نه از تحريم جديد خبري است، نه از مذاكره موشكي

اتحاديه اروپا بايد حمايت عملي خود از توافق هسته‌اي با ايران را به تصوير بكشد؛ اروپايي‌ها بايد به صراحت بگويند كه اگر ايالات متحده از برجام خارج شود، قاره سبز‌نشين‌ها چه خواهند كرد؛ بانك‌ها و شركت‌هاي مالي بزرگ اروپايي هنوز به ايران نيامده‌اند، ايالات متحده موفق شده فضاي منفي پيرامون نزديكي به تهران را حفظ كند؛ عباراتي از اين جنس در 9 ماه گذشته از حضور دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده در كاخ سفيد بيشتر و بيشتر از قبل به گوش مي‌رسد. كنگره ايالات متحده در حال بررسي پرونده‌اي است كه دونالد ترامپ با عدم تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي آن را به كنگره ارجاع داده است. فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا هفته گذشته راهي واشنگتن شد و با تك‌تك چهره‌هاي مهم و كليدي مجلس نمايندگان و مجلس سنا در ايالات متحده ديدار كرد. سوژه اين ديدارها نيز تنها و تنها يك پرونده بود؛ توافق هسته‌اي با ايران. موگريني كه در جريان مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 در سه سال نخست دولت يازدهم در ايران، نقش مهره‌اي را برعهده داشت كه در مقاطع حساس ميان محمد جواد ظريف، وزير خارجه ايران و جان كري، وزير خارجه وقت ايالات متحده ميانجيگري مي‌كرد اكنون تلاش مي‌كند ترمزي براي تندروي‌هاي دونالد ترامپ در قبال توافق تاريخي براي ايران باشد. موگريني پس از بازگشت از واشنگتن در حاشيه يك نشست منطقه‌اي با محمد جواد ظريف در سمرقند ديدار كرد و گفته مي‌شود كه وي در اين ديدار ماحصل تلاش‌هاي خود در ديدار با اعضاي كنگره امريكا را به اطلاع وزيرخارجه ايران رسانده است. وي پيش از راهي شدن به سمرقند نيز تاكيد كرده بود كه در نتيجه رايزني‌ها با چهره‌هاي كنگره به اين نتيجه رسيده كه امريكا به دنبال باقي ماندن در توافق هسته‌اي با ايران است. در كنار تلاش‌هاي فدريكا موگريني به نمايندگي از اتحاديه اروپا، بوريس جانسون وزير خارجه بريتانيا و امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه نيز در يك هفته گذشته در واشنگتن، ابوظبي و رياض تاكيد كرده‌اند كه برجام قابل مذاكره مجدد نيست. در اين ميان يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز روز دوشنبه در گزارشي تازه تاكيد كرد كه ايران به هرآنچه در توافق هسته‌اي وعده اجراي آن را داده بود، عمل كرده است. با اين وجود گزارش‌هاي تاييدي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و تاكيدهاي شفاهي چهره‌هاي اتحاديه اروپا و سران كشورهاي اروپايي بر لزوم پايبند ماندن به برجام در نهايت نتوانست رييس‌جمهور ايالات متحده را متقاعد به تاييد پايبندي ايران بكند و وي در اواخر اكتبر عملا به تمام اين تاييد‌ها و تاكيدها «نه» گفت و مهر سبز بر پايبندي ايران به برجام به ظن امريكا نزد. در حال حاضر تنها اميد اروپا، روسيه و چين به عنوان حاضران در توافق هسته‌اي با ايران، عقلانيت كنگره امريكا است تا شايد ساكنان كاپيتال هيل راي به بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي ايران ندهند و برجام از اين بازه زماني 60 روزه نيز سر سالم به در ببرد.
برجام اما تنها يكي از چند اختلافي است كه امريكا و اروپا در پرونده ايران با هم دارند. ايالات متحده در 9 ماه گذشته موج وسيعي از تبليغ‌ها عليه فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران و همچنين آزمايش‌هاي موشكي اين كشور را آغاز كرده است. در اين ميان عربستان سعودي نيز تلاش مي‌كند چاشني اين فضاسازي‌هاي متحد كهن خود را تند‌تر كند و اخيرا با طرح مساله دست داشتن ايران در حمله موشكي حوثي‌ها به رياض تلاش مي‌كند فضا عليه ايران در اين زمينه را تندتر كند. هرچند كه اين پروژه سعودي آن‌طور كه رياض انتظار داشت منجر به جلب اجماع در سطح قابل توجه در جامعه جهاني نشد اما امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه در مدت زمان حضور در ابوظبي و سپس رياض تا حدودي در موضع‌گيري‌هاي شفاهي عليه آزمايش‌هاي موشكي ايران تحت تاثير محمد بن سلمان قرار گرفت. كشورهاي متفاوت اروپايي به خوبي متوجه بازي جديد امريكاي ترامپ با ايران شده‌اند. ترامپ در شش ماه گذشته تمام تلاش خود را بر جلب اجباري اجماع اروپايي‌ها با خود در پرونده فعاليت‌هاي منطقه‌اي و آزمايش‌هاي موشكي ايران متمركز كرده است. چه بسا در پشت پرده نيز به اروپايي‌ها اعلام كرده باشد كه در اين دو حوزه با من عليه ايران متحد شويد تا توافق هسته‌اي با ايران را ايمن نگه دارم. در اين مسير اروپا نه با امريكا به طور صد در‌صد همراه شده و نه حس تنهايي را به ترامپ القا كرده است. با اين وجود وزراي امور خارجه فرانسه، بريتانيا و آلمان به همراه فدريكا موگريني هر‌ازچندگاهي جمله‌بندي‌هاي مشابه در مورد دو دغدغه مدنظر ترامپ در قبال ايران را تكرار مي‌كنند. در تمام اين جمله‌بندي‌ها نيز تاكيد مي‌كنند كه فعاليت‌هاي منطقه‌اي و آزمايش‌هاي موشكي ايران خارج از توافق هسته‌اي هستند و البته مي‌توان با ايران در مورد اين موضوعات وارد گفت‌وگو شد اما در خارج از چارچوب برجام. در تازه‌ترين دور اين اظهارنظرها، فدريكا موگريني چند روز پس از آنكه تعابير متفاوتي از اظهارات امانول ماكرون درباره لزوم مذاكره با ايران در مسائل موشكي و فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران شد، سخنان تازه‌اي را بر زبان آورد؛ سخناني كه در آنها هم احتمال تشديد تحريم‌هاي اروپا عليه ايران را رد كرد و هم هرگونه مذاكره يا صحبت با ايران در حوزه فعاليت‌هاي موشكي اين كشور را.
وال‌استريت‌ژورنال در اين‌باره مي‌نويسد: «ديپلمات ارشد اتحاديه اروپا به درخواست واشنگتن براي افزايش فشارها بر ايران« نه» گفت و تاكيد كرد كه اين اتحاديه برنامه‌اي براي وضع تحريم‌هاي جديد عليه تهران ندارد. دولت ايالات متحده به رهبري دونالد ترامپ پس از آنكه پروسه بررسي سياست‌هاي جامع امريكا در قبال ايران به اتمام رسيد از متحدان خود در چند هفته اخير هم به شكل علني و هم از طريق كانال‌هاي ديپلماتيك خواسته كه بر حجم فشارها عليه ايران به دليل برنامه‌هاي موشكي اين كشور و همچنين فعاليت‌هاي آن در منطقه بيفزايند. مقام‌هاي اروپايي به واشنگتن اعلام كرده‌اند كه درباره اين مسائل با امريكا كار خواهند كرد اما همزمان مشغول لابي با نهادهاي متفاوت قدرت در امريكا هستند تا اين كشور را ترغيب به باقي ماندن در برجام كنند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا كه برجام را بدترين توافق تاريخ مي‌داند از كنگره امريكا خواسته كه چماق بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي را بر فراز ايران نگه دارد و در ازاي آن از ايران مطالبه‌هايي دارد كه هيچ‌كدام در متن توافق هسته‌اي وجود ندارند. يكي از اين مطالبه‌ها نيز توقف آزمايش‌هاي موشكي ايران است. با اين وجود فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا تاكيد دارد كه وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران در دستور كار اين اتحاديه نيست. وي پس از گردهمايي وزراي خارجه و دفاع كشورهاي اروپايي در بروكسل در اين باره گفت: «ما نه امروز، نه هفته گذشته درباره وضع تحريم‌هاي (تحريم‌هاي بيشتر) اتحاديه اروپا عليه ايران گفت‌وگويي نكرديم.»
وال‌استريت‌ژورنال در بخشي از گزارش خود مي‌نويسد: «برخي از مقام‌هاي اروپايي مانند امانوئل ماكرون در چند روز گذشته ادعا كرده‌اند كه براي محدود كردن برنامه موشكي ايران مي‌توان گام‌هاي بيشتري برداشت. هم در دولت باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده و هم در 9 ماه گذشته از دولت دونالد ترامپ، امريكا تحريم‌هايي را بر ايران به دليل فعاليت‌هاي موشكي اين كشور وضع كرد.» به گزارش «اعتماد»، در ايران اجماع كامل درباره فعاليت‌هاي موشكي و غيرقابل مذاكره بودن اين مساله وجود دارد. رهبر، رييس‌جمهور و وزير امور خارجه كشورمان بارها اعلام كرده‌اند كه تهران در اين مقوله وارد هيچ مذاكره‌اي نخواهد شد و محمد‌جواد ظريف، وزير خارجه بارها و بارها از تريبون‌هاي متفاوت چه مصاحبه‌هاي متنوع در خاك ايالات متحده و چه در توييتر خود به زبان انگليسي نوشته است كه در حالي كه امريكا اسلحه‌هاي رنگارنگ به متحدان خود در منطقه مي‌فروشد نمي‌توان به برنامه موشكي صرفا دفاعي ايران ايراد گرفت.
ساعاتي پيش از اظهارات فدريكا موگريني، سخنگوي وزارت امور خارجه فرانسه اعلام كرده بود كه اتحاديه اروپا مي‌تواند تحريم‌هاي جديدي را عليه ايران وضع كند و ادعا كرده بود كه 28 عضو اتحاديه از اين اقدام حمايت خواهند كرد. وي در بخش‌هايي از اظهارات خود به خبرنگاران گفته بود كه اتحاديه اروپا در حال حاضر تحريم‌هايي را عليه شركت‌ها و نهادهايي كه در برنامه موشكي ايران دخيل هستند، وارد كرده است و اگر نياز باشد مي‌توان دست به دامان تحريم‌هاي جديد نيز شد. با اين وجود فدريكا موگريني تنها چند ساعت پس از اين اظهارات اعلام كرد كه برنامه موشكي ايران خارج از توافق هسته‌اي است و البته در سخناني بسيار مهم‌تر گفت: مساله موشك‌هاي بالستيك ايران هيچگاه در مذاكرات و جلسات ما با ايراني‌ها در چند ماه اخير مطرح نشده است و فكر نمي‌كنم كه در آينده نزديك نيز اين اتفاق بيفتد.
وال‌استريت‌ژورنال در اين باره مي‌نويسد: اروپايي‌ها در محافل خصوصي خود درباره وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران گفت‌وگو و تبادل نظر كرده‌اند اما مقام‌هاي اروپايي در همان جلسات تاكيد كرده‌اند كه تلاش براي تحريم بيشتر ايران در حوزه‌هاي غيرهسته‌اي در داخل اتحاديه به شكست منتهي خواهد شد چرا كه 28 عضو اتحاديه به اين تحريم راي نخواهند داد. با اين وجود، اروپايي‌ها با نگه داشتن اين مساله روي ميز مذاكره مي‌توانند به واشنگتن بگويند كه اگر ايالات متحده در اين دو حوزه با همتاهاي خود همراه شود، دستاورد بيشتري خواهد داشت. سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا روز دوشنبه در سخناني ادعاهاي پيشين درباره ايران را تكرار كرد و گفت: ايران تهديدي براي ايالات متحده و متحدان ما در اروپا و خاورميانه است. براي تبيين استراتژي دونالد ترامپ در قبال ايران، امريكا به حمايت متحدان خود براي تحت فشار قرار دادن ايران نياز دارد. در حال حاضر گفت‌وگو با متحدان‌مان درباره اين مساله را آغاز كرده‌ايم و اميدواريم كه هرچه زودتر اين مسير به نتيجه برسد.

حريري به خانه بازگردد

فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا اعلام كرد كه اين اتحاديه انتظار دارد هيچ دخالت خارجي در امور داخلي لبنان صورت نگيرد. وي در اين باره گفت: از سعد حريري مي‌خواهيم كه به كشور خودش بازگردد و انتظار داريم كه هيچ دخالت خارجي در اين زمينه صورت نگيرد. همه بايد از سوق دادن لبنان به سمت اختلاف‌هاي منطقه‌اي اجتناب كنند. همه احزاب سياسي در داخل لبنان نيز بايد با هم همكاري كنند.