دسيسه مخفي ترامپ عليه ايران
جو ماكارون
هيچ‌كس به خوبي يك رجل در واشنگتن نمي‌تواند با استفاده از كلمات پر‌طمطراق و گول‌زننده، يك روز اداري خسته‌كننده را تبديل به مخاطره‌اي مهيج كند و شايد هم گاهي اوقات وحشتي جهاني را رقم بزند. خبر ايجاد «گروه اقدام ايران» در وزارت امور خارجه امريكا، در شانزدهم آگوست، يكي از همين لحظات بود كه باعث سردرگم شدن ناظران بروكراسي امريكا تحت رياست‌جمهوري دونالد ترامپ شده است.
وزارت امور خارجه، وقتي كه يك كشور خاص با يك بحران سياسي روبه‌رو مي‌شود يا در اولويت‌هاي امريكا جايگاه بالايي دارد، يك يگان ويژه تشكيل مي‌دهد. اما معمولا كسي به خودش زحمت نمي‌دهد به اين مساله اعتراض كند. باراك اوباما در زمان رياست‌جمهوري‌اش «سزار»هايي را، كه مقامات رده بالا بودند، در كنار ساير نهادها و ديپلمات‌ها مسوول تصميم‌گيري، گذاشته بود. وقتي ترامپ در ژانويه 2017 قدرت را در دست گرفت، اين مقامات را بركنار كرد و گفت كه بودجه براي آنها هدر مي‌رود. پنجشنبه گذشته وزير امور خارجه، مايك پومپئو، در سخنراني خبر از تغيير مقام يك مسوول داد: برايان هوك از مقام مشاور سياست‌گذار به نماينده ويژه ايران تنزل مقام پيدا كرد و تنها چند همكار بي‌نام و نشان خواهد داشت تا دسيسه مخفي گروه اقدام ايران را شكل دهند.
قطعا با در نظر گرفتن اين مساله كه اعلام تشكيل اين كارگروه به طرز زيركانه‌اي همزمان با شصت‌و‌پنجمين سال سرنگوني نخست‌وزير ايران، محمد مصدق، بوده باعث به وجود آمدن موجي از ترس شده است. صلح‌طلبان هشدار دادند كه اين دسيسه ما را به ياد روزهاي قبل از حمله امريكا به عراق در سال 2003 مي‌اندازد آن هم در حالي كه جنگ‌طلبان بر طبل براندازي رژيم مي‌كوبند.
شايان ذكر است كه وزارت امور خارجه به‌طور همزمان، البته بي‌سر و صدا، سفير سابق، جيمز جفري را به عنوان نماينده ويژه جديد براي سوريه تعيين كرده است. ايجاد گروه اقدام ايران، پوششي است براي تاكتيك قديمي امريكا كه البته دولت ترامپ دير متوجه آن شده است كه اگر مي‌خواهد ديپلماسي امريكا حداقل به ظاهر بار ديگر موثر واقع شود، نيازمند آن است.
مساله عجيب اين است كه مايك پومپئو جزيي از اين كارگروه ايران نيست. پنجشنبه گذشته، وي به شكلي مختصر برايان هوك را معرفي كرد و از صحنه خارج شد. از زمان سخنراني اصلي‌اش عليه ايران در ژوئيه گذشته، پومپئو از جانب متحدان ترامپ در كنگره تحت فشار قرار گرفت. آنها معتقد بودند كه تفكر ايدئولوژيكي پومپئو مي‌تواند امريكا را درگير جنگ با ايران كند. يك هفته بعد ترامپ با بيان اينكه حاضر است با ايران مذاكره كند، توجهات را از روي وزيرش برداشت: «بدون هيچ پيش‌شرطي» و «هر موقع كه بخواهند.»
گروه اقدام ايران به منظور نظم و شكل بخشيدن به سياست‌هاي بي‌سر و سامان امريكا به وجود آمد. پومپئو و وزير دفاع، جيمز ماتيس، قطعا بر سر چگونه مديريت كردن چالش ايران با يكديگر رو دررو ديدار نمي‌كنند. دولت ترامپ به يك نيروي تمام وقت احتياج داشت تا رهبران مخالف ساير كشورها كه نمي‌خواهند با اعمال مجدد تحريم‌هاي امريكا همكاري كنند را به راه بياورد. كارگروه ايران نيز همين‌گونه است كه البته كاملا با گروهي كه دولت اوباما براي مذاكرات هسته‌اي ايران شكل داده بود، فرق دارد. با اين حال، اين گروه در ابتدا فعاليت‌هاي منطقه‌اي گسترده‌تر ايران را در دستور كار قرار داده است كه نشان‌دهنده رويكرد ترامپ در مرتبط ساختن اين فعاليت‌ها با توافق هسته‌اي ايران است.
تصميم بر ايجاد اين كارگروه همچنين نشان مي‌دهد كه كاخ سفيد متوجه شده كه اعمال مجدد تحريم‌ها بر ايران، كاري بسيار دشوار خواهد بود و ممكن است ايران به اين زودي‌ها پاي ميز مذاكره نيايد. برخلاف تحريم‌هاي زمان اوباما عدم وجود اجماع بين‌المللي مستلزم تلاش‌هاي ديپلماتيك بسياري براي متقاعد كردن كشورهايي همچون هند، چين و عراق براي خودداري از تجارت با ايران است.
به نظر مي‌رسد هدف از سياست‌هاي مبهم امريكا در قبال تهران، از اعلام آمادگي براي مذاكرات بدون پيش‌شرط تا راه انداختن جنگ رواني، جلوگيري از پيش‌بيني اهداف امريكا توسط ايران است. دولت ترامپ در تلاش است تا رژيم ايران را به سه كنج بكشاند و آن كساني كه در اين شرايط قرار گرفته‌اند معمولا يا تسليم شده‌اند يا نااميدانه تقلا كرده‌اند. در حال حاضر رهبر ايران، آيت‌الله خامنه‌اي مي‌گويد با امريكا نه حرفي دارد و نه جنگي. نه امريكا و نه ايران موضع نظامي خود را در منطقه تغيير نداده‌اند و تاكتيك‌هاي خود را در كشورهايي مانند عراق و لبنان، كه قدرت نفوذ برابري در آنها دارند، تغيير آن‌چناني نداده‌اند. تنش بين واشنگتن و تهران حداقل تا پايان سال ادامه خواهد داشت و ايران سعي خواهد كرد كه تحريم‌ها را دور بزند. عجيب است اما اگر امريكا تصميم بگيرد در قبال ايران كاري انجام دهد يا درگير جنگ شود يا وارد مذاكره شود، كارگروه ايران به طور خودكار احتمالا منحل خواهد شد.
منبع: الجزيره
ترجمه: ديپلماسي ايراني