بنیاد ویرایش فوري لغت‌نامه‌های فارسی
عباس محمودیان
برخی کلمات سال‌هاست که در معنایی غیر از معنای خودشان و کاملا اشتباه به‌کار رفته‌اند و فارسی‌زبانان معنای اصلی‌شان را فراموش کرده‌اند و عملا معنای دوم، جای معنای اصلی را گرفته است. برای رفع این مشکل باید فورا نهادی تاسیس شود و ویرایش جدیدی بر روی لغت‌نامه‌های موجود انجام شود. از آن‌جایی که کاشف این موضوع بنده هستم، قبل از ارائه توضیحات این موضوع، گربه را دم حجله می‌کشم و اعلام می‌کنم اگر بنیاد ویرایش لغت‌نامه‌های فارسی تاسیس شود و مدیرعاملی مادام‌العمر آن را بنده بر عهده نداشته باشم، خودم را با یک چهارلیتری بنزین -حالا بسته به نیاز کمتر یا بیشتر- جلوی این سازمان آتش خواهم زد. با ذکر این تذکر، نمونه‌هایی از ویرایش‌های لازم بر روی لغت‌نامه‌ها را عنوان می‌کنم:
بازنشسته
بازنشسته علی‌رغم تعریف عمومی که میان مردم دارد، کسی نیست که کارش تمام شده و آردهایش را بیخته و الکش را آویخته است، بلکه بازنشسته عبارت از فردی است که مثلا مدیر جایی بوده و بنا به دلایلی باز هم در همان صندلی مدیریت نشسته است. یعنی شما خیال می‌کنید که آقای مدیر بعد از مدت‌ها خدمت و بسی رنج بردن در این سال سی، به خانه می‌رود و استراحت می‌کند، در حالی که این‌طور نیست و شما وقتی به اتاق ایشان تشریف می‌برید، می‌بینید که آقای مدیر قبلا روی صندلی‌اش نشسته بود و الآن هم باز همان‌جا نشسته است.
دلار
ممکن است شما خیال کنید دلار واحد پول آمریکای جهان‌خوار و کلمه‌ای وارداتی است، اما کاملا در اشتباهید و این کلمه اصولا واژه‌ای کاملا فارسی است که امروزه به واحد پول آن کشور ملعون گفته می‌شود. دلار از کلماتی است که طی سال‌ها دچار ساییدگی شده و صورت قدیمی آن «دلارام» بوده، همان‌طور که دیگران هم اشاره کرده‌اند که در شعر سعدی علیه‌الرحمه آمده: «هرکه دلارام دید از دلش آرام رفت/ چشم ندارد خلاص، هرکه در این دام رفت».
امروزه با شنیدن بالا رفتن نرخ دلار، حال مردم بد می‌شود و دچار حالت‌های شبه افسردگی می‌شوند، اما اشتباه می‌کنند و اگر معنای حقیقی کلمه را بدانند، با بالا رفتن نرخ آن، وجد عارفانه‌ای پیدا می‌کنند.
سانسور
سانسور واژه‌ای است که از آسانسور مشتق شده و باید ضمن شناخت آنها، فرق‌شان را بدانیم. سانسور به معنای حذف کردن و خط قرمز کشیدن روی محتوای نامناسب نیست، بلکه سانسور یعنی این‌که شمای خواننده یا بیننده به‌وسیله آن خیلی راحت‌تر حرکت می‌کنید. مثلا وقتی باید فیلمی را ببینید که دوساعت طول می‌کشد، با سانسورهای هوشمندانه مسئولان مربوط، همان فیلم را در یک‌ساعت‌ونیم می‌بینید و زودتر متوجه داستان آن می‌شوید و وقت‌تان تلف نمی‌شود. در حقیقت سانسور برایتان کار آسانسور را می‌کند. حالا اگر آسانسور باعث شود شما سر از جای دیگری دربیاورید احتمالا به خاطر اشتباه در فشردن دکمه آن است و ربطی به اصل ماجرا ندارد.
یارانه
یک کلمه دارای اشتباه معنایی دیگر، یارانه است. یارانه اصلا به معنای کمک و یاری مالی نیست بلکه صورت اصلی آن «یاری؟ نه» بوده که به مرور زمان «ی» به «ا» تبدیل شده و به صورت «یارانه» درآمده است. مثلا وقتی صحبت از یارانه کاغذ مطبوعات می‌شود، مخاطب تصور می‌کند که قرار است برای تهیه کاغذ به مطبوعات یاری رسانده شود، اما باید توجه داشت که معنای آن این است: «یاری کاغذ مطبوعات؟ نه». حالا اگر به اشتباه برخی اوقات این کلمات به‌جای هم به‌کار رفته‌اند، دلیل نمی‌شود که این اشتباه ادامه پیدا کند، بلکه باید هرچه سریع‌تر کلمات در معنای واقعی خودشان به‌کار روند.
البته بررسی‌های بیشتر و ارائه نسخه کاملی از ویرایش لغت‌نامه‌ها، احتیاج به تاسیس بنیاد مذکور -قطعاً به مدیرعاملی بنده- دارد که امیدوارم مسؤولان امر هرچه سریع‌تر اقدامات لازم را مبذول دارند که شیفتگی خدمت خالصانه، در حال از پا درآوردن این بنده حقیر است.