شفافيت يا مچ‌گيري
محمد علي وكيلي
طرح شفافيت آراي نمايندگان از طرف دوست ما جناب آقاي فتحي مطرح شد. من نه تنها به اين طرح راي مثبت دادم، بلكه با استفاده از جايگاه عضو هيات رييسه چهار انگشت خود را براي اعلام موافقت با اين طرح بالا بردم زيرا ساير دوستان نيز براي دادن راي مثبت به اين طرح تشويق شوند.
اما موجي كه اين روزها درباره اين طرح به راه افتاده خالي از صداقت است زيرا كساني كه اكنون در فضاي عمومي خود را منادي و علمدار شفافيت آراي نمايندگان قلمداد مي‌كنند، به هيچ كدام از ملزومات شفافيت پايبند نيستند. شفافيت مانند آزادي موازين دارد. يكي از لازمه‌هاي آزادي بيان آن است كه آزادي پس از بيان وجود داشته باشد. گاهي برخي با سوءاستفاده از واژه آزادي، آزادي را قرباني مي‌كنند. اگر در آزادي بيان مصونيت پس از بيان وجود نداشته باشد، اين اتفاق سبب قرباني آزادي مي‌شود. شفافيت آراي نمايندگان نيز شرايطي مشابه آزادي بيان دارد. شفافيت نقطه كانوني گفتمان اصلاح‌طلبي است. شفافيت عناصر و شاخصه‌هايي دارد كه يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي شفافيت، گردش آزاد اطلاعات و دسترسي آزاد به اطلاعات است. دسترسي مردم به اطلاعات حق مردم است و سلب اين حق نيازمند دليل و برهان است و ابتدا به ساكن نمي‌توان مردم را از اطلاعات محروم كرد. اينها تنها بخشي از شاخصه‌هاي شفافيت محسوب مي‌شود. مواردي كه اين روزها براي برخي نمايندگان نسبت به موضوع شفافيت‌طلبي در آراي نمايندگان ترديد ايجاد كرده، آن است كه:
1- بايد قبل از شفافيت آراي نمايندگان ما مصونيت‌طلبي پس از راي را مطالبه كنيم. چرا يك نماينده بايد از افشا شدن راي خود هراس داشته باشد؟ چرا فضاي ساختاري ما بايد به گونه‌اي باشد كه نماينده از راي خود بترسد؟ كساني كه منادي آراي شفافيت نمايندگان هستند بايد به اين سوال پاسخ دهند كه چرا ساختار ما به گونه‌اي است كه نمايندگان از مشخص شدن راي خود هراس داشته باشند؟
2- ما بايد مصونيت يكسان داشته باشيم. نبايد طيفي از مجلس رويين‌تن باشند. اگر طيفي در ساختار قدرت رويين‌تن نبوده و براي مصونيت پس از شفافيت آرا معيار واحد وجود داشته باشد، حتما نمايندگان از اين طرح استقبال خواهند كرد. مردم اكنون بايد بدانند اين ترديدي كه در ميان نمايندگان براي اين طرح به وجود آمده ريشه در كجا دارد. اين ترديد به آن دليل است كه عده‌اي در مناسبات قدرت رويين‌تن بوده و از مواهب دوگانه بهره مي‌برند. همين جريان اين روزها علمدار شفافيت آراي نمايندگان شده و به همين دلايل است كه ما مي‌گوييم اين جريان نمي‌تواند در موضوع شفافيت آراي نمايندگان صداقت داشته باشد.
شفافيت آراي نمايندگان يك مصداق از هزاران مصداق شفافيت است. دوستاني كه اين روزها كباده شفافيت آراي نمايندگان را به دوش مي‌كشند، اجازه دهند شفافيت در تمامي حوزه‌هاي قدرت انجام شود و به تمامي اركان به لوازم شفافيت تمكين كنند. پايبندي به لوازم شفافيت در جمهوري اسلامي ايران معنابخش دموكراسي است. عده‌اي هستند كه در كنار عدم پايبندي به لوازم شفافيت، شعار شفافيت مي‌دهند كه اين اتفاق سبب شده تا عده‌اي متصور شوند اين جريان به جاي شفافيت به دنبال مچ‌گيري است.