردا هم سومي كه وزير كشاورزي باشد، استيضاح مي‌شوند. استيضاح حق نمايندگان است ولي آنچنان كه بارها و بارها خود نمايندگان نيز گفته‌اند، اين حق، آخرين راه نظارت مجلس بر عملكرد دولت است. نماينده‌هاي مجلس پيش از استفاده از اين حق، مي‌توانند از ديگر حقوق‌شان مانند تذكر به وزرا و حتي رييس‌جمهور استفاده كنند، آنها همين‌طور حق دارند كه از وزرا و رييس هيات وزيران سوال كنند و اگر هيچ‌كدام از اينها راهگشا نبود، وزرا را به استيضاح بكشند. حالا اين‌طور كه محمدحسين فرهنگي، عضو اصولگراي هيات رييسه مجلس گفته 44 نفر از نمايندگان مي‌خواهند وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي را استيضاح كنند، 40 نفرشان به‌دنبال استيضاح وزير راه و شهرسازي هستند و 30 نفر هم به استيضاح وزير جهاد كشاورزي اصرار
دارند.
استيضاح در ابهام
6 روز مانده به عيد نوروز 97 و در آخرين دقايق پيش از برگزاري جلسات استيضاح سه وزير، نه مي‌توان با قطعيت از ابقاي وزرا صحبت كرد، نه از كاميابي استيضاح‌كنندگان.
سكوت فراكسيون اميد پس از جلسه سه ساعته
فراكسيون اميد مجلس به عنوان مهم‌ترين فراكسيون حامي دولت در مجلس يكشنبه از ساعت 16 تا 19 در مجمع عمومي تشكيل جلسه داد اما برخلاف روال عمومي كه ساعات و حتي دقايقي پس از اين جلسات، اخبار و خروجي آن توسط سخنگوي فراكسيون در اختيار رسانه‌ها قرار مي‌گيرد، هيچ خبري منتشر نشد و حالا، در آستانه برگزاري جلسات استيضاح، بهرام پارسايي كه البته در جايگاه يك نماينده مجلس، موافق انجام دو مورد از اين سه استيضاح است، در مقام سخنگوي فراكسيون اميد هنوز درباره نظر اجماعي اصلاح‌طلبان مجلس در مورد اين سه استيضاح موضع‌گيري نكرده است. جلال ميرزايي، رييس كميته سياسي اين فراكسيون درباره اين سكوت سخنگو به «اعتماد» گفته است: فراكسيون هنوز به اجماع نرسيده است. اين نماينده اصلاح‌طلب كه انجام استيضاح در اين مقطع را به صلاح دولت و كشور نمي‌داند، مي‌گويد: روز يكشنبه حدود سه ساعت صحبت كرديم اما درنهايت به نتيجه مشخصي نرسيديم. قاسم ميرزايي‌نيكو، ديگر نماينده اصلاح‌طلب مجلس كه با شفافيتي بيش از دو نماينده ديگر صحبت كرده است، به «اعتماد» مي‌گويد: فراكسيون اميد مطابق روال معمول، اين‌بار هم براي هريك از استيضاح‌ها يك كميته تخصصي تشكيل داد و مسوولان اين سه كميته در جلسه مجمع عمومي، گزارش خود را درباره عملكرد هر يك از وزرا به مجمع ارايه كردند و در نهايت حتي راي‌گيري استمزاجي انجام داديم اما نتيجه راي‌گيري اعلام نشد. اين عضو شوراي مركزي فراكسيون اميد كه شخصا با استيضاح هر سه وزير مخالف بوده و حتي در يكي، دو اظهارنظر رسانه‌اي شائبه‌هايي درمورد انگيزه‌هاي سياسي پشت پرده اين استيضاح‌ها مطرح كرده، مي‌گويد: فارغ از اين مسائل، انجام استيضاح در پايان سال به صلاح مملكت نيست. نمايندگان مجلس بايد توجه داشته باشند برفرض كه حتي فقط يكي از اين وزرا موفق به كسب راي‌اعتماد مجدد نشود، چه پيامي به جامعه مي‌دهيم.
همزمان جلال ميرزايي، نماينده اصلاح‌طلب ايلام نيز با ابراز نگراني مشابه قاسم ميرزايي‌نيكو، به «اعتماد» گفته است: متاسفانه فضاي مجلس به هيچ‌وجه درباره نتيجه و خروجي استيضاح‌ها شفاف نيست و ممكن است در جلسات استيضاح هر اتفاقي بيفتد. همانقدر كه احتمال ابقاي هر سه وزير وجود دارد، ممكن است اتفاقاتي ديگر رقم بخورد و احيانا حداقل يكي از اين وزرا در كسب راي‌اعتماد مجدد ناكام بمانند. رييس كميته سياسي فراكسيون اميد در عين حال تاكيد دارد كه علاوه بر آنچه در جلسه استيضاح ازسوي موافقان و مخالفان مطرح مي‌شود، قطعا نحوه دفاع وزرا در جلسه تاثير قابل‌توجهي بر نتيجه استيضاح دارد و هرچقدر فضا همچون وضعيت فعلي غيرشفاف و مه‌آلود باشد، اتفاقات جلسه استيضاح تاثير بيشتري بر خروجي خواهند داشت.
مستقلين در دقيقه 90 تصميم مي‌گيرند
اين وضعيت بلاتكليف البته به‌هيچ‌وجه مختص فراكسيون اميد نيست و دو فراكسيون ديگر مجلس هم هنوز به خروجي مشخصي نرسيده‌اند. غلامعلي جعفرزاده ايمن‌آبادي، نايب‌رييس فراكسيون مستقلين ولايي كه خود مخالف هر سه استيضاح است، به «اعتماد» گفته است: نمي‌توانيم با قطعيت درباره نظر فراكسيون اظهارنظر كنيم. بايد اجازه دهيم جلسه صبح روز استيضاح با وزراي كار و راه برگزار شود و صحبت وزرا و موافقان و مخالفان را در جلسه مجمع عمومي فراكسيون بشنويم و بعد در اين باره قضاوت كنيم.
حتي اصولگرايان هم نمي‌دانند!
علي ادياني‌راد از اعضاي شوراي مركزي فراكسيون نمايندگان ولايي مجلس نيز از وضعيتي مشابه در ميان نمايندگان اصولگراي مجلس صحبت كرده و به «اعتماد» مي‌گويد: احتمالا پيش از برگزاري جلسه استيضاح در مجمع عمومي فراكسيون تشكيل جلسه مي‌دهيم و نظر اجماعي فراكسيون ولايي را اعلام مي‌كنيم. اين فضاي مبهم تا آنجا پيش رفته كه سيدحسين نقوي حسيني، سخنگوي فراكسيون نمايندگان ولايي و ازجمله مخالفان سرسخت دولت، از احتمال نطق در مخالفت با استيضاح ربيعي سخن گفته و نسبت به برخي انگيزه‌هاي سياسي پشت‌پرده اين استيضاح هشدار داده
است.
چه كساني عليه دولت
فضاي مبهم استيضاح وزرا در روزهاي پاياني سال 96 حتي به فضاي بيرون مجلس هم تسري يافته و حالا حتي از دولت هم اخبار يا حداقل شايعاتي متناقض درباره اين 3 استيضاح به گوش مي‌رسد. شايعاتي مبني بر دست داشتن بخشي از دولت در پيشبرد استيضاح اين 3 وزير كه در روزهاي گذشته منجر به اظهارنظر بعضي چهره‌هاي سياسي بيرون و درون دولت شد. علي شكوري‌راد، دبيركل حزب اتحاد ملت در توييتي مي‌نويسد: «اگرچه ممكن است برخي انتقادات نمايندگان به وزيراني كه استيضاح شده‌اند، وارد باشد ولي هيچ چشم‌اندازي از وجود گزينه بهتر براي آن سه وزارتخانه وجود ندارد. بدتر از همه اينكه شنيده مي‌شود جناحي از دولت با جناحي از مجلس بر سر جايگزين‌هايي توافق يا تباني كرده‌اند كه هيچ خيري در آن نيست.» عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوي دولت اصلاحات هم درباره اين شنيده‌ها توييت كرده است: «شنيده شده يكي از طالبان رياست‌جمهوري ۱۴۰۰ «كه عقلش از متوسط بشريت بالاتره» پشت‌پرده استيضاح‌هاي زنجيره‌اي است. هدف هم در اختيار گرفتن امكانات دولت است. » اشاره رمضان‌زاده به جمله‌اي است كه اخيرا كاظم جلالي، نماينده اصولگراي تهران و رييس مركز پژوهش‌هاي مجلس در گفت‌وگويي با «اعتماد» و در توصيف علي لاريجاني، رييس مجلس به‌كار برده و همزمان غلامرضا حيدري ازجمله نمايندگان اصلاح‌طلب مجلس نيز در گفت‌وگويي به پايگاه خبري «رويداد 24» گفته است: «يكي از سناريوها درخصوص استيضاح كه ميتواند محتمل باشد اين است كه شايد ازسوي رياست دفتر رييس‌جمهور هدايت مي‌شود، اما نميتوان اين موضوع را با قطعيت عنوان كرد.» اين سناريو مبتني بر تئوري توطئه، درحالي مطرح مي‌شود كه چند ساعت پيش از برگزاري جلسات استيضاح، درحالي كه انتظار مي‌رفت دولتي‌ها در گوشه و اطراف مجلس سرگرم مذاكره با متقاضيان استيضاح باشند، حسينعلي اميري معاون پارلماني رييس‌جمهور در واكنش به درخواست «اعتماد» براي انجام مصاحبه، از حضور خود در يك سفر استاني خبر داد تا بار ديگر اين سوال با قوتي دوچندان مطرح شود كه آيا واقعاً دولت مخالف استيضاح وزرايش است!
در اين اوضاع، نكته جالب ديگر شايبه‌هايي است كه بعضا ازسوي سياسيون بيرون و درون مجلس درباره وجود برخي انگيزه‌ها و مطالبات شخصي پشت‌پرده اين چند استيضاح به گوش مي‌رسد. آنچنان كه طي روزهاي گذشته مطالبي در فضاي مجازي منتشر شده و در مواردي دو طرف يكديگر را تهديد به افشاگري كرده‌اند. عليرضا شيران خراساني و هدايت‌الله خادمي ازجمله نمايندگان اصولگراي متقاضي استيضاح وزير كار توييت‌هاي با اين مضامين منتشر كرده‌اند و جالب آنكه برخي دولتمردان همچون حسام‌الدين آشنا، مشاور فرهنگي رييس‌جمهور هم در پاسخ به آن، كوتاه نيامده و گامي پس نكشيده‌اند: «استيضاح حق نمايندگان است و روشنگري وظيفه وزيران. قاعدتا نمايندگان محترم هم از حق خود استفاده مي‌كنند و هم ظرفيت تحمل شنيدن روشنگري‌هاي وزيران محترم را دارند.» اينها را حسام‌الدين آشنا چند ساعت پيش از برگزاري جلسات استيضاح در توييتر نوشته و با اين حساب، شايد بهتر باشد به‌جاي هرگونه اظهارنظر در اين فضاي مبهم و مه‌آلود، دوربين‌ها را به سمت «خانه ملت» بچرخانيم و ببينيم عملا چه اتفاقاتي در جلسات اين 3 استيضاح نفسگير رقم خواهد خورد.
ابهام در استيضاح؛ آيا جلسات استيضاح برگزار مي‌شود؟
در اين فضاي غبارآلود، حتي شايبه‌هايي درباره عدم برگزاري جلسات استيضاح نيز مطرح شده و آنچنان كه ابوالفضل موسوي بيوكي به ايسنا خبر داده است، تعدادي از نمايندگان خواستار به تعويق افتادن اين 3 استيضاح به ابتداي سال آينده شده‌اند.
قاسم ميرزايي نيكو نيز در اين رابطه به «اعتماد» گفته بود كه براي عقب انداختن جلسات استيضاح با رييس مجلس مذاكره كرده و پيشنهاد داده كه با تهيه نامه‌اي به امضاي 50 نماينده، اين تقاضا را رسما مطرح كنند اما لاريجاني گفته كه آيين‌نامه داخلي اين اجازه را حتي به رييس مجلس هم نداده است. محمدحسين فرهنگي، عضو هيات رييسه مجلس هم با تكذيب اين شايعات به ايلنا گفته كه حتي اگر فقط يكي از متقاضيان استيضاح به برگزاري جلسه اصرار داشته باشد، استيضاح انجام مي‌شود.