تاثير قيمت دلار بر سرمربيان ميلياردي فوتبال ايران
وضعيت مربيان خارجي چه مي‌شود
روزبه مهدي خوش
شرايط اقتصادي ايران اين روزها به گونه‌اي شده كه نوسانات قيمت ارز، قيمت دلار را در بازار آزاد به حدود ۶ هزار تومان رسانده و برخي نگرانند كه شايد اين مبلغ باز هم افزايش يافته و به نزديك ٧ هزار تومان نيز برسد. البته با تصميمات دولت مقرر شده دلار با قيمت ۴٢٠٠ تومان به عنوان ارز تك نرخي در اختيار توليدكنندگان و برخي مصارف قرار گيرد. حالا سوال اينجاست اگر دلار با نرخ دولتي در اختيار باشگاه‌هاي ورزشي قرار نگيرد، آيا ماندن كي‌روش، شفر، برانكو، سائلام و ديگر مربيان شاغل در ليگ برتر فوتبال ايران صرفه اقتصادي دارد؟
زماني كه برانكو به ايران آمد، از باشگاه قبلي خود چيزي حدود ٣٠٠هزار دلار دريافت مي‌كرد اما زماني كه نژاد فلاح به عنوان مسوول وقت باشگاه با اين مربي كروات قرارداد بست، قراردادش در سال حدود ۶٠٠ هزار دلار بود. در ادامه با روند موفقيت‌هاي تيم و البته فشار هواداران، طاهري كه سكان‌دار وقت باشگاه بود، قراردادي ٧۵٠ هزار دلاري در سال با پروفسور قرمزها منعقد كرد تا ثبات در كادر فني اين تيم، روند موفقيت‌هاي پرسپوليس را بيشتر كند. تا اينجا همه‌چيز خوب است چرا كه در مقطعي كه پرسپوليسي‌ها قرارداد سرمربي و كادر كروات تيم‌شان را تمديد مي‌كردند هنوز خبري از دلار ۶ هزار توماني نبود. اگر پيش‌بيني‌ها درست از آب در بيايد و اين ارز بين‌الملي به مرز ٧ هزار تومان برسد، باشگاه پرسپوليس براي پرداخت دستمزد سرمربي تيمش بايد چيزي حدود ۵ ميليارد و ٢۵٠ ميليون تومان پرداخت كند. البته اين مبلغ فقط بايد در ازاي دستمزد سرمربي تيم پرداخت شود و به آن بايد دستمزد دستياران و هزينه اقامت و البته ماليات را هم اضافه كرد. يعني كادر كروات پرسپوليس نزديك به ٨ ميليارد تومان طي يك سال براي پرسپوليس آب مي‌خورد. از طرف ديگر وينفرد شفر هم شرايط مشابهي دارد. اين مربي آلماني در روزهايي كه قيمت دلار در بازار زير ۴ هزار تومان بود براي يك نيم فصل قرارداد ۶٠٠ هزار دلاري با آبي‌هاي پايتخت امضا كرد و توانست از نظر فني شرايط استقلال را دگرگون كند. حالا شفر براي تمديد قراردادش در فصل آينده پيشنهاد يك ميليون دلاري داده كه اگر چانه‌زني مديران مصمم استقلال براي تمديد را در نظر بگيريم احتمالا تمديد قرارداد اين مربي آلماني با قراردادي ٨٠٠ هزار دلاري خواهد بود. اگر اين مبلغ را هم با دلار حدود ٧هزار توماني حساب كنيم به رقم نجومي ۵ ميليارد و ۶٠٠ ميليون مي‌رسيم و البته همانند پرسپوليس بايد هزينه دستياران و اقامت را هم به مبلغ مذكور اضافه كرد. درباره سائلام، سرمربي ترك تراكتورسازي هم تقريبا همه‌چيز شبيه به شفر و برانكو است. تراكتوري‌ها براي يك نيم فصل ۴٠٠ هزار دلار به او دادند و براي فصل بعد قاعدتا اين مربي كمتر از ۶٠٠ هزار دلار درخواست نخواهد كرد. البته درباره كي‌روش تقريبا شرايط متفاوت است. مربي پرتغالي كه حدود ٧ سالي روي نيمكت تيم ملي فوتبال ايران نشسته، در سال چيزي حدود يك ميليون و ٢٠٠ هزار دلار مي‌گيرد و اين درحالي است كه حاصل حضورش در فوتبال ايران درآمدي ١٧ميليون دلاري براي فدراسيون فوتبال بوده است. كي‌روش دو بار پياپي تيم ملي ايران را به جام‌جهاني برده و فيفا به خاطر اين صعود‌ها حدود ١٧ ميليون دلار به فدراسيون فوتبال پرداخت كرده است. به اين مبلغ پول حضور بازيكنان در جام‌جهاني هم كه توسط فيفا به باشگاه‌ها پرداخت مي‌شود را نيز بايد اضافه كرد. در نتيجه مي‌بينيم اين مربي پرتغالي علاوه بر دستمزد خود، سود مالي خوبي را نصيب فوتبال ايران كرده است. اين درحالي است كه در باشگاه يك مربي اگر بتواند تيمش را به مراحل پاياني ليگ قهرمانان آسيا برساند، نهايتا ٧٠٠ هزار دلار نصيب باشگاهش مي‌كند آن هم در شرايطي كه اگر اين اتفاق كم نظير رخ دهد. در اينكه اين مربيان خارجي با دانش، شرايط فني تيم‌هاي ليگ را متحول كردند شكي نيست، چراكه نتايج استقلال با آمدن شفر و قهرماني‌هاي برانكو با پرسپوليس گواه همه‌چيز است اما كسب اين موفقيت‌ها و پيشرفت‌ها به چه قيمتي خواهد بود؟ اين مربيان پول‌هاي معقولي مي‌گيرند اما نوسانات بازار ارز كار را به جايي رسانده كه حالا مي‌بينيم ماندن اين مربيان ديگر صرفه اقتصادي ندارد. شايد اگر باشگاه‌ها هم با كسب نوبت‌هاي بين‌المللي درآمد قابل توجهي به دست مي‌آوردند حضور مربيان خارجي كه اتفاقا نتيجه هم مي‌گيرند توجيهي اقتصادي داشت اما حالا مي‌بينيم حضور اين مربيان براي باشگاه‌هاي ايران هزينه‌هاي سنگين زيادي را به فوتبال دولتي و ورشكسته ما تحميل خواهد كرد.
نوسانات ارزي تاثير خود را بر ورزش ايران خواهد گذاشت. با توجه به اين موضوع اين سوال مطرح است كه اگر دلار با نرخ دولتي در اختيار باشگاه‌هاي ورزشي قرار نگيرد، آيا ماندن كي‌روش، شفر، برانكو، سائلام و ديگر مربيان شاغل در ليگ برتر فوتبال ايران صرفه اقتصادي دارد؟