گروه اجتماعي
حدود هفت ماه از زلزله كرمانشاه گذشته است،زلزله‌اي هفت ريشتري كه 21 آبان ماه سال 96 كرمانشاه را لرزاند و خانه‌هاي زيادي را ويران و خانواده‌هاي زيادي را داغدار كرد. از همان لحظات اوليه بعد از زلزله مردم براي كمك به زلزله‌زدگان به سمت كرمانشاه سرازير شدند به نحوي كه پليس و هلال‌احمر براي رسيدن به مناطق زلزله‌زده دچار مشكل بودند و مجبور شدند حتي راه‌هاي ورودي شهر را ببندند. هر شبكه اجتماعي را كه باز مي‌كردي، يك نفر شماره حسابي يا مكاني براي جمع‌آوري كمك‌هاي مردمي اعلام كرده بود. ماشين بود كه پر مي‌شد از كمك‌هاي مردم و روانه مي‌شد به سوي كرمانشاه و حساب‌هايي بود كه از پول پر مي‌شد. شخصيت‌ها و سلبريتي‌ها هم از پا ننشستند و با اعلام شماره‌حساب، كمك‌هاي چندميلياردي جمع‌آوري كردند، كمك‌هايي كه استاندار كرمانشاه آنها را چنين برشمرد: «۶۳ ميليارد تومان كمك‌هاي مردمي در اختيار هلال احمر، ۲ تا 2.5 ميليارد تومان كميته امداد، ۳ ميليارد و ۲۰۰ ميليون تومان زيباكلام، 8.5 ميليارد تومان علي دايي و ۵ ميليارد و ۲۰۰ ميليون تومان خانم كلباسي قرار دارد.»
حالا هفت ماه گذشته اما مشكلات زلزله‌زدگان كرمانشاه به قوت خود باقي است. رقم تقريبي اعلامي چيزي حدود 81 ميليارد تومان مي‌شود. هشتاد و يك ميليارد رقم بالايي است اما زلزله‌زدگان را كه مي‌بيني، انگار حتي هشت ميليارد هم كمك براي‌شان جمع‌آوري نشده است. هفته گذشته ويدئويي از عبدالرضا مصري، نماينده كرمانشاه در مجلس منتشر شد كه در آن گفت: «خواهش ما از دولت اين است كه هرچه سريع‌تر يك ليست كامل از كساني كه به مردم اعلام كرده‌اند كه دريافت‌كننده كمك براي زلزله‌زده‌ها هستند، آماده كند و ميزان دريافتي آنها مشخص شود و هم نحوه هزينه‌كرد و عملكرد آنها براي مردم روشن شود.»
اين ويدئو بازتابي گسترده در شبكه‌هاي اجتماعي داشت و انگشت اشاره مردم را به سمت سلبريتي‌ها گرفت كه پس آن همه پول چه شد و بر سر آن وعده و وعيدها چه آمد؟ مگر قرار مردم اين بود؟ خيلي‌هاي‌شان از بي‌اعتمادي به هلال‌احمر و از سر ناچاري به سلبريتي‌ها اعتماد كرده بودند و حالا معلوم نبود جواب اين اعتماد چيست؟
فرهاد تجري، نماينده مردم قصرشيرين، سرپل ذهاب و گيلانغرب در مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد» با اشاره به اينكه برخي آقايان حدود 30 ميليارد تومان از پول‌هاي مردم را در اختيار دارند ولي هزينه‌اي نمي‌كنند و دستگاه‌هاي نظارتي بايد پيگير اين مسائل باشند، گفت: «در آن ايام متاسفانه بعضي از افراد با استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و حتي صداوسيما و با مظلوم‌نمايي يا با احساس مسووليت، حساب‌هاي شخصي را براي دريافت كمك‌هاي مردمي اعلام كردند و اين رويه باعث شد بخشي از كمك‌هاي مردمي جذب حساب‌هاي شخصي شود. بسياري از حساب‌هايي كه در زمان شرايط حاد و اضطراري سرپل‌ذهاب نتوانستند به وضعيت مردم منطقه يا زلزله‌زده كمك كنند.»
البته از همان ساعات ابتدايي بعد از زلزله شايعات زيادي درباره كمكها وجود داشت. همان شب اول بعد از زلزله هم كه با مردم زلزله‌زده صحبت مي‌شد، آنها معتقد بودند كه كمك‌هاي مردم فقط به عده‌اي خاص رسيده و برخي در آن سرماي سوزان حتي چادر براي خوابيدن ندارند. متاسفانه نبود مديريت منظم و يكپارچه باعث شد كه اين ظن و گمان‌ها زياد شوند و حالا هم كه هفت ماه از زلزله مي‌گذرد، هنوز مشخص نيست كه دقيقا چه بر سر آن همه كمك آمده است.
مصاحبه «اعتماد» با «فرهاد تجري» نايب‌رييس كميسيون اصل ۹۰ مجلس شوراي اسلامي را در ادامه مي‌خوانيد با اين توضيح كه «اعتماد» تلاش كرد پاسخ برخي آقايان را نيز شنيده و همين‌جا منتشر كند و «اعتماد» آمادگي دارد توضيحات اين افراد را نيز منتشر كند.
عبدالرضا مصري در مصاحبه‌اي گفته‌اند كه 30 ميليارد تومان كمك مردمي به زلزله‌زدگان كرمانشاه شده كه مبلغ زيادي از آن معلوم نيست كجاست. اين مبلغ از كجا آمده و شما اين آمار را تاييد مي‌كنيد يا نه؟
شايد رقم دقيق بيشتر يا كمتر باشد اما برآورد اين است كه حدودا 30 ميليارد يا شايد بيشتر كمك‌هاي مردم به حساب سلبريتي‌ها و شخصيت‌ها واريز شده است. بخشي از اين مبالغ هزينه شده است ولي بخشي از آن براي بهبود وضعيت اين مردم هزينه نشده و شايد در حساب‌ها مانده است. به هرحال اين موضوعي است كه مطرح شده است. 9 ميليارد به حساب يكي از آقايان واريز و نزديك به 3 تا 5 ميليارد به حساب ديگري واريز شده است و شخصيت‌هاي ديگر هم مبالغ ديگري را جمع‌آوري كرده‌اند.
و اين افراد هزينه‌اي براي مناطق زلزله‌زده نكرده‌اند؟
نكرده‌اند يا حداقل به تناسب رقم، كمكها خيلي جزيي بوده است. ما تاكنون نديديم كه سلبريتي‌ها در جايي از كرمانشاه هزينه كرده باشند و نمود عيني داشته باشد. اتفاقي كه افتاد اين بود كه در شرايط بحراني و حاد، اين افراد كمكها را جمع‌آوري كردند تا به مردم زلزله‌زده برسانند اما اين مبالغ در حساب ماند و امروز كه قرار است براي مردم هزينه شود، با توجه به افزايش قيمت‌ها و نرخ تورم و مسائل ديگري كه پيش آمده، از ارزش اين پول‌ها خيلي كاسته شد و اگر همان روزها براي مردم هزينه مي‌شد شايد خيلي كمك جدي‌تر، موثرتر و قابل توجهي بود. يقينا در اين مدت ارزش اين پول پايين آمده و در آن زمان مي‌شد بهتر از اينها هزينه شود. چهره‌هايي كه اين كمكها را جمع‌آوري كرده‌اند، يقينا حسن نيت دارند اما مديريت‌شان مشكل داشت. در حسن نيت اين افراد شكي نيست اما در زمان خودش اين كار انجام نشد. البته كساني هم بودند كه شماره حساب اعلام كردند اما هيچ نقشي از هزينه‌كردشان نيست. به هرحال عده‌اي از احساسات مردم سوءاستفاده كردند و معلوم نشد كمك‌هاي جمع‌شده را براي خودشان جمع كردند يا خرج ديگري كردند و به چه شكل هزينه شد. اين هم از مشكلاتي بود كه متاسفانه به دليل حس نوع دوستي مردم به وجود آمد. كمكها را افراد زيادي جمع‌آوري كردند و هيچ حساب كتابي نداشت.
به چه صورتي مي‌خواهيد پيگير اين مساله باشيد؟ اصلا قصد پيگيري داريد؟ مهم‌ترين مساله شفاف‌سازي است و اينكه به مردم گزارش داده شود.
ما بعد از زلزله به سازمان‌هاي مذكور هشدار داديم كه نظارتي بر اين كمك‌هاي جمع‌آوري شده كنند تا در مسير صحيحي هزينه شوند و در راهي كه مردم عزيز از سر دلسوزي و نوع‌دوستي براي آن كمك كردند، خرج شود. انتظار مي‌رود كه دستگاه‌هاي نظارتي مانند وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه، اطلاعات نيروي انتظامي و دادستاني به عنوان مدعي العموم با ورود به اين موضوع به صورت دقيق ميزان اين پول‌ها را مشخص كنند. در همين زمينه نامه‌نگاري‌هايي انجام شده و ما از مسوولان درخواست كرديم تا به اين موضوع نظارت كنند. معاون اول قوه قضاييه دستور پيگيري موضوع را دادند كه اميدواريم هرچه زودتر اين موضوع براي مردم روشن شود.
به هرحال مسووليتي در قبال اين پول‌ها وجود دارد. ممكن است اين دوستان به هردليلي تصميم نداشته باشند اين پول‌ها را هزينه كنند اما اين كمكها متعلق به مردم زلزله زده كرمانشاه است. آيا نهادي بايد مسووليت پيگيري اين وضعيت را به عهده بگيرد؟
متاسفانه تمام اينها به دليل ضعف مديريت هلال‌احمر است. در شرايط بحراني بايد تمام كمكها از مجرا و مسير هلال احمر به دست مردم برسد. ضعف و ناتواني هلال احمر در انجام وظيفه‌شان و همچنين عدم اعتماد مردم باعث شده كه هر شخصي براي خودش شماره حساب اعلام و شروع به جمع‌آوري كمك‌هاي مردم كند كه در نتيجه يك فضاي غيرقابل مديريت و نادرست شكل بگيرد. اميدواريم به موجب قانون مديريت بحران اين وظيفه تقسيم كمكها و حتي جمع‌آوري آنها را از مجراي هلال احمر تعيين كرده است اما متاسفانه چه در بحران زلزله و چه بعد از آن هلال احمر به دليل ضعف مديريتي نتوانست وظيفه‌اش را به درستي انجام دهد و باعث شد كه اين قضايا به مناطق زلزله‌زده شكل بگيرد.
مبالغ در حساب سلبريتي‌ها مانده است
ما تاكنون نديديم كه سلبريتي‌ها در جايي از كرمانشاه هزينه كرده باشند و نمود عيني داشته باشد. اتفاقي كه افتاد اين بود كه در شرايط بحراني و حاد، اين افراد كمكها را جمع‌آوري كردند تا به مردم زلزله‌زده برسانند اما اين مبالغ در حساب ماند.