سردرگمي در مديريت يك سازه 250ميلياردي تئاتري
از اين چهره به آن چهره
فرج است؟
بابك احمدي
مسوولان پرديس تئاتر تهران، واقع در نزديكي فرهنگسراي خاوران اين روزها بيش از گذشته فعال نشان مي‌دهند و در دو هفته اخير خبرهايي مبني بر حضور چهره‌هاي سينمايي يا تلويزيوني در بازديد از اين مجموعه منتشر شده است. به عنوان نمونه هفته گذشته خبر بازديد سيامك انصاري از اين مجموعه نمايشي منتشر شد و روز گذشته نيز خبر آمد كه شهاب حسيني، بازيگر شناخته شده سينماي ايران از سالن‌هاي پرديس بازديد كرده است. اين ديدارها در حالي اتفاق مي‌افتند كه حسين مسافر آستانه، از مديران با سابقه تئاتر اوايل آبان ماه استعفايش از مديريت مجموعه را رسانه‌اي كرد و پيش از آن نيز شهرام كرمي، يكي ديگر از كارگردانان و مديران شناخته شده تئاتري از مديريت پرديس تئاتر تهران كنار رفته بود. بنابراين پرسشي كه در دم به ذهن مي‌رسد اين است كه هماهنگي ديدارهاي ياد شده توسط چه كسي و بر چه اساس اتفاق مي‌افتد؟ اما پيش از هرچيز تا حدي مي‌توان از لابه‌لاي اظهارات دو هنرمند ياد شده به رويكرد موجود در ديدارها پي برد.
سيامك انصاري در بازديد خود «بازاريابي» را مهم‌ترين بخشي دانسته كه پرديس تئاتر تهران در اين زمان بايد روي آن سرمايه‌گذاري كند. اين بازيگر همچنين به مسوولان پيشنهاد داده در جهت تبديل مجموعه به يك «پاتوق فرهنگي» براي هنرمندان و علاقه‌مندان برنامه‌ريزي كنند. انصاري در ادامه گفته است: «به نظر من اين مركز در درجه اول احتياج به اطلاع‌رساني وسيع در سطح همين منطقه دارد. تصورم اين است كه هنوز اين رغبت بين مردم همين منطقه اتفاق نيفتاده است. استفاده از چهره‌هايي كه در حوزه نمايش سرشناس‌ترند، برگزاري كارگاه‌ها و تخفيف ويژه براي اهالي محل مي‌تواند راهكارهاي اجرايي براي جذب مخاطب از اهالي همين محل باشد. گرچه قابليت‌هاي اين مركز اگر به شكل صحيح و گسترده معرفي بشود، مي‌تواند به يكي از قطب‌هاي هنر نمايشي تبديل شود. »
انصاري سپس در پاسخ به اين پرسش كه «برخي بزرگ‌ترين چالش اين مركز را دسترسي مردم به آن مي‌دانند» گفته است: «به نظر من دسترسي به پرديس تئاتر تهران در زمان پيك ترافيك از دسترسي به خيابان نوفل‌لوشاتو كه اين روزها با پرديس شهرزاد توانسته مخاطباني را به خود جذب كند، سهل‌تر است. حتي براي بسياري از مردم دسترسي به اين مركز از دسترسي به مجموعه تئاتر شهر هم ساده‌تر است! چرا كه پرديس تئاتر تهران دسترسي خوبي به اتوبان امام علي (ع) دارد. » اين امر در حالي اتفاق مي‌افتد كه 21 مهر ماه سال 1391 جمعي از هنرمندان در بازديد از پرديس تئاتر تهران به بيان ديدگاه‌هاي خود درباره مجموعه پرداختند. به عنوان نمونه علي رفيعي، كارگردان شناخته شده تئاتر ايران كه در برهه‌اي مديريت مجموعه تئاترشهر را برعهده داشت پس از مشاهده ساخت وساز صورت گرفته به انتقاد از بعضي بي‌توجهي‌ها مي‌پردازد: «اين جا سالن تئاتر نيست چون در اين مجموعه حفره‌اي در نظر گرفته شده كه فاصله بسياري ميان تماشاگر و صحنه مي‌اندازد. آيا قرار است اپرا دوباره به ايران برگردد؟ اينجا بيشتر به كار اپرا مي‌آيد. هر چند كه براي اپرا هم ايراد دارد. »
اين هنرمند در ادامه درباره ويژگي‌هاي يك سالن استاندارد تئاتر توضيح داد: «بيشترين چيزي كه در اينجا مورد فراموشي قرار گرفته «تئاتر» است. به عنوان يك آدم حرفه‌اي كه ٥٢ سال در اين زمينه تجربه دارم، مي‌گويم اگر اين ايرادها را جبران نكنيم يك فاجعه است. اشكالي ندارد اگر ناچار شويد آنها را از نو بسازيد. بهتر از اين است كه يك سالن تئاتر داراي مشكل بسازيد و اين همه سرمايه! را هدر دهيد. اگر مي‌خواهيد سالن تئاتر بسازيد با تئاتري‌ها مشورت كنيد. »
بنابراين اظهارات سيامك انصاري به نوعي تكرار همان مواردي است كه در گذشته بارها از سوي هنرمندان معتبر تئاتر و در قالب گزارش رسانه‌ها به آنها اشاره شده و حاوي نكات تازه‌اي نيست. پرسش ديگر اينكه وقتي در گذشته بارها بر همين موارد تاكيد شده چرا از چهره سينمايي براي شنيدن دوباره همان موارد دعوت شده است؟
حال به تازگي شهاب حسيني از اين پرديس بازديد كرده است. او كه چندي قبل نمايشي را در سالن اصلي مجموعه تئاترشهر روي صحنه برد در بازديد از پرديس تئاتر تهران خواسته يا ناخواسته به رقم قابل تاملي اشاره كرده است: «به من گفتند اينجا بالغ بر ۲۵۰ ميليارد تومان هزينه شده است، مديريت شهري كار خودش را كرده، ما بايد اين را به يك بهره‌وري برسانيم كه شهرداري تشويق شود در يك منطقه‌اي اين كار را انجام دهد. ولي اگر فقط يك سري تجهيزات باشد، طبيعتا شهرداري هم ديگر انگيزه‌اي براي ايجاد چنين فضايي نخواهد داشت چون مي‌بيند فقط هزينه است و استفاده‌اي از آن نمي‌شود. » باقي اظهارات اين هنرمند هم به بيان كليات درباره اهميت پرورش نيروي انساني، از ميان برداشتن فقر فرهنگي و برنامه‌ريزي براي اوقات فراغت افراد بازنشسته خلاصه مي‌شود. در نهايت پرسش همچنان باقي است كه شهرداري تهران براي مديريت صحيح بنايي كه به گفته شهاب حسيني بالغ بر 250 ميليارد تومان هزينه ساخت آن شده، چه برنامه‌اي دارد؟ و آيا دعوت از چهره‌هاي سينمايي و تلويزيوني درد بي‌برنامگي در مديريت فرهنگي اين مجموعه را درمان خواهد كرد؟ شايد بازگشت به گذشته و دقت در اتفاقي كه زمان مديريت بهروز غريب‌پور در فرهنگسراي بهمن رخ داد تا حدي راهگشاي مسوولان شهري باشد.