سياست‌مرد اعتدال راوي انقلاب

كتاب «بررسي روابط هاشمي‌رفسنجاني با امام خميني و سيد احمد خميني» به قلم غلامعلي رجايي و با مقدمه‌اي از سيد حسن خميني منتشر شد. به گزارش جماران، يادگار امام در مقدمه اين كتاب سخن گفتن درباره آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني را «سهل و ممتنع» خوانده، چراكه به باور او، هاشمي از يك‌سو شخصيتي چند وجهي و به‌ غايت پيچيده داشت و از يك‌سو انبوهي اطلاعات از خويش به يادگار گذاشت. سيدحسن خميني با تاكيد بر اينكه «هاشمي شنونده خوبي بود و از سخنان هم‌نشينانش، بهترين مطالب را گلچين مي‌كرد»، از اين نوشته كه او‌ «گوينده خوبي بود و با فصاحت توان اقناع مخاطب را داشت» و ادامه داد: «برخلاف سياستمداران معمول ايران، كمتر به پنهان كردن زندگي خويش اهتمام داشت. به ‌شدت اين را ريا مي‌دانست و از آن ابا داشت.» او همچنين از هاشمي‌رفسنجاني به عنوان «نخستين سياستمدار روحاني و مجتهد اجتماعي» ياد كرده كه «به‌ سادگي از همسر خود با نام «عفت» و از فرزندانش با نام‌هاي كوچك و شكسته ياد مي‌كرد و همين گونه مي‌گفت و مي‌نوشت.» او با بيان اينكه «هاشمي هميشه خود تصميم گرفت و هيچ‌كس براي او تصميم نگرفت»، نوشت: «اين همه را گفتم اما اينها هاشمي‌رفسنجاني نيست. هاشمي‌رفسنجاني شخصيت بزرگ و استثنايي و كم‌نظيري بود كه تطور داشت. در گذر زمان تغيير مي‌كرد و خويشتن را همواره در مسير اعتدال مي‌دانست و بي‌شك چنين بود ولي كيست كه نداند كه مسير اعتدال در سنگلاخ روزگار، جاده‌اي آرام و هموار نيست. اين رود در بستر خويش چه بسيار پيچ و خم و فراز و فرود دارد.» او نكته اساسي در شناخت هاشمي كه «هاشمي را هاشمي ساخته بود» كه «رمز حيات سياسي هاشمي هم بود و عامل اصلي ظهور و بروز او هم شده بود»، «ارتباط او با رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني (ره)» خواند.  سيدحسن خميني نوشت: «پدرم، يادگار امام مي‌گفت: «آقاي هاشمي امام را همانند پدرش مي‌دانست». اگر هم با هر آنچه پدر مي‌گفت موافق نبود ولي حاضر بود كه براي پدر جان بدهد.» سيدحسن خميني همچنين نوشت: «هاشمي عصاي دست امام بود، بخشي از نيروي بازوي او بود، مشاور امام بود، امين آن بزرگوار بود، گره‌گشاي هر مشكل و معضلي براي امام بود؛ ثابت قدم و استوار در آنچه از امام مي‌دانست. از خود فكر داشت اما حريم پدر، حرمت او بود. در مكتب امام آموخته بود و بي‌شك يكي از بزرگ‌ترين مجتهدين مدرسه امام خميني (ره) به حساب مي‌آمد و چه بسيار مي‌توان در اين باره گفت و شنيد و آنچه پيش‌روي شماست گوشه‌اي بسيار كوچك از رابطه اين پدر و فرزند معنوي است. گوشه‌اي كه از لابه‌لاي خاطرات آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني استخراج شده است. خاطراتي كه سعي مي‌كند اين رابطه را به تصوير بكشد و من اگرچه مجذوب آن هستم ولي آن را بازگوكننده تمام و كمالي بر اين رابطه نمي‌دانم.» سيدحسن خميني همچنين نوشت: «يك نكته را نمي‌توانم ناگفته بگذارم و آن اينكه اين خاطرات به راستي سندي كم‌نظير براي تاريخ ماست كه نمي‌توان همانندي به ارزش آن يافت و اين نيز نشان تيزهوشي و همت آن مرحوم است كه به اين مهم اقدام كرده است و در زمانه‌اي كه كسي به اين نوع رفتار فرهنگي نمي‌انديشد، او روايتي ناب از قضاياي انقلاب و از زاويه‌اي نزديك به دست مي‌دهد.»