پايان ناگزير «زوما»

9 سال حكومت جيكوب زوما به روزهاي پاياني خود رسيده است. فرار چندين باره جيكوب زوما از استيضاح و محاكمه و توانايي‌اش براي جان سالم به در بردن از رسوايي‌هاي اخلاقي و مالي، او را به يك «رييس‌جمهور تفلون» مشهور كرده ‌بود، اما اين‌بار ديگر صبر افكار عمومي و سياستمداران آفريقاي جنوبي به پايان رسيده است و به نظر مي‌رسد كه زوما بايد كرسي حكومت را رها كند. يك سال مانده به انتخابات سراسري در آفريقاي جنوبي، مقامات حزب كنگره ملي آفريقا كه از زمان پايان حكومت آپارتاد حكومت را در اين كشور در اختيار دارند، به اين نتيجه رسيدند كه جيكوب زوما بايد شخصا از مقام خود كناره‌گيري كند تا سيريل رامافوزا، رهبر جديد اين حزب جايگزين او در مقام رياست‌جمهوري شود. كندي رشد اقتصادي، رشد شديد بيكاري و مشكل آب در كشور، به ويژه وضعيت بحراني آب در شهر 4 ميليوني كيپ‌تاون، از جمله مسائلي است كه طي ماه‌هاي جاري به‌شدت جايگاه جيكوب زوما را در افكار عمومي تحت تاثير قرار داده است. به گزارش گاردين كميته ملي اجرايي حزب كنگره ملي، از دوشنبه شب تا صبح سه‌شنبه يك جلسه ويژه 13 ساعته برگزار كرد تا سرنوشت رييس‌جمهور اين كشور را مشخص كند. به گفته مقامات آگاه در حزب كنگره ملي كميته ملي اجرايي حزب فرصت 48 ساعته در اختيار جيكوب زوما قرار داده است تا شخصا استعفاي خود را تقديم كند، در غير اين صورت حزب راسا براي بركنار او اقدام خواهد كرد. حزب كنگره ملي كه اكثريت كرسي‌هاي پارلمان را در اختيار دارد در صورت بي‌ميلي زوما نسبت به استعفا مجبور خواهد شد به طرح عدم كفايت سياسي رهبر پيشين خودش راي بدهد كه عملا يك سرافكندگي براي حزب محسوب مي‌شود. در صورتيكه جيكوب زوما شخصا از مقام خود كناره‌گيري كند، بر اساس قانون اساسي، سيريل رامافوزا، رهبر جديد حزب كنگره ملي به صورت خودكار جانشين او خواهد شد، اما اگر اين بركناري پس از استيضاح پارلمان صورت بگيرد، رييس پارلمان به صورت موقت مسووليت اداره رياست‌جمهوري را بر عهده مي‌گيرد تا نمايندگان پارلمان رييس‌جمهور جديد را انتخاب كنند. روز سه‌شنبه، پرتوريا در برزخ سياسي قرار داشت. رييس‌جمهور 75 ساله آفريقاي جنوبي كه از پيش از رسيدنش به اين مقام در سال 2009 مركز جنجال‌هاي سياسي، حقوقي و اقتصادي قرار داشت، تاكنون توانسته‌بود قدرت را در اين كشور حفظ كند، اما سيل مشكلات سياسي، كندي رشد اقتصادي و استمرار اتهام‌هاي فساد اقتصادي به رييس‌جمهور، صبر سياستمداران آفريقاي جنوبي را به پايان رساند. كمتر از دو ماه پيش بود كه كميته ملي اجرايي حزب حاكم، در انتخاباتي سيريل رامافوزا رهبر پيشين اتحاديه كارگري را به عنوان جانشين جيكوب زوما به عنوان رهبر حزب انتخاب كرده‌بود. در اين انتخابات رامافوزا با اختلاف ناچيزي انكوسازانا ادلاميني-زوما، همسر پيشين رييس‌جمهور را شكست داد. سيريل رامافوزا، رهبر حزب حاكم در حال حاضر به عنوان معاون رييس‌جمهور فعاليت مي‌كند و طي يك هفته گذشته جلسات فشرده‌اي با زوما براي كناره‌گيري آرام او از قدرت برگزار كرده است. زوما اصرار دارد كه به جاي استعفاي ناگهاني، يك فرصت دوره گذار 3 ماهه در اختيار او قرار داده‌شود، بعد از جلسه كميته ملي اجرايي حزب، مقام‌هاي حاضر در جلسه به رسانه‌ها خبر داده‌اند كه زوما حاضر به پذيرش درخواست حزب نشده و شخصا اقدام به كناره‌گيري نمي‌كند. زوما چهارمين رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي از زمان سرنگوني رژيم آپارتايد در اين كشور است كه همگي از حزب كنگره ملي آفريقا انتخاب شده‌اند. زوما در يك دوره چهارساله بعد از اينكه توسط تابو امبكي رييس‌جمهور اسبق و جانشين نلسون ماندلا به اتهام فساد از مقام خود كنار گذاشته‌شد، موفق شد اكثريت حزب كنگره ملي را براي بركناري امبكي و معرفي خودش به عنوان رييس‌جمهور قانع كند. در اين دوره هر چند اتهام‌هاي متعدد فساد مالي متوجه جيكوب زوما بود، اما رسيدگي به اين اتهام‌ها بعد از انتخاب او به عنوان رهبر حزب كنگره ملي متوقف شدند. او طي 9 سال رياست‌جمهوري‌اش بارها با اتهام‌هاي تازه‌اي در مورد فساد مالي و خويشاوندسالاري مواجه شده است. زوما تمام اين اتهام‌ها را رد مي‌كند و معتقد است تلاش براي بركناري او توطئه كشورهاي خارجي است. به گزارش رويترز توبكا ماديبا-زوما يكي از همسران جاكوب زوما روز جمعه در پيامي در اينستاگرام خود ضمن متهم كردن كشورهاي غربي به تلاش براي وادار كردن زوما به استعفا نوشته‌بود كه جيكوب زوما قصد ندارد مصالحه كند و قطعا در اين مسير به مبارزه با مخالفانش ادامه خواهد داد. جيكوب زوما در شرايطي دولت آفريقاي جنوبي را در اختيار گرفت كه بر اساس آمار بانك جهاني طي سال‌هاي رياست‌جمهوري امبكي رشد اقتصادي آفريقاي جنوبي به صورت متوسط سالانه بالاتر از 4 درصد بود، اما طي 9 سال رياست‌جمهوري زوما به گزارش بلومبرگ رشد اقتصادي به‌شدت كند شد و متوسط رشد اقتصادي سالانه 6/1 درصد بود. حال درست يك سال مانده به انتخابات رياست‌جمهوري، همان روشي كه جيكوب زوما براي كنار زدن تابو امبكي از قدرت در سال 2008 به كار برده بود، گريبان خودش را گرفته است و از درون حزب عليه او شورش شده است. به گزارش واشنگتن‌پست، تحت رياست‌جمهوري زوما بين سال‌هاي 2011 تا 2015 تعداد شهروندان آفريقاي جنوبي كه با فقر شديد دست‌وپنجه نرم مي‌كنند، 3 ميليون نفر بيشتر شده و نرخ بيكاري به رقم 27 درصد رسيده است. بخش بهداشت و درمان و آموزش و پرورش آفريقاي جنوبي به‌شدت با كمبود منابع مواجه هستند و سال گذشته بزرگ‌ترين اقتصاد قاره آفريقا براي اولين‌بار طي يك دهه گذشته وارد دوران ركود شد. سلسله رسوايي‌هاي فساد مالي از زمان به قدرت رسيدن زوما هيچگاه قطع نشد. طي يك سال گذشته يك نهاد ناظر دولتي زوما را به سوءاستفاده از منابع دولتي براي انجام بازسازي‌هاي غيرامنيتي در ملك شخصي‌اش متهم كرد، او ميليون‌ها دلار از منابع دولتي را براي ساخت تاسيساتي مانند استخر در ملك شخصي هزينه كرده‌بود و به دستور نهاد نظارتي براي بازگرداندن مبلغ مذكور بي‌توجهي كرد. در پي افشاي اين اتهام، زوما مجبور به عذرخواهي از شهروندان و بازگرداندن مبالغ شد. در ماه‌هاي اخير همچنين ارتباط او با خانواده سرمايه‌دار گوپتا و سوءاستفاده از قدرت براي تامين منابع كسب و كار امپراتوري اقتصادي خانوادگي زوما، با افشاي سلسله ايميل‌هايي در معرض افكار عمومي قرار گرفت.