مديريت با روزنامه!
علي جهاني
در روزهاي اخير شاهد بارندگي و بادهاي نسبتا شديدي در شهرهاي مختلف كشور از جمله تهران و كرج بوديم. باد و رگبارهاي بهاري كه در عين زيبايي و طراوت، آسيب‌هاي جدي جاني و مالي را نيز به همراه داشت. بسياري از درختان فضاي سبز شهري دچار آسيب شدند و شاخه‌هاي بزرگ و بخشي از تاج خود را از دست دادند. در مواردي شاهد سقوط و ريشه كن شدن كامل درختان بوديم. سقوط اجزاي درخت روي عابران و منازل خطرات بزرگي را براي شهروندان ايجاد كرد. از طرفي خسارات مالي ناشي از آسيب درختان بادافتاده به منازل، مغازه‌ها، خودروهاي عبوري و پارك شده و ساير ابنيه و ...
تاسيسات دولتي و غيردولتي بسيار قابل توجه و غيرقابل محاسبه است؛ به‌طوري كه هيچ آماري از خسارات وارده در دست نيست. علاوه بر اين هيچ دستگاه، نهاد يا مسوولي حاضر به جبران خسارات وارده به جان و مال مردم نبوده و نخواهد بود. اما آيا چنين خساراتي قابل پيش‌بيني، كنترل و مديريت نيست؟ پاسخ به اين سوال روشن است چرا كه علم و دانش در مديريت درختان شهري همواره در اين راه به كمك مسوولان مي‌شتابد. چاره راه روزنامه خواندن مسوولان محترم مديريت شهري، شهرداري‌ها و مديران فضاي سبز شهري است!
روزنامه اعتماد در تاريخ 1/3/97 مقاله‌اي به قلم بنده با عنوان «چنارهاي خطرآفرين شهري» در صفحه اول منتشر كرد كه در آن به خطرهاي درختان ناپايدار در فضاي سبز، نحوه شناسايي اين درختان و راهكار پيشگيري از مخاطرات پيش رو اشاره كرده بودم. در واقع نتايج تحقيقات دانشگاهي خود را بدون دريافت يك ريال هزينه در اختيار مردم و به خصوص مسوولان بخش اجرا قرار دادم. مسوولاني كه همواره از نبود ارتباط ميان دانشگاه و بخش اجرايي حرف مي‌زنند يا تحقيقات علمي را غيركاربردي و هزينه بر توصيف مي‌كنند حاضر به خواندن يك صفحه روزنامه هم نيستند! براي مثال اگر مقاله مذكور كه دو هفته نيز از انتشار آن نمي‌گذرد مورد توجه مديران قرار مي‌گرفت امروز شاهد خسارات مالي شديد به جان و مال شهروندان نبوديم يا كمتر بوديم.اي كاش انتقادي كوچك به مسوول يك اداره در ناكجاآباد مي‌كردم تا بلكه با نواي واويلناي جماعت انتقادناپذير عده‌اي هم به اصل مطلب علمي توجه كنند. در هر حال بخش اصلي اين گزارش علمي را بازگو مي‌كنم شايد كه به گوش مسوولان برسد: «چنارهايي كه داراي عيوب ريشه و انحراف تنه از حالت عمودي هستند بيشترين شدت ريسك سقوط را دارند و بلافاصله بايد مورد رسيدگي قرار گيرند و از خطرات جاني و مالي جبران‌ناپذير آنها جلوگيري به عمل آيد. اين كار معمولا با هرس تاج و تغيير نقطه ثقل درخت و جهت فشارهاي وارده يا استفاده از تيرك‌ها و كابل‌هاي نگهدارنده توسط متخصصان صورت مي‌گيرد. همچنين درختاني كه ابعاد تاج گسترده و بيش ازاندازه معمول دارند و تعداد شاخه‌هاي اصلي آنها زياد است به‌شدت خطر از دست دادن تمام يا بخشي از تاج خود را دارند. چنين درختاني در فصول سرد سال كه فشار برف و باد بيش از معمول است دچار شكستگي تاج و سقوط شاخه‌ها مي‌شوند. از طرفي پوسيدگي درختان نيز به خطرات پيش رو مي‌افزايد كه طبق تحقيقات به عمل آمده مواد موثر پركننده اين درختان در داخل كشور توليد و به ثبت رسيده است. اين مواد باعث استحكام درختان و جلوگيري از سرايت پوسيدگي به ساير بخش‌ها مي‌شود و روي نمونه‌هايي از درختان چنار شهر كرج نيز آزمايش شده و نتايج مطلوبي را به همراه داشته است. نكته مهم اينجاست كه شناسايي درختان خطر آفرين در فصل شكوفايي درختان در بهار و تابستان و فقط توسط متخصصين امر بايد صورت گيردغ لذا امروز نيازمند اقدامات كنترلي و پيشگيرانه مديريت فضاي سبز شهري و توجه ويژه شهروندان و مسوولان امر هستيم.»