درخواست مسكو براي ازسرگيري مذاكرات آتش‌بس افغانستان در دوحه
آيا روسيه ميان طالبان و ترامپ ميانجي‌گري مي‌كند؟
شهاب شهسواري
نمايندگان طالبان بعد از شكست مذاكرات با امريكا به مسكو سفر كرده‌اند تا با مقام‌هاي روس در مورد مذاكرات اخير با ايالات‌متحده امريكا مشورت كنند. به نوشته خبرگزاري دولتي تاس روسيه، اين هيات طالبان در سفر خود با ضمير كابلف، نماينده ويژه روسيه در امور افغانستان ديدار و گفت‌وگو كرده است. اين خبرگزاري به نقل از يك ديپلمات آگاه نوشته است كه در ديدار اخير ميان نمايندگان طالبان و ديپلمات‌هاي روسيه از گروه شبه‌نظامي افغان خواسته شده تا مذاكرات خود را با واشنگتن ازسر بگيرند، همزمان بنا به ادعاي اين منبع روس طالبان اظهار آمادگي كرده است تا مذاكرات با امريكا را ازسر بگيرد. درست يك هفته پيش، دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات‌متحده امريكا با انتشار پيامي در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييتر خود اعلام كرده بود كه يك نشست محرمانه با سران طالبان را لغو كرده است. روز بعد او در جمع خبرنگاران اعلام كرد تا جايي كه به او مربوط است مذاكرات با گروه شبه‌نظامي طالبان مرده حساب مي‌شود. يك مقام ارشد طالبان كه به شرط پنهان ماندن هويتش با رويترز گفت‌وگو كرده است در مورد اهداف سفر هيات طالبان به مسكو مي‌گويد: «هدف چنين سفرهايي در جريان گذاشتن رهبران ديگر كشورها در مورد محتواي مذاكرات صلح و تصميم ترامپ براي لغو فرآيند صلح در زماني بود كه هر دو طرف براي حل و فصل مسائل باقي مانده به نتيجه رسيده بود و آماده امضاي توافق صلح مي‌شدند.» اين مقام طالبان به رويترز گفته است كه هدف از اين سفر «احياي مذاكرات با امريكا نيست، بلكه ارزيابي ميزان حمايت منطقه‌اي از اهداف طالبان براي بيرون راندن نظاميان خارجي از افغانستان است.»
اين اولين‌بار نيست كه مسكو ميزباني هياتي ارشد از طالبان را مي‌پذيرد، پيش از اين نيز گروهي از سياستمداران و نمايندگان گروه‌هاي مدني اين كشور در مسكو با يك هيات ارشد طالبان ديدار كرده بودند، همچنين جلسه‌اي چندجانبه با حضور نمايندگان چندين كشور همسايه و قدرت‌هاي جهاني با حضور طالبان در مسكو برگزار شده بود. ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه، روز پنجشنبه درباره ديدگاه مسكو در مورد گفت‌وگوهاي صلح ميان طالبان و امريكا تاكيد كرده بود: «ما اعتقاد قاطع داريم كه شرط اساسي براي صلح در افغانستان، خروج كامل تمامي نظاميان خارجي از اين كشور است.»
به ادعاي رييس‌جمهور ايالات‌متحده امريكا اين ديدار محرمانه كه قرار بود در اقامتگاه كمپ‌ديويد متعلق به رياست‌جمهوري ايالات‌متحده امريكا در آستانه سالگرد عمليات تروريستي 11 سپتامبر برگزار شود، به دليل عمليات انتحاري طالبان در كابل كه منجر به كشته شدن يك نظامي امريكايي شده بود، لغو شد. با اين حال رسانه‌ها از اختلاف‌نظر شديد ميان مقام‌هاي امريكايي درمورد برگزاري چنين ديداري خبر داده‌اند. دو روز بعد از لغو اين ديدار، جان بولتون، مشاور وقت امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا كه به نوشته رسانه‌ها از اصلي‌ترين مخالفان توافق زلمي خليل‌زاد با طالبان بود، توسط رييس‌جمهور امريكا از مقام خود بركنار شد. پيش از اين زلمي خليل‌زاد بعد از
9 دوره گفت‌وگو با نمايندگان طالبان در دوحه قطر اعلام كرده بود كه بر سر اصول يك توافق با اين گروه به تفاهم رسيده است. هر چند متن پيش‌نويس توافق مذكور هنوز منتشر نشده است، اما خليل‌زاد در سفر به كابل در جلسه‌اي با حضور رييس‌جمهور و رييس اجرايي دولت افغانستان و همچنين در جلسه‌اي با حضور سران نظامي و امنيتي امريكا در تفرجگاه بدمينستر دونالد ترامپ در ايالت نيوجرسي امريكا، اين توافق را براي مطالعه به حاضران نشان داده است. براساس جزيياتي كه خليل‌زاد در مورد اين توافق به رسانه‌ها اعلام كرده است، قرار بود به‌ازاي كاهش خشونت‌ها توسط طالبان در كابل، دولت امريكا ظرف 140 روز 5 پايگاه نظامي خود را در خاك افغانستان تعطيل و نزديك به 5000 نيروي خود را از خاك اين كشور خارج كند.
به نوشته پايگاه خبري الجزيره، سهيل شاهين، سخنگوي دفتر سياسي امارت اسلامي افغانستان (نام حكومت خودخوانده طالبان در افغانستان) خبر سفر يك هيات عالي‌رتبه اين گروه شبه‌نظامي به مسكو را تاييد كرده است. به گفته سخنگوي دفتر سياسي طالبان در قطر، اظهارنظر هفته پيش رييس‌جمهور امريكا در مورد مرگ مذاكرات با اين گروه، مقام‌هاي طالبان را غافلگير كرده است، چراكه به گفته او «مذاكرات با موفقيت پايان يافته بود.» سهيل شاهين به الجزيره گفته است: «اين رويداد ما را بهت‌زده كرد، چراكه ما موافقتنامه صلح را با تيم مذاكره‌كننده امريكايي به نتيجه رسانده بوديم.» به گفته اين مقام طالبان، گروه مذكور از دولت قطر خواسته بود تا پيش از مشاركت هيات رهبران گروه شبه نظامي با رييس‌جمهور امريكا در اقامتگاه كمپ‌ديويد، توافق را علني كند. پيش از اين ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در افغانستان در واكنش به لغو مذاكرات دوحه اين اقدام را «فقط به ضرر امريكا» توصيف كرده بود و تهديد كرد كه تعداد بيشتري از نظاميان امريكايي بر اثر اين تصميم جان خود را در افغانستان ازدست خواهند داد. در برابر كنت مك‌كنزي، فرمانده نيروهاي موسوم به سنتكام، به خبرنگاران گفته بود كه اين نيروها عمليات نظامي خود را در افغانستان تشديد خواهند كرد. اين تحولات در شرايطي رخ مي‌دهد كه كمتر از دو هفته ديگر، 18 نامزد مقام رياست‌جمهوري افغانستان قرار است در انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور با يكديگر رقابت كنند.